Недостигот од лекови - жешка тема

Проблемот со недостигот од лекови е многу дискутирана тема во фармацевтските кругови. Дали навистина имаме проблем со недостиг од лекови, колку е изразен овој проблем и што се прави околу него е тема што накратко ќе ја разгледаме во овој напис.

За почеток, фармацевтската индустрија е зависна од активни фармацевтски супстанции чие производство е концентрирано на кинескиот и индискиот пазар. Продолжените и строги мерки против ковид-19 во Кина влијаеја врз производството на производителите на фармацевтски супстанции и доведоа до тешкотии во набавката. Дополнително, компаниите од сите индустрии, вклучувајќи ги и фармацевтските, се соочија со зголемени цени за транспорт (океански, воздушен и патнички), енергија и работна сила.

Ваквиот пресврт на настаните создаде притисоци на трошковната страна на производителите, а компензирањето на приходната страна во случајот со фармацевтските компании не е лесно, барем кога зборуваме за производители на генерички лекови. Имено, големопродажната цена на лековите на националните листи е ограничена од агенциите за лекови и медицински производи. Во случај на пораст на трошоците, профитабилноста опаѓа, а со тоа расте и неподготвеноста на производителите да ги пласираат овие производи на пазарот.

Што ни кажуваат податоците на ниво на Европската Унија?

Во анализата на Европската комисија, наречена „Фармацевтско законодавство за заштита на иднината“, причината за повлекувањето на производите од пазарот беше анализирана на примерок од 350 лека што недостигаат. Дури 71 отсто од овие лекови биле повлечени од пазарот поради „комерцијални причини“. Меѓу оние 71 отсто повлечени лекови од комерцијални причини, 54 отсто се однесуваат на генерички лекови, што ја потврдува претпоставката дека генеричките лекови се под поголем притисок поради нивната помала профитабилност и поголема конкурентност.

Исто така, анализирани се податоците за продажбата на лековите пред нивното повлекување од пазарот, врз основа на примерок од 388 лека што недостигале во 15 земји од Европската Унија. Мнозинството, поточно 78 отсто од овие лекови имале квартална продажба помала од 30.000 евра и нивната продажба генерално се намалувала во одреден временски период. Дополнително, меѓу производите што оствариле квартална продажба под 30.000 евра, дури 76 отсто се однесуваат на лекови што се на пазарот повеќе од 20 години, а 65 отсто од овие лекови се оригинални/референтни лекови. Ваквите податоци укажуваат на фактот дека по правило станува збор за лекови на кои патентот им е истечен и за кои многу веројатно постои поевтина алтернатива во форма на генерички лек. Соодветно, може да се заклучи дека во најголем број случаи недостигот од одредени лекови се јавува поради поголема конкуренција и дека прекинот во пуштањето во промет на лекот истовремено не значи и недостапност на здравствена заштита за граѓаните.

Секако дека има исклучоци, а имајќи предвид дека станува збор за лекови, ваквите исклучоци треба да се решат пред да ескалира проблемот, па затоа Европската комисија презеде одредени чекори за да го стави проблемот под контрола.

Мерки на Европската комисија

Мерките дефинирани од Европската комисија укажуваат дека моменталната состојба не ја сметаат за актуелен проблем и се чини дека целта на мерките не е неутрализирање, туку подобро следење на ситуацијата. Мерките вклучуваат поголем притисок врз производителите да обезбедат снабдување, порано известување на регулаторните органи во случај на недостиг или повлекување производи, поголема транспарентност на резервите во синџирите на снабдување и посилна улога на Европската агенција за лекови во следењето и координирањето на пријавен недостиг.

Состојба во регионот Адрија

Продолжена рака на Европската агенција за лекови се медицинските агенции на национално ниво, и тоа ХАЛМЕД (HALMED) во Хрватска и ЈАЗМП (JAZMP) во Словенија. Нивните податоци ни испраќаат измешана порака. Од една страна, во Хрватска бележиме пораст на пријави за недостиг од лекови, додека во Словенија има намалување. Растот на пријавите во Хрватска потенцијално укажува дека нешто се случува во индустријата и дека регулаторното тело треба да обрне внимание, да го преиспита и потенцијално да преземе одредени мерки, но оваа појава може да биде и резултат на претходно споменатите подобри контролни мерки и почести пријави за недостиг од лекови.

Дополнително, анализата на аналитичкиот тим на Блумберг Адрија (https://mk.bloombergadria.com/insight/download/61) покажува дека фармацевтските компании во регионот Адрија постигнаа двоцифрен раст на приходите во 2022 година и високи двоцифрени маржи ЕБИТ и ЕБИТДА. Ваквите податоци не укажуваат на значителни проблеми во снабдувањето со лекови на пазарот. Поголем проблем во пристапот до лекови може да биде односот меѓу веледрогериите и државата, односно задоцнетите плаќања од државата, кои со години ги мачат веледрогериите.

 

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар