Над 70.000 лица во Македонија пријавиле доход од издавање имот под закуп

Во Македонија во изминативе години стана своевиден тренд да се инвестира во купување станови, деловен простор, гаражи, земјиште и друг недвижен и подвижен имот (на пример превозни средства) за потоа да се заработува од издавање под краткорочен и долгорочен закуп. Познато е дека постојната регулатива ги обврзува граѓаните доходот од издавање имот под закуп или подзакуп да го пријават во Управата за јавни приходи и да платат данок, но во јавноста често се вртат различни шпекулации за тоа колку ваквиот начин на заработка се пријавува кај надлежните, а колку е дел од сивата економија во земјава. За да добиеме подобра слика за македонскиот пазар на закупнини истражувавме што покажуваат официјалните бројки на Управата за јавни приходи и на Агенцијата за катастар на недвижности.  

Намален бројот на обврзници што пријавиле доход од закуп и подзакуп

Во Македонија лани точно 71.671 даночен обврзник пријавиле дека оствариле доход од закуп и подзакуп на недвижности и други видови имот, што е намалување во однос на претходната година, кога 74.540 обврзници пријавиле дека оствариле доход по овој основ, информираат од Управата за јавни приходи за „Блумберг Адрија“. Иако минатата година имало намалување на бројот на обврзници што пријавиле ваков доход во однос на претходната година, лани имало зголемување на износот што УЈП го наплатила по основ на данок на доход од закуп.

Имено, во текот на 2023 година е наплатен износ од вкупно 814,4 милиони денари (13,2 милиони евра) по основ на данок на доход од закуп и подзакуп, додека во текот на 2024 година е наплатен износ од 897,9 милиони денари (14,6 милиони евра) по истиот основ.

Каква е контролата?

Во УЈП прашавме дали и на кој начин односно со какви механизми контролираат дали даночните обврзници редовно го пријавуваат доходот по основ на закуп и подзакуп.

„Контролата на приходите од закуп и подзакуп се врши преку постапки поврзани со данокот на личен доход (ДЛД) по други основи. Преку овие контроли, УЈП врши преглед на сите парични текови кај даночниот обврзник, така што не може точно да се селектираат контролите на ДЛД од закупи и подзакупи“, наведуваат од УЈП. 

На прашањето дали при контролите во 2024 година се констатирани неправилности односно непријавување доход од закуп (во колку случаи) и како се санкционирани, од УЈП одговорија дека истите тие се санкционираат на тој начин што доколку даночниот обврзник не пресметал и не платил ДЛД од закуп и подзакуп, се вршат пресметка и задолжување со ДЛД по други основи, истовремено со камата за сите денови за задоцнување со плаќање на данокот. 

Што е со краткорочните закупи преку „Букинг“ и „Ербиенби“?

Во УЈП прашавме и дали и на кој начин се контролираат доходите од краткорочните закупи на станбените објекти преку популарните сервиси како „Ербиенби“ (Airbnb) или се остава на совеста на сопствениците на имотот да ги пријавуваат доходите од ваквите закупи.

„Управата за јавни приходи редовно преку соопштенија во јавноста ги потсетува даночните обврзници за обврската за пријавување на доходот остварен по основ издавање на закуп и подзакуп на станбен и деловен простор, како и за роковите во кои треба да ја исполнат обврската за плаќање на данокот што произлегува од доходот остварен по овој основ“, посочуваат од УЈП.

 

Дополнително, оттаму додаваат дека Управата за јавни приходи во рамките на своите надлежности спроведува програми и планови за подобрување на доброволната усогласеност на даночните обврзници по одделни дејности во кои дејствуваат даночните обврзници, меѓу кои и за дејноста издавањето под закуп и подзакуп на станбен и деловен простор.

„Во тој контекст, во плановите на УЈП се вклучени следните активности: организирање состаноци со претставници од агенциите што се занимаваат со посредување при издавање и продажба на недвижен имот, интернет-платформите преку кои се обезбедува издавање станови, деловни простории и објекти за рекреација и со единиците на локалната самоуправа и Град Скопје, со цел да се обезбедат дополнителни податоци што УЈП ги користи во процесот на утврдување на ДЛД по овој основ“, наведуваат од УЈП.

Од Управата укажуваат дека преку соработката што ја имаат со даночните администрации на други земји, УЈП работи на обезбедување податоци и за издавањето станбен простор преку популарните платформи „Букинг“ (Booking) и „Ербиенби“.

„Исто така, се обезбедуваат и податоци од банките/НБРСМ за трансакциите што физичките лица ги имаат кон овие провајдери за платената провизија за услугите што ги користат од нив“, велат од УЈП.

 

 

Според Катастарот, лани под закуп помалку од 3.000 стана

Според евиденцијата на Агенцијата за катастар на недвижности, лани во Македонија под закуп биле издадени вкупно 8.481 недвижност, во вкупна вредност од 4,2 милиони евра, што е намалување во однос на претходната година, кога под закуп биле регистрирани 9.426 недвижности, во вредност од 3,3 милиони евра.  

Од вкупниот број недвижности под закуп, лани биле евидентирани само 2.979 стана, што е благо намалување во однос на преклани, кога биле регистрирани 3.011 стана.