Домашните компании пред автоматизација: Колку се исплати таа?

Зголемени трошоци за работна сила, високи очекувања од клиентите и борба за нив во услови на постојано растечки конкурентски притисок се само дел од предизвиците со кои денес компаниите мора секојдневно да се справуваат натпреварувајќи се, пред сė, сами со себе во трката за оптимизација на производството и за максимално намалување на трошоците за што порентабилно работење. Едно од истакнатите решенија во оваа предизвикувачка средина се инвестициите во автоматизација и роботизација на работењето (колку што е можно тоа). За среќа, технологијата е толку напредната што ваков тип на инвестиции повеќе или помалку се можни речиси во секоја компанија.

Сепак, како и за секое вложување средства, потребна е комплетна анализа за исплатливоста на инвестицијата, а особено е важно да се знае и добро да се пресмета колку време е потребно за поврат на инвестицијата. Одговорот на ова прашање во голем број случаи е одлучувачки за преземање конкретни чекори.

Зошто е важно да се инвестира во автоматизација и/или роботизација?

Според турската компанија „Сора роботик“ (Sora Robotic), со седиште во Истанбул, која е меѓу пионерите што нудат решенија за индустриска роботска автоматизација, опремени со инженерска интелигенција и пристап базиран на иновации, модернизацијата во оваа насока претставува решение за растечките трошоци за работна сила, но, уште поважно, и за справување со тешкотиите за наоѓање квалификуван персонал.

„Инвестирањето во автоматизација не само што ја зголемува ефикасноста туку и го стандардизира квалитетот, ги минимизира грешките и гарантира континуитет на работењето“, посочуваат од оваа компанија, додавајќи дека денес автоматизацијата на производството, каде што се интегрирани роботски системи и интелигентен софтвер, ја претпочитаат не само големите индустрии туку и малите и средните претпријатија.                  

Како се пресметува повратот на инвестицијата? Иако повратот на инвестицијата во автоматизација обично се пресметува со класична анализа на трошоци-обем-профит, во овој процес играат улога и повеќе други различни варијабли. Прво се земаат предвид вкупните инвестициски трошоци, времето за инсталација, оперативниот капацитет на системот и тековните оперативни трошоци на компанијата. Пример: Ако еден бизнис со месечни трошоци за работна сила од 100.000 парични единици може да ги намали овие трошоци на 40.000 благодарение на системите за автоматизација, неговата годишна заштеда ќе биде 720.000 парични единици. Ако инвестициските трошоци за системот изнесуваат 1,2 милион, периодот на поврат на инвестицијата ќе биде 1,66 години или приближно 20 месеци. Секако, ако во оваа пресметка се вклучат и други додадени вредности, како што се заштеда на енергија, зголемување на квалитетот и намалување на стапките на грешки, овој период може да биде уште пократок.

Заштедата на труд е можеби најзначајната предност на инвестицијата во автоматизација. Поголемото производство со помалку персонал е најчестата причина за претпочитање на овие системи. Истовремено, факторите како што се намалувањето на човечките грешки, минимизирањето на стапките на отпад и оптимизацијата на работното време на машината директно влијаат на процесот на враќање на инвестицијата.
 

Depositphotos

 

Македонски сличен пример е компанија „Витаминка“, која лани комплетно воведе дигитализација и автоматизација во сите процеси: производство, набавка, магацини, продажба и финансии. „Со ова ’Витаминка‘ е на пат кон целосна дигитализација на работата, од влез на суровина до излез на готов производ и складирање“, посочија од компанијата.

„Витаминка“ располага со девет производствени погони, 18 производствени линии лоцирани на три физички одделени локации низ земјата, а тоа бара сеопфатно софтверско решение што ќе доведе до унифицирање на процесите и обезбедување податоци и анализа, кои се неопходни за понатамошни одлуки и правци во работењето на компанијата.

„Ваквата трансформација на компанијата ќе ѝ обезбеди не само економска предност и финансиска стабилност на долгорочен план туку и ќе овозможи понатамошна платформа за развој во процесот на автоматизација и следење на иновативните светски решенија во нашата област. Функционирањето на компанијата значително ќе се подобри, а тоа за возврат ќе ја зголеми профитабилноста“, рекоа од компанијата.

Големи почетни трошоци, но и големи придобивки на долг рок

Индустриската автоматизација се исплати за повеќето бизниси кога се имплементира стратешки. Иако почетните трошоци може да бидат високи, долгорочните придобивки во ефикасноста, квалитетот и заштедите на трошоци ја прават суштината на ваквата инвестиција. Компаниите што рано ја прифаќаат автоматизацијата обично добро се позиционираат на пазарот со одржлив раст, а често и со лидерство во индустријата.

Со внимателно анализирање на трошоците, придобивките и очекуваниот временски рок, бизнисите може да донесат информирани одлуки за да се осигурат дека инвестициите во автоматизација ќе дадат максимален принос во најкраток можен рок.                 

Повратот на инвестицијата (англ. ROI – Return on Investment) на индустриската автоматизација се одредува со мерење на почетната инвестиција во однос на долгорочните придобивки што таа ги обезбедува. Тоа вклучува неколку клучни фактори: Почетни трошоци: купување и инсталирање автоматизирана опрема, интеграција на софтвер и обука на вработените.   Заштеда на труд: автоматизацијата ја намалува зависноста од рачна работа, намалувајќи ги платите, бенефициите и трошоците за човечки грешки.   Зголемена ефикасност: автоматизираните системи може да работат 24/7 со минимален застој, значително зголемувајќи ги стапките на производство.   Подобрувања на квалитетот: роботите и автоматизираните машини обезбедуваат поголема прецизност, намалувајќи ги дефектите и отпадот.   Заштеда на енергија и материјали: паметните системи за автоматизација ги оптимизираат потрошувачката на енергија и употребата на материјали, што доведува до намалување на трошоците.

 

Колку време е потребно за да се исплати автоматизацијата?

Периодот на враќање на инвестицијата за индустриска автоматизација варира во зависност од индустријата, обемот и стратегијата за имплементација. Сепак, повеќето компании гледаат поврат на инвестицијата во рок од шест месеци до пет години, во зависност од сложеноста на автоматизацијата.

Според американската компанија „Адаптив иновејшнс“ (Adaptive Innovations Corp.), која нуди решенија за автоматизација на производствени процеси, најчест период за поврат на инвестициите е две-три години, но тоа никако не може да се генерализира бидејќи секоја компанија, секоја индустрија и секој регион креираат автентична бизнис-атмосфера и уникатни услови за работа.

Depositphotos

 

Краткорочен поврат на инвестицијата (6 месеци–2 години): Едноставните решенија за автоматизација, како што се роботски раце за повторувачки задачи или системи за инспекција на квалитет управувани од вештачка интелигенција, често се исплатуваат во рок од две години.

Среднорочен поврат на инвестицијата (2-5 години): Покомплексната автоматизација, како што се целосно автоматизираните линии за склопување, може да потрае подолго поради повисоките првични трошоци. Сепак, долгорочните заштеди честопати ја оправдуваат инвестицијата.

Долгорочен поврат на инвестицијата (5+ години): Проектите за автоматизација во голем обем, вклучувајќи паметни фабрики и логистика управувана од вештачка интелигенција, бараат значителен капитал, но со текот на времето обезбедуваат експоненцијални придобивки.

Периодите на амортизација варираат во зависност од секторот

Секој сектор има различна производствена структура, потреби и бизнис-модел. Ова е уште еден фактор што влијае на периодот на поврат на инвестицијата во автоматизација. На пример, повратот може да биде побрз во области со голем обем и стандардно производство, како што е автомобилскиот сектор, додека може да потрае малку подолго кај работни места што бараат повеќе рачни вештини, како мебел или текстил.

Понатаму, елементи како што се владини стимулации, даночни олеснувања и енергетска поддршка, исто така може да го скратат периодот на амортизација.

Индустрии со најбрза автоматизација

Автоматизацијата со индустриски роботи и вештачка интелигенција (ВИ) се забрзува на глобално ниво, притоа драматично трансформирајќи повеќе сектори. Од фабричките погони до магацините и болниците, машините преземаат сè повеќе задачи што традиционално ги вршеле луѓе. Сепак, напредокот не е рамномерно распоредeн – одредени индустрии и региони предничат во воведувањето роботи и ВИ.

Неколку клучни индустрии се истакнуваат по брзината и обемот на автоматизација со роботи и ВИ: 

• Автомобилска индустрија

Автомобилскиот сектор традиционално е најголем корисник на индустриски роботи. Производството на возила бара масовна продукција со висок квалитет и повторливост, што го прави идеална средина за автоматизација. Примерите на глобално ниво покажуваат дека во фабриките од овој сектор има значително висок процент на автоматизација, а во одредени процеси од производството дури надминуваат 90 проценти.

Depositphotos

 

Според податоците на ИФР (Меѓународната федерација за роботика), која е основана во 1987 година како непрофитна организација, во Европа автомобилската индустрија е најсилниот потрошувач на роботи – околу третина од сите нови роботи во производството во Европа се во тој сектор. Некои земји имаат достигнато екстремна автоматизација во автомобилското производство, како Швајцарија, каде што има 3.876 роботи на 10.000 работници во автомобилската индустрија, што ја рангира оваа земја како лидер според густината на употреба на роботи во автоиндустријата во светот. Од европските земји, Словенија, Германија, Австрија и Финска се меѓу топ 10 држави по роботска густина во автомобилскиот сектор, покажуваат податоците на ИФР.

САД исто така имаат високоавтоматизирани автомобилски погони и според соодносот робот -работник земјата е рангирана на петто место глобално, делејќи ја позицијата со Јапонија и Германија. Податоците покажуваат дека во САД околу 40 проценти од сите новоинсталирани роботи во 2024 година биле во автомобилскиот сектор. Ваквата доминација се должи на тоа што автомобилските компании се потпираат на роботи за да постигнат поголема продуктивност, прецизност и безбедност. Дополнително, зголемената побарувачка за електрични возила придонесува автомобилските фабрики да инвестираат уште повеќе во автоматизирани производствени линии.

• Електроника и полупроводници 

Индустријата за електроника (вклучувајќи го склопувањето електронски уреди, полупроводници, соларни панели итн.) се искачи рамо до рамо со автомобилскиот сектор во роботизацијата. Според податоците на Меѓународната федерација за роботика, електрониката е на прво место во светот по бројот на нови индустриски роботи. Причината е тоа што производството на електроника бара исклучително висока прецизност, минијатурни компоненти и големи серии, па роботите и автоматизираните машини се неопходни за да се постигнат брзина и квалитет, кои луѓето тешко можат да ги постигнат рачно. Особено Азија е двигател во автоматизацијата на електрониката – Кина, Јужна Кореја, Јапонија, Тајван и други азиски економии многу инвестираат во роботи за склопување и тестирање електронски производи. 

• Логистика и магацинско работење 

Секторот логистика, особено магацините, дистрибутивните центри и поштенско-курирските услуги, доживува експлозивна автоматизација преку роботи и ВИ. Најголем поттикнувач на растот се експанзијата на е-трговијата и потребата магацините да работат 24/7 со што помалку човечки грешки. Во магацините веќе масовно се применуваат мобилни роботи за движење на стока, пикирање нарачки и сортирање. Глобалните бројки го потврдуваат тоа: 38 проценти од сите сервисни роботи во 2024 година отпаѓаат на логистички и магацински решенија, според „Мордоинтелиџенс“ (mordorintelligence.com), компанија за истражување на пазарот и креативни ВИ-решенија за аналитика и индустриска експертиза. Компании како „Амазон“ предничат, со десетици илјади автономни роботи што ги автоматизираат нивните складишта.

Логистиката брзо се автоматизира главно поради недостигот од работна сила (особено за напорни, рутински магацински работи), потребата за брза испорака во е-трговија, како и сè попристапните цени на логистичките роботи. Еден извештај забележува дека автономните мобилни роботи во магацини може да се исплатат за помалку од 24 месеци и да донесат поврат на инвестицијата над 250 проценти.

• Здравство и фармација

Здравствениот сектор историски заостануваше во поглед на автоматизацијата споредено со производството, но во последниве години има забележителен подем во примената на роботи и ВИ. Медицинските роботи, вклучувајќи ги и хируршките системи или роботите за асистенција, се сè поприсутни во болниците.

Depositphotos

 

Според „Стерис“ (Steris), водечки глобален снабдувач на производи и услуги за грижа за пациенти, во моментов низ светот се изведуваат над 10 милиони роботски асистирани хируршки процедури годишно, со над 9.500 инсталирани хируршки роботи. Овие системи им овозможуваат на хирурзите поголема прецизност и минимално инвазивни процедури.

Покрај хирургијата, болниците воведуваат и сервисни роботи – на пример роботи за дезинфекција, кои користат УВ-светло за стерилизација на простории, роботи за достава на лекови и материјали низ болничките ходници, па дури и роботски асистенти за рехабилитација на пациенти. Пандемијата на ковид-19 го забрза усвојувањето на ваквите технологии за да се намали контактот и да се пополни недостигот од персонал.

Иако здравството не користи толку голем број роботи како автомобилската или електронската индустрија, стапката на раст е висока. Во светот има недостиг од специјализирани медицински лица, па роботите доаѓаат до својата шанса. Тие се применуваат за помош при мобилност на стари лица, автоматизирани системи за дијагностика со ВИ итн. Европа проектира недостиг од 380.000 здравствени работници, па веќе тестира роботи за нега и ВИ-системи за тријажа за да го зголеми капацитетот.

Искуството покажува дека инвестициите во автоматизација и роботизација во здравството и фармацијата всушност претставуваат малку посложени системи, па оттука и повратот на инвестициите има потреба од подолг период, дури и околу пет години.

Depositphotos

 

Примери на автоматизација на производството во фармацевтскиот сектор има и во нашата земја.

Последен е примерот на „Реплек“. На почетокот на јули компанијата извести за пуштање во употреба на нов фармацевтски производствен блок, со што значајно се модернизира и автоматизира производствениот процес.

„Со оваа нова инвестиција, ‘Реплек’ го зголемува производствениот капацитет за примарно и секундарно пакување на цврсти фармацевтски форми за 25 проценти. На овој начин истовремено се воведува и врвна фармацевтска технологија, која овозможува зголемување на оперативната ефикасност и натамошно усогласување со највисоките стандарди за квалитет и безбедност. Во рамките на новиот производствен блок е инсталирана најсовремена технолошка линија, во која се вградени напредни системи и вештачка интелигенција за контрола на квалитетот во реално време“, посочија од компанијата, додавајќи дека со ова стартуваше планираниот циклус на инвестиции во развојни проекти за севкупна модернизација на производствените процеси, кои треба да овозможат одржлив раст и дополнително зголемување на извозната конкурентност на компанијата.

Друг пример е тој на „Алкалоид“. Компанијата веќе две години спроведува целосна дигитализација и автоматизација на производствените процеси со автоматско собирање податоци од производствената опрема и за функционирање без хартија.

„Како исклучителна алатка за подобрување на резултатите во работењето, целта на овој систем (софтвер и хардвер) е целосна дигитализација на производствениот процес преку надградба и интеграција на постојното функционирање, автоматизација на производствените процеси и опрема, примена на нови модули, интегрирање со постојните системи, надградба на системот за планирање, како и целосно електронско управување со отстапувања и со девијации во производството“, рекоа своевремено од компанијата.

• Информатичка технологија и бизнис-процеси 

Иако ИТ-секторот по природа е ориентиран кон знаење, автоматизацијата и тука игра огромна улога, особено преку роботска автоматизација на процеси и вештачка интелигенција. Роботска автоматизација на процеси претставува „софтверски роботи“, кои автоматизираат рутински дигитални задачи – на пример внесување податоци, обработка на формулари, генерирање извештаи – без човечка интервенција. Денес компаниите масовно воведуваат такви алгоритми за автоматизација во канцелариското работење, финансии, човечки ресурси и ИТ-операции. Резултатот е драстично зголемување на продуктивноста и намалување на трошоците.

Истражувањата покажуваат дека автоматизацијата на деловните процеси преку роботска автоматизација на процеси носи просечен поврат на инвестицијата од 250 проценти и дека фирмите ја враќаат почетната инвестиција за само шест-девет месеци. Освен тоа, овие „дигитални работници“ може да работат 24/7 без грешки, па дури и релативно помали компании гледаат придобивки. Дополнително, ИТ-секторот користи ВИ за автоматско тестирање софтвер, четботови за корисничка поддршка, автоматизирано управување со инфраструктура, па дури и за пишување програмски код со помош на ВИ.

Овие технологии ја забрзуваат развојната и оперативната фаза во ИТ, овозможувајќи им на ИТ-професионалците да се фокусираат на покреативни задачи. ИТ-индустријата исто така има улога на овозможувач: таа развива алатки за автоматизација што ги користат другите сектори. Затоа, не е изненадување што информатичките компании се меѓу првите што внатрешно применуваат ВИ и автоматизација за сопствени потреби.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар