.webp){kind=icon}
Глобалната рејтинг агенција „Стандард и Пурс“ (S&P Global Ratings) на 15 септември го ревидираше кредитниот рејтинг на град Скопје од ББ- со стабилен изглед, на ББ- со негативен изглед. Од агенцијата образложуваат дека кредитната оценка е ревидирана бидејќи постојат ризици дека моментално ниските нивоа на готовина во Град Скопје нема да закрепнат без општината да продолжи да акумулира доспеани обврски.
„Високите субвенции за општинските претпријатија и инфлацијата ќе продолжат да ги притискаат расходите. Иако очекуваме Скопје да ги намали капиталните расходи, тоа можеби нема да биде доволно за градот да избегне зголемување на своите неплатени обврски.“
Должничкиот товар на градот останува низок во меѓународна перспектива, што го поддржува рејтингот. Развојната институционална рамка, политичката нестабилност и ограничено придржување кон финансиските политики, како и слаб надзор над општинските компании влијаат за намалување на рејтингот на градот.
„Очекуваме слабиот реален раст на БДП да продолжи да ја ограничува економијата на Скопје. Локалната економија се карактеризира со низок просечен приход и богатство во споредба со онаа на другите европски градови. Ние предвидуваме дека националниот БДП по глава на жител ќе достигне околу 8.300 американски долари во 2023 година, со сè уште низок, иако растечки, реален раст на БДП од 2,7 отсто во просек во текот на 2023-2025 година. Очекуваме растот во главниот град да биде во согласност со националниот тренд на раст.“
Високите каматни стапки ја намалиле донекаде побарувачката на недвижен имот изминатата година, од друга страна ограничениот градежен капацитет и политичката нестабилност и наттаму ја зголемува неизвсноста во однос на идната политика за данокот на имот. Од агенцијата наведуваат дека дискусиите за понатамошна децентрализација продолжуваат, со фокус на проширување на одговорностите на локалните и регионалните власти и зголемување на нивната фискална автономија, но без јасен напредок.
„Ефективното спроведување на промените во општинскиот систем останува ограничено поради политичката нестабилност на централно ниво и ниското ниво на соработка и подготвеност да се поддржи секторот, особено затоа што повеќето од избраните градоначалници во Северна Македонија припаѓаат на опозициската партија на централно ниво. На општините не им е дозволено да ги поставуваат главните даночни стапки (како даноците на имот), но можат да ја изберат стапката од даден опсег, што им овозможува да ги зголемат своите приходи.“
Слабите буџетски резултати и ограниченото издавање на долгови ја оптоваруваат ликвидноста
Ликвидносната позиција на Скопје од „Стандард и Пурс“ ја сметаат за слаба. Со оглед на намалените готовински средства, расположливите средства на општината покриваат помалку од 100 отсто од трошоците за сервисирање на долгот за следните 12 месеци.
„Не очекуваме општината да се задолжува во 2023 година, што ќе го отежне покривањето на трошоците и сервисирањето на долговите. Прогнозираме дека долгот на Скопје поддржан од даноци ќе достигне 27 отсто од консолидираните оперативни приходи до 2025 година, што е ниско во меѓународна споредба, благодарение на зголемувањето на приходите и ниското издавање долгови. Градот почна да го отплаќа својот најголем комерцијален заем од околу 700 милиони македонски денари (околу 11 милиони евра). Покрај овој заем, општината има уште два активни кредити од Светска банка“
Се очекува и зголемување на каматните плаќања, како одраз на повисоки камати од постојните и идните кредити. Од агенцијата ја наведуваат и изложеноста на градот на непредвидени обврски, кои главно произлегуваат од обврските на неговите општински компании и тужбите против градот, како на пример во 2023 година кога градот мораше да плати 100 милиони денари поврзани со 10-годишната задоцнета обврска.
Во иднина, очекувањата се дека Скопје ќе акумулира готовина, како преку подобри буџетски перформанси, така и преку преземање долгови. Сепак, овој сооднос ќе остане слаб во текот на следните две години и само постепено ќе се подобрува потоа. Пристапот на општината до надворешна ликвидност е ограничен од релативно незрелите локални банки.
Негативно сценарио
“Можеме да го намалиме нашиот рејтинг во следните 12 месеци доколку Скопје објави послаби буџетски резултати од очекуваните, што ќе доведе до зголемен обем на доспеани обврски и структурно влошување на неговата готовинска позиција. Намалувањето на рејтингот на Северна Македонија, исто така, би довело до намалување на рејтингот на општината.
Позитивно сценарио
„Можеме да ја ревидираме нашата перспектива на стабилна доколку Скопје ги подобри нивоата на готовина, на пример преку повисоки даночни приходи или поефикасни мерки за заштеда на трошоците. Таквото сценарио би барало и градот да почне да ги намалува акумулираните доспеани обврски.“
На Градот Скопје му недостига сигурно долгорочно финансиско планирање и ефективни политики за ликвидност и управување со долгот, што се смета за слабост на кредитниот рејтинг велат од „Стандард и Пурс“.
