Само една голема економија останува посветена на Парискиот договор

Седум од десетте најголеми светски економии го пропуштија рокот да поднесат ажурирани планови за намалување на емисиите до Обединетите нации, а само Обединетото Кралство претстави стратегија за следната деценија што е во согласност со очекувањата од Парискиот договор.

Сите земји вклучени во процесот на ОН требаше до 10 февруари да ги поднесат своите национални климатски планови за следната деценија, но релативно мал број го направи тоа навреме. Десетици други земји се очекува да презентираат ажурирани планови во следните девет месеци, пред почетокот на климатскиот самит КОП 30 во Бразил.

Неодлучноста на повеќе од 170 земји што не поднеле таканаречени национално утврдени придонеси - НДЦ (Nationally Determined Contributions NDC) предизвикува загриженост за глобалната посветеност на целта да се ограничи затоплувањето на многу под два Целзиусови степена и идеално на 1,5 Целзиусов степен над прединдустриските нивоа.

Речиси сите земји ги прифатија овие цели пред десет години со потпишувањето на Парискиот договор, но минатогодишните самити на ОН, кои дадоа лоши резултати, дополнително го засилија впечатокот за уназадување. Американскиот претседател Доналд Трамп веќе го иницира процесот на повлекување на САД, вториот по големина загадувач во светот, од глобалниот договор. Политичките лидери во Аргентина, Русија и во Нов Зеланд исто така сигнализираа дека можеби ќе го следат тој пат.

Во тој контекст, Обединетото Кралство е ретка светла точка поради континуираниот фокус на политиката на целта од 1,5 Целзиусов степен и покрај инфлацијата и загриженоста за трошоците за зелената транзиција. Ветувањето на земјата за намалување на емисиите на јаглерод за 81 отсто до 2035 година во споредба со нивоата од 1990 година досега е единствениот национален план што се приближува до целите на Парискиот договор, според анализата на организацијата „Клајмат екшн трекер“ (Climate Action Tracker). Владата на премиерот Кир Стармер сега мора да докаже дека климатските амбиции се остварливи и усогласени со економскиот раст.

Обединетото Кралство очекува и други земји да го следат примерoт. Европската Унија, како клучен играч во зелената политика, сè уште го нема поднесено својот НДЦ. Тоа не го направи ниту Кина, најголемиот светски загадувач. ОН предвидуваат дека повеќето земји ќе ги достават своите планови до крајот на годината.

Bloomberg

Обединетото Кралство претходно се истакна во климатската дипломатија, меѓу првите што се обврзаа на законски дефинирана цел за нето нула емисии и основајќи независно тело што ќе го надгледува спроведувањето на климатските цели. Промените во политичкото раководство не го спречија да ги исполни петгодишните буџети за јаглерод во изминатите 15 години.

„Обединетото Кралство се гледа себеси како еден вид светилник во климатската политика“, рече Сем Алвис, заменик-директор за енергетска безбедност во британскиот аналитички Институт за истражување на јавните политики (Institute for Public Policy Research IPPR). Антиклиматското движење немаше значително влијание на минатогодишните парламентарни избори во Обединетото Кралство. „Лекцијата за другите земји кога станува збор за климатската политика е дека таа може успешно да се спроведе и политички да се профитира во процесот“.

Најголемиот успех на Обединетото Кралство досега е отстранувањето на јагленот од електричната мрежа, што го прави првата земја од Г7 што го постигнала тоа. Сега се обидува да направи сличен потег со природниот гас, што е значително потешка задача.

„Навременото чистење на енергетскиот систем е најдобриот начин за нас како влада да покажеме уште поголема посветеност на климатските цели бидејќи сега се фокусираме на нивно спроведување“, рече Крис Старк, шеф на мисијата за чиста енергија на Обединетото Кралство до 2030 година, во интервју за поткастот „Зеро“ (Zero) на „Блумберг“.

На Обединетото Кралство прво ќе му треба значително повеќе чиста енергија од извори како што се ветерот и сонцето. Со цел да продолжат со работа одредени електроцентрали на природен гас по 2030 година, владата планира многу да се потпре на технологијата за зафаќање јаглерод, за што се наменети речиси 22 милијарди фунти (27 милијарди долари) во следните 25 години. Собраниската комисија месецов ја нарече стратегијата ризична и скапа.

Bloomberg

Дури и ако зафаќањето на јаглеродот успее во голем обем, само чистењето на електроенергетскиот сектор нема да биде доволно за да се исполни новата климатска цел на Британија. Како што покажува новиот НДЦ на Обединетото Кралство, намалувањето на емисиите по 2030 година ќе треба да дојде од потрошувачите што ќе се префрлат на електрични автомобили и топлински пумпи. Политиките за поттикнување такви промени веќе постојат, но имплементацијата заостанува, особено кога станува збор за топлинските пумпи.

„Не е лесно да се продаваат милиони и милиони од овие уреди“, рече Ема Шампион, шеф на регионалната енергетска транзиција во „Блумберг НЕФ“. „Помеѓу 2030 и 2035 година, климатската цел на земјата сè уште е остварлива, но брзо станува сериозен предизвик“.

Сето ова се случува во економски несигурни времиња. Светот сè уште закрепнува од зголемените цени на енергијата по руската инвазија на Украина, додека заканите на Трамп за трговски војни создаваат дополнителна неизвесност.

Британската економија растеше побавно од очекуваното. Откако лабуристичката влада на левиот центар дојде на власт минатата година, таа објави дека мора да затвори буџетска дупка од повеќе милијарди фунти. За да го забрза растот, министерката за финансии Рејчел Ривс неодамна сигнализира поддршка за контроверзното проширување на аеродромите низ земјата и посочи дека може да дозволи да се реализираат нови проекти за нафта и гас во Северно Море.

Иако овие мерки се спротивни на растечките климатски амбиции, Ривс тврди дека „нема конфликт“ помеѓу економскиот раст и целта на Обединетото Кралство за постигнување јаглеродна неутралност. Клучен тест ќе биде развојот на технологии како што се одржливо воздухопловно гориво и зафаќање јаглерод со темпо што овозможува постигнување на долгорочната цел за нето нула емисии до 2050 година.

Bloomberg

За британските климатски планови има и скептици. Дури и главно позитивната анализа на „Клајмат екшн трекер“ откри недостатоци во НДЦ. На пример, Обединетото Кралство доделува несразмерно голем дел средства за брзо исчезнувањето на глобалниот јаглероден отпечаток за своите граѓани, додека не го компензира тоа со доволна финансиска поддршка за земјите во развој за да им помогне да ги намалат емисиите. Неделава извори запознаени со ситуацијата рекоа дека на Индија ѝ треба поголема финансиска помош за да ги зајакне своите климатски цели, додека ќе ѝ требаат уште неколку месеци за да го поднесе својот НДЦ.

Сепак, Обединетото Кралство е пред своите конкуренти, поставувајќи стандард што другите допрва треба да го достигнат, иако итноста расте. „Јавноста со право очекува силен одговор од владите на фактот дека глобалното затоплување сега достигна 1,5 Целзиусов степен во текот на целата година, но не видовме речиси ништо конкретно“, рече Бил Хере, извршен директор на „Клајмат аналитикс“ (Climate Analytics), една од организациите што ги води „Клајмат екшн трекер“.

Меѓу плановите за 2035 година поднесени до крајниот рок на ОН, климатската цел на САД формулирана за време на мандатот на поранешниот американски претседател Џо Бајден сега е практично неважечка. Обединетите Арапски Емирати, домаќини на самитот за климата КОП 28, претставија предлог за намалување на емисиите за најмалку 47 отсто во споредба со нивоата од 2019 година, но „Клајмат екшн трекер“ смета дека тој е „некредибилен“ поради недостигот од соодветни домашни политики.

Бразил, кој ќе биде домаќин на КОП годинава, вети дека ќе ги намали емисиите за најмалку 59 проценти во споредба со 2005 година. Но, според „Клајмат екшн трекер“, планот не дава доволно детали за тоа колку неговите огромни природни бездни на јаглерод, како што е дождовната шума во Амазон, ќе помогнат во тоа.

Аруна Шарма, економистка за развој и поранешна индиска владина функционерка, ги предупреди земјите што сè уште не ги доставиле своите планови сериозно да го сфатат процесот. „Лидерите не смеат да го третираат ова како бирократска формалност“, рече таа. „Слабите планови значат мрачна иднина, обична и едноставна“.

-Напишано со помош на Џон Ајнгер, Митили Рао, Вил Матис, Шрути Сривастава, Лу дел Бело и Ишика Мукерџи.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар