Како Народната банка може да олесни да дојдеме до прв стан?

Како може Народната банка со посебни мерки да придонесе за олеснување на пристапот до станбени кредити, особено за лица што се млади граѓани или брачни двојки, како што минатата недела најави гувернерот Трајко Славески? Ова прашање се наметна во јавноста особено по зголемувањето на гласноста на Народната банка дека има простор за такви мерки, но и дека има некои недоследности на пазарот на недвижности, секако во услови на растечки тренд на цените на недвижностите, кој трае веќе подолг период. „Блумберг Адрија“ анализира на оваа тема. 

Народната банка има голема улога во однесувањето на комерцијалните банки преку низа сигнали, инструменти и мерки што ги носи, а се разбира централната банка е и регулатор на пазарот, за кој во Македонија е повеќе од јасно дека е високо регулиран. Комерцијалните банки се приватни компании и во целост одлучуваат каква кредитна политика ќе имаат, но, сепак, рамка се макропрудентните мерки за квалитетот на кредитната побарувачка. Токму преку измени во нив, Народната банка ќе може да влијае на олеснување на пристапот до кредит за прв стан.

Имено, како што објаснуваат и од Народната банка, мерките насочени кон кредитокорисниците се посебен вид макропрудентни мерки чија цел е да ја зајакнат отпорноста и на кредиторисниците и на банките на негативни економски и финансиски шокови.

„Со ваквите мерки вообичаено се придонесува за ублажување на ризиците од презадолженост на домаќинствата и тие најчесто се користат за регулирање на делот од пазарот што се однесува на станбеното кредитирање. Со нив се воведува определен минимум на обврски на банките околу пропустливоста на кредитните барања во зависност од избраните карактеристики на клиентите, односно се поставува определен регулаторен максимум на избраните кредитни стандарди поврзани со самите кредитокорисници“, се наведува во објаснувањето.

Мерките најчесто се однесуваат на максималниот обем на должничкиот товар на клиентите, и тоа во сооднос со нивните редовни приходи и/или во сооднос со вредноста на обезбедувањето што можат да го понудат за кредитите. На тој начин, со овие мерки се дејствува превентивно, односно се намалува можноста за презадолженост на одделните физички лица клиенти на банките, со што  се намалува и веројатноста за остварување на кредитниот ризик во портфолијата на банките. Покрај тоа, при евентуална неможност на клиентите да ги отплаќаат своите обврски, банките се осигуруваат дека воспоставеното обезбедување за одобрените кредити ќе биде доволен и квалитетен извор на секундарна наплата, што, пак, ќе ги минимизира и загубите на банките. 

Што ќе се промени за да помогне Народната банка?

Централната банка следи неколку инструменти, а еден од нив е таканаречениот показател ЛТВ (од англиски Loan To Value), кој го претставува соодносот помеѓу износот на кредитната изложеност кон физичкото лице и вредноста на недвижноста над која е воспоставен залог заради обезбедување на таа кредитна изложеност. Во моментов показателот ЛТВ не смее да надмине 85 проценти, односно вредноста на кредитот не смее да биде повисока од 85 отсто од вредноста на хипотеката. Според нашите сознанија, сега Народната банка ќе бара банките да се усогласат и доколку станот се зема како прва недвижност за младите, тие да издаваат и повисоки кредити како сооднос од заложениот имот. За процентот сѐ уште се преговара, а за мислење се прашуваат и самите банки.  

Од Народната банка не ги коментираат конкретните измени. Гувернерот Трајко Славески минатата недела оствари работна средба со директорот на Агенцијата за катастар, Иван Живковски, на која се разговарало за тековната состојба на пазарот на недвижности и за можностите за подобра размена на информации меѓу институциите. Беше информирано дека Народната банка предложила потпишување меморандум за соработка со Агенцијата за катастар, што ќе овозможи побрза достапност до податоците, подобрување на аналитичките капацитети и поефикасно следење на пазарните трендови. Со разликување на кредитите за прво живеалиште од оние за инвестиции, како и со засилена соработка меѓу институциите, се очекува да се создадат подобри услови за граѓаните при решавање на станбеното прашање.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар