По 2023 година рекордот за најтопла година беше урнат и во 2024-та. Освен тоа, лани беше урнат уште еден неславен рекорд, за првпат годишната температура на земјата беше повисока од 1,5°C над прединдустрискиот просек. Надминувањето на прагот се случи побрзо од предвиденото и овој факт потврдува дека светот ја пропушта можноста да ги исполни целите на Парискиот договор.
Агенцијата на Обединетите нации пред две месеца предупреди дека голема е веројатноста глобалното затоплување да биде уште поопасно. Во извештајот се наведува дека се зголемува концентрацијата на стакленички гасови во атмосферата, а се зголемило и нивото на метан и азот оксид. Јаглерод диоксидот се акумулира побрзо од кога било во атмосферата, зголемувајќи се за повеќе од 10 проценти за две децении.
Според најновите климатски планови, вкупните емисии на CO2 во атмосферата во 2030 година ќе бидат само 2,6 отсто пониски отколку во 2019 година. За да се исполни целта за ограничувањето на растот на температурите на 1,5 степен, емисиите би требало да се намалат за 43 отсто во истиот временски период, што од оваа перспектива изгледа невозможно.
Прочитај повеќе
Јаглеродна давачка - нов удар за цената на струјата и извозните производи
Од 1 јануари 2026 година домашните компании ќе подлежат на плаќање јаглеродна давачка.
13.11.2024
Извештај на ЕК: Во Македонија нема напредок во делот на климатските промени
Македонија останува значително зависна од јаглен
02.11.2024
Кои се најголемите загадувачи на Балканот?
Емисиите на сулфур диоксид лани биле поголеми од 2022 година, правилата се прекршуваат веќе шест години.
17.09.2024
Трамп против Германија за јагленот, ама и кај нас зелената транзиција е на чекање
Македонија ја поместува зелената транзиција за 20 години.
13.09.2024
Фосилните горива се неопходни за бум на вештачката интелигенција
Подемот на вештачката интелигенција ќе доведе до пораст на побарувачката на електрична енергија.
12.12.2024
Нуклеарна централа во Македонија - за и против
Притисната од потребата за намалување на штетните емисии, Европа се врти кон нуклеарките.
19.11.2024
Поради ваквите извештаи за глобалното затоплување декарбонизацијата останува во фокусот, особено во услови кога развојот на вештачката интелигенција бара многу струја, што ги поттикнува светските енергетски компании да забават со затворањето на постројките за фосилни горива. Истовремено, Трамп најавува поголемо производство на нафта и елиминација на поддршката за чиста енергија.
Водородот може да ја намали емисијата на CО2 за 70 отсто
Според плановите на земјава, до нулта емисија треба да стигнеме во 2050 година, но затворањето на рудниците на јаглен е планирано за значително порано. „Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека декарбонизацијата на сите сектори, енергетика, градежништво и транспорт, ќе се случи за 25 години, но рудниците на јаглен ќе бидат затворени во 2030 година.
Дотогаш се работи на планови за инвестиции со кои ќе треба да се замени употребата на јаглен, а група македонски ентузијасти веќе имаат проект.
Здружението „Зелени иноватори“ има разработено предлог-иницијатива според која зелениот водород може да го замени јагленот во термоцентралите.
Според иницијативата, водородните пелети можат да бидат енергентот што до 60 отсто ќе го замени јагленот во РЕК Битола и ТЕЦ Осломеј и во топланите.
Употребата на водородни пелети може да ја намали емисијата на штетни гасови (CO2, SO2, NOx) за приближно 70 отсто, а освен во централите, може да се користи и во цементарници, фабрики за железо, фабрики за стакло итн.
Проектот предвидува изградба на фабрика за водородни пелети во непосредна близина на термоцентралите и додавање диспанзер во централата. Погонот за производство на водородни пелети и диспанзерот што би ги вшприцувал во горилникот за еден реактор би чинеле максимум од 5 до 7 милиони евра.
Од „Зелени иноватори“ велат дека ништо нема да се смени во процесот на работа, а ќе се обезбеди стабилно производство на електрична енергија.
„Неопходно е да се земе предвид фактот дека цената на CO2 сертификати (Carbon Credits) на пазарот во иднина ќе расте, што ќе изврши дополнителен притисок врз јаглените блокови и трошоците за производство“, се наведува во иницијативата.
Складирање и транспорт на зелен водород во цврста форма
Здружението има идеја и за производство и складирање зелен водород од обновливи извори на енергија во метални хидриди.
Проблемот со струјата добиена од сонце и ветер е непостојаноста на производството, кое зависи од природните услови. Во одредени периоди од денот и од годината може да се случи недостиг или вишок од енергија. Според иницијативата на „Зелени иноватори“, решение за овој проблем може да биде новата и евтина технологија, која превидува складирање и транспорт на зелен водород во цврста состојба
„Водородот складиран во цврста состојба, кој по хемиски пат се врзува за металот, е целосно безопасен, евтин и достапен, кој може лесно да се складира и транспортира до крајните корисници и безбедно и ефикасно да се чува до моментот на неговото користење. Технологијата за складирање зелен водород во магнезиум хидрид е позната, додека магнезиумот во Македонија го има во неограничени количества и е евтин материјал. Со воведувањето на технологијата за производство на зелен водород преку електролиза, целокупната вишок енергија произведена од ОИЕ ќе може евтино да се складира и транспортира до пазарите на ЕУ, а со тоа ќе се овозможи да се надмине проблемот со прифаќање на вишоците електрична енергија и ќе се овозможи понатамошно и неограничено инвестирање во ОИЕ“, се наведува во иницијативата.
Цената е глобален проблем
Водородот се смета за најеколошко гориво и проекциите се дека на светско ниво потребите ќе се искачат на над 150 милиони тони на годишно ниво или околу 25 отсто од вкупната енергија ќе биде во облик на водород.
Сепак, проблем останува цената. Претходните проекции одеа во прилог на тезата дека цените ќе имаат позначителен пад и, според плановите на американската администрација, требаше да се сведат на еден долар за килограм до 2031 година.
Во моментов цените се движат во опсег од 3,74 до 11,70 долари за килограм, а според „Блумберг НЕФ“ тие ќе се сведат на ниво од 1,60 до 5,09 долари за килограм многу подоцна, дури во 2050 година.