Македонија преплавена од кинески производи, инвестициите се реткост

Некогашниот малку значаен трговски партнер на Македонија, во последните неколку години станува редовен член на листата од десет земји со кои Македонците имаат најголема трговска размена. Притоа, важно е да се нагласи дека увозот од Кина континуирано го надминува македонскиот извоз. Вредноста на македонскиот извоз во Кина во 2004 година изнесуваше околу еден милион евра, а лани 54,9 милиони евра. Истовремено, вредноста на увозот од Кина во Македонија се зголеми од 64,9 милиони евра на 949 милиони евра. Растот на трговската размена меѓу двете земји продолжува и во првата половина од годинава, период во кој Кина стана петти најголем трговски партнер на Македонија (зад Германија, Велика Британија, Грција и Србија). Во првата половина од годинава двете земји тргувале производи со вкупна вредност од 499 милиони евра, што е за 12,2 отсто повеќе во однос на истиот период од 2022 година. Од вкупната трговска размена, извозот на македонски производи во Кина изнесува 41 милион евра, а вредноста на увозот во спротивна насока е 458 милиони евра.

Списокот на производи што Македонија ги увезува од Кина е долг и разновиден. На списокот има буквално сѐ. Нова и стара облека, техника, електронски делови, автомобили, автоделови, машини, играчки, памук, синтетика, хемиски производи и разни прехранбени производи (риба, шеќер...). Ако е донекаде разбирливо зошто увезуваме техничка опрема и текстил од азискиот економски гигант, изненадува тоа што на полиците на македонските маркети редовно може да се најдат дури и зеленчук и сирење произведени во Кина. Спротивно на тоа, списокот на производи што Кина ги увезува од Македонија е многу пократок (феролегури, вино, мермер, делови за шински возила, електромотори, хемиски производи и слично).

Скромни директни инвестиции

За разлика од тргувањето, Кина не е на листата на десетте најголеми странски инвеститори во Македонија. Вкупните директни инвестиции се пониски од 150 милиони евра. Учеството на Кина во вкупните директни инвестиции во Македонија е околу два отсто и е ограничено на мали инвестициски проекти, пред сѐ во трговијата и секторот за недвижности.

Во изминатиот период беа најавувани многу инвестиции на кинески компании во различни области, но ниту една не беше реализирана. Пример за тоа беше долгоочекуваната инвестиција од кинеската компанија „Хајер“ (Haier), гигантот во електронската индустрија. Откако го доби тендерот за македонскиот владин проект „Компјутер за секое дете“ во 2009 година, компанијата најави заедничка мултимилионска инвестиција со јужнокорејската компанија „Тривју“ (Treeview) за производство на телевизори во Македонија. Инвестицијата никогаш не беше реализирана. Впечатокот е дека Македонија не е омилена дестинација за директни инвестиции на кинески компании, ако се земе предвид дека нема ниту аквизиции, ниту пак гринфилд или браунфилд-инвестиции. Уште еден доказ за тоа е што ниту една кинеска компанија, ниту пак владата во Кина, не одговори на предлогот на претходната македонска влада за отворање специјална слободна зона за кинески компании.

Десет години Македонците го чекаат автопатот Кичево - Охрид

Македонија беше првата земја од платформата 17+1 што искористи пари од кредитната линија од 10 милијарди американски долари (9,3 милијарди евра) што ги обезбеди Пекинг за инфраструктурни проекти во регионот. Во текот на 2013 година кинеската банка „Ексим“ склучи договори за кредитирање на изградбата на автопатот Миладиновци - Штип во вредност од 278 милиони долари (260 милиони евра) и на автопатот Кичево - Охрид во вредност од 505 милиони долари (472 милиони евра). Македонската влада ѝ ја додели изградбата на патиштата на државната кинеска компанија „Синохидро“. Домашните компании „Бетон“ и „Гранит“ беа подизведувачи, а од Кина биле „увезени“ и градежни работници.

Овие два проекта доживеаја различни судбини. Автопатот Миладиновци - Штип, кој е долг 47 километри, беше пуштен во сообраќај во 2019 година, а изградбата чинеше 64 милиони долари (60 милиони евра) помалку од предвидената сума, за што Македонија плати пенали за неизвлечени средства од заем. Вкупните трошоци за овој заем достигнаа 23 милиони долари (21,5 милиони евра). Од друга страна, автопатот Кичево - Охрид, во должина од 57 километри, се гради и ден-денес, десет години по потпишувањето на договорот. Поради пропустите при реализацијата на овој проект во текот на декември 2019 година, Македонија беше принудена да земе дополнителен заем од кинеската банка „Ексим“ од 179 милиони долари (167 милиони евра), така што изградбата на овој автопат е веројатно најдолгата во историјата.

За изградбата на автопатиштата Кичево - Охрид и Миладиновци - Штип, претходното Специјално јавно обвинителство на 30 јуни 2017 година поднесе обвинение за случајот „Траекторија“, кое судот го прифати на 20 ноември 2017 година. Поранешниот премиер Никола Груевски и уште неколку функционери беа обвинети дека го оштетиле државниот буџет за повеќе од 155 милиони евра. Груевски беше обвинет дека добил надомест за незаконски провизиски договор со кинеската компанија „Синохидро“. Но, додека обвинението беше во првична судска постапка, во ноември 2019 година дојде до апсолутна застареност на кривичното гонење на поранешниот премиер Никола Груевски. Минатата година државните ревизори констатираа многу пропусти на државните органи при реализацијата на овој проект, кои создадоа трошоци за дополнителни и непредвидени работи во износ од 312 милиони евра.

Најголемата соработка во енергетскиот сектор датира од 1994 година

Кога станува збор за енергетскиот сектор, последната голема соработка меѓу Македонија и Кина беше во 1994 година. Тогаш Македонија зеде заем од Кина од 80 милиони долари (75 милиони евра) за изградба на брана на реката Треска, каде што во близината на Скопје беше изградена хидроцентралата Козјак. На реализацијата на овој проект работеше кинеската компанија ЦВЕ (CWE), а хидроцентралата работи и денес.

Инаку, кинески компании досега неколкупати добивале големи тендери во Македонија. „Јутонг“ (Yutong) беше избран за набавка на 202 двокатни автобуси за потребите на Град Скопје, а „ЦРРЦ Жужу локомотив“ (CRRC Zhuzhou Locomotive) за набавка на електрични локомотиви за потребите на „Македонски железници“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар