.webp){kind=icon}
Американскиот пазар на труд денес е посилен отколку што многумина мислеа дека е можно. Но, се појавуваат пукнатини, сигнализирајќи дека тоа нема да трае долго.
Во изминатите неколку недели, компаниите најавија десетици илјади укинувања на работни места и планови да ги замрзнат вработувањата. Најголемиот дел најави дојдоа од фирми за технологија, криптовалути и фирми за недвижнини, големи и мали, кои од мај отпуштија најмалку 37.000 работници, според веб-страницата за огласи за работни места во технолошката индустрија „Труап“ (TrueUp). Брокерите и банките, вклучително и „ЏП Морган Чејс“ (JPMorgan Chase & Co.), го намалуваат бројот на вработени како што заладува пазарот за домување.
Комбинацијата од забавување на побарувачката, инфлацијата која е највисока во последните 40 години и зголемувањето на каматните стапки на Федералните резерви навлегува и во другите сектори. Вториот по големина производител на алуминиум во земјата, „Сенчри алуминиум“ (Century Aluminium Co.), соопшти дека отпушта околу 600 работници.
Економските податоци сугерираат дека повеќе вакви потези се на пат. Прекувремените работни часови во производството се намалуваат три месеци по ред, што е најдолга надолна низа од 2015 година. И растот на платите низ целата земја се лади.
„Доказите се трупаат. Работниците дефинитивно губат дел од нивната преговарачка моќ. Се наоѓаме на пресвртна точка и она што го прави ФЕД ќе го забрза процесот“, вели Боб Шварц, виш економист во „Оксфорд економикс“ (Oxford Economics).
Ладење на побарувачката
Најголемиот дел од американските отпуштања објавени во последните недели доаѓаат од технолошки компании и компании за недвижности.
Bloomberg
Прашањето за економистите не е дали пазарот на трудот ќе забави, туку колку брзо.
Во својот обид да ја намали инфлацијата, ФЕД ги зголеми стапките за 75 базични поени на состанокот во јуни, што е најмногу од 1994 година, а претседателот Џером Пауел очекува зголемување од најмалку 50 базични поени на следниот состанок.
Тоа е поттик за растечките сомнежи за рецесија од страна на економистите, бидејќи побарувачката за потрошувачки и корпоративни кредити слабее. Самиот Пауел оваа недела призна дека рецесија е можна, иако не и неизбежна.
Досега, отпуштањата во голема мера беа ограничени на каматно - чувствителни индустрии, како што е онаа за недвижности. За време на пандемијата, ниските стапки и трилиони долари фискален стимул ја зголемија продажбата на домови на највисоко ниво по повеќе од една деценија. Сега, хипотекарните стапки се искачија на највисоко ниво од 2008 година, одвраќајќи ги идните купувачи. Заемодавачите и агенциите одеднаш согледуваат дека не им требаат сите тие вработени.
Технолошките фирми исто така се борат со повисоките трошоци за задолжување. Многу од компаниите кои сега ги намалуваат работните места велат дека вработиле премногу работници за време на пандемијата за да одговорат на ненадејниот прилив на побарувачка кога економијата почна повторно да се отвора. И крипто компаниите како „Коинбејс глобал“ (Coinbase Global Inc.), кои отпуштаат повеќе од 1.000 вработени, беа погодени по експлозивниот раст минатата година.
Замрзнување на вработувања
Мерките за намалување на трошоците се шират и во другите сектори.
Една фирма за нефинансиски услуги за Ричмонд ФЕД изјавила дека нејзините планови за вработување и трошење се замрзнати бидејќи клиентите ги ограничуваат или ги намалуваат буџетите. Друга компанија за услуги во Канзас Сити ФЕД рекла дека и таа вовела замрзнување на вработувањата по падот на продажбата, додавајќи дека сака да ги намали трошоците.
Зголемувањето на каматните стапки на ФЕД е дизајнирано да ја забави побарувачката, а тоа ја вклучува и побарувачката за работници: централната банка предвидува зголемување на стапката на невработеност до 4,1 отсто до 2024 година. Тоа е оптимистичка прогноза во споредба со неодамнешните проценки на Волстрит: „Номура Холдингс“ (Nomura Holdings Inc.) смета дека стапката ќе скокне на 5,9 отсто до крајот на 2024. Тоа би било приближно на нивото од јуни 2021 година.
Сепак, засега пазарот на труд останува цврст. Стапката на невработеност, од 3,6 отсто во мај, е историски ниска, а платите се зголемија за здрави 390.000 тој месец. Растот на платите е историски висок, ако се исклучи инфлацијата. Додека новите огласи за работни места благо се намалија во последните недели, тие остануваат за 54 отсто повисоки отколку пред пандемијата, според податоците од веб-страницата за работни места „Индид“ (Indeed).
Но, традиционалните индикатори имаат тенденција да заостануваат. На пример, отворените работни места следени од владата во април паднаа најмногу откако пандемијата првпат ги погоди САД. Но, бројките за мај нема да бидат објавени до јули.
„Пазарот на трудот моментно е силен, но се влошува и ќе се влоши прилично брзо“, вели Трој Лудка, виш американски економист во „Натиксис Норт Америка“ (Natixis North America LLC). Лудка прогнозира дека стапката на невработеност ќе достигне најмалку 5 отсто до почетокот на 2023 година.
„Затегнатоста што ја гледаме сега е одговор на огромниот излив на раст што го видовме пред една година. Сега, економијата забавува, што значи дека пазарот на трудот ќе забави“, рече тој.
