.webp){kind=icon}
Ако мора да се укаже на еден виновник што ја кочи економијата во последните 18 месеци, тогаш тоа би била автомобилската индустрија. Проблемите се во синџирот на снабдување, како недостигот од полупроводници со слаб економски раст, слабата продуктивност, растот на цените и зголемените камати, додека американските Федерални резерви (ФЕД) се борат за контрола на инфлацијата.
Иако автомобилската индустрија уште е далеку од нормалата, податоците што ги добивме во текот на минатиот месец сугерираат дека секторот конечно заздравува, што ќе доведе до изненадувачки добри економски бројки во следните неколку квартали. Веќе гледаме забрзување на економскиот раст во исто време кога инфлацијата почнува да се намалува.
Графиконот на сезонски приспособената продажба на автомобили покажува колку индустријата е далеку од нормалата од почетокот на пандемијата. Во годините пред пандемијата продажбата на нови возила постојано беше на ниво од околу 17 милиони возила годишно. Бројките паднаа во март 2020 година, малку заздравеа на почетокот од 2021 година, но потоа повторно остро паднаа до летото, бидејќи недостигот од полупроводници доведе до помал број на возила достапни за продажба. Од јули 2021 година продажбата се движи по стапка од околу 14 милиони годишно, што е за три милиони возила под тоа што би можело да се очекува во нормални услови.
Bloomberg Mercury
Тој дефицит има свое влијание врз економијата на различни начини. Автомобилите во третото тримесечје од 2021 година го намалија своето учество во бруто-домашниот производ за два процента поради падот на продажбата, а до третото тримесечје од 2022 година таквата ситуација не се промени во позитивна насока. Проблемите во индустријата му прават штета на растот на продуктивноста поради начинот на кој се пресметува таа продуктивност. Возилата што би се продавале за десетици илјади долари не се сметаат како производство, бидејќи стојат во магацините од фабриките чекајќи чипови, кои, пак, често не чинат многу пари.
А, влијанието на инфлацијата е длабоко. Недостигот од производство на возила ги подигна цените на новите и половните автомобили еднакво, затоа што кога трговците немаат многу за продавање, тогаш не мора да им нудат на купувачите попусти, а малите резерви ги принудуваат купувачите да одат на пазарот на половни возила. каде што, пак, поради поголемата заинтересираност се покачуваат цените.
Но тие не се единствените категории производи што се погодени од недостиг. Трошоците и одржувањето на моторните возила пораснаа зашто недостигот од возила за продажба ги принуди потрошувачите да се држат до постари, неисправни возила подолго отколку што би сакале, држејќи ги механичарите полни со работа во време кога таа индустрија се соочува со недостиг од работна сила. А кога поправката на возила чини повеќе и трае подолго, тоа автоосигурителите ги чини повеќе пари, кои тие потоа таквите трошоци им ги префрлуваат на осигурениците. Инфлацијата за тие две категории, кои обично чинат 4,5 проценти од базичната потрошувачка кошничка, сега ги направи да бидат повеќе од 10 проценти во текот на минатата година.
Сите тие ефекти значат дека за економијата е голема работа што производството конечно се нормализира. Претходно овој месец дознавме дека продажбата на нови возила во октомври порасна на 14,9 милиони на годишно ниво, од претходните 13,5 милиони, што претставува највисоко ниво од јануари годинава. Таквите бројки уште се значајно под нормалата од пред пандемијата.
Според тоа, ако продажбата на автомобили во ноември и декември држи континуитет со октомвриската стапка, тоа ќе значи квартален скок од 10 проценти. Со оглед на тоа дека за потребите на растот на БДП таа бројка ја пресметуваме на годишно ниво, 10 проценти сега на годишно ниво би биле речиси 50 проценти. Со таква продажба на автомобилите, кои претставуваат околу три проценти од БДП, само тоа би придонело меѓу еден и 1,5 отсто раст на БДП во тековниот квартал. И сосема сигурно, кога показателот на раст на БДП, кој го објави ФЕД Атланта, го вклучи октомврискиот извештај за продажбата на возила, нивната процена за раст на БДП во четвртото тримесечје порасна за 1,2 отсто.
Во голем дел поради зголемувањето на продажбата на автомобили, ФЕД Атланта вели дека реалниот раст на БДП во последното тримесечје моментално се движи околу четири проценти. Тоа би можело да се намали кога ќе ги добиеме новите податоци, но исто така сугерира дека четвртиот квартал може да произведе најбрз раст на БДП во годината.
Тоа, исто така, би било добра вест за раст на продуктивноста, која веќе некое време слабее. Побрзиот економски раст без соодветен раст на пазарот на работна сила ќе значи дека продуктивноста е одговорна за разликата.
Најважно е дека нормализацијата на производството на автомобили и резервите го намалуваат притисокот врз инфлацијата. Цените на половните возила сега паѓаат. Стапката на раст на цените на новите автомобили забави, бидејќи купувачите имаат малку повеќе резерви на избор. Се надеваме дека тоа ќе доведе до помал притисок врз цените за одржување на возилата и за нивно осигурување. А пониската инфлација овозможува ФЕД малку да се опушти. Благите податоци за потрошувачката доведоа до скок на берзата и остар пад на хипотекарните стапки, ублажувајќи го малку притисокот на пазарот на недвижности.
Ова зголемување од автомобилската индустрија не може да дојде во подобро време. Пазарот на недвижности е на удар од високите стапки на хипотеките, а отпуштањата и замрзнувањата на вработувањата во Силиконската долина се зголемија, бидејќи инвеститорите бараат подобра контрола за трошоците од технолошките компании. Нормализацијата на производството и продажбата на автомобили може да ја засили економијата до средината од 2023 година.
Уште има простор, но автомобилската индустрија е најдобра причина за надеж за изненадувања во економскиот раст и пад на инфлацијата во следните неколку месеци.
