.webp){kind=icon}
Стареењето на населението, зголемувањето на хроничните болести и зголемената свест за здравствените проблеми ја поттикнуваат потребата за зголемени здравствени услуги на глобално ниво. Одржувањето на здравјето на населението ќе бара зајакнување на здравствените системи и подобрување на пристапноста на медицинските услуги за сите, истовремено поддржувајќи иновативни технологии и третмани. Во Европската Унија трошоците за здравствена заштита изнесуваа 10,9 отсто од нејзиниот БДП во 2020 година, додека во 2022 година, вкупните трошоци изнесуваа 1.221 милијарда евра (7,7 отсто од БДП). Европската комисија предвидува дека трошоците за здравствена заштита на ЕУ ќе се зголемуваат за околу 4,7 милијарди евра секоја година до 2060 година.
Зголемување на отпорноста на итни случаи
Во регионот на Западен Балкан трошоците за здравствена заштита по жител остануваат значително пониски од просекот на ЕУ. Затоа, од домаќинствата се бара да го покријат овој јаз од својот џеб (околу 42 отсто во Северна Македонија во споредба со околу 15 отсто во ЕУ). Во комбинација со несоодветни медицински третмани, здравствените системи се исклучително ранливи на големи итни случаи како што е ковид-19. Според Светската банка, Северна Македонија беше меѓу најмалку подготвените во регионот на почетокот на оваа неодамнешна здравствена криза во однос на превенцијата, откривањето, реакцијата и работната сила.
Бјорн Габриел, претставник на ЕИБ за Северна Македонија, во гостување на „Блумберг Адрија“
Bloomberg Adria
Масовниот одлив на мозоци, кој останува предизвик за сите регионални економии, исто така влијае на квалитетот на услугата во здравствениот сектор. Згора на тоа, голем процент од населението во регионот (15 отсто) е на возраст над 65 години и најчесто страда од хронични болести. Климатските промени, кои веќе ги менуваат временските модели, исто така може да ги променат сериозноста и зачестеноста на постојните здравствени проблеми и да создадат дополнителни закани. Тоа е причината зошто дефинирањето инвестициска стратегија насочена кон иднината, вклучувајќи оптимизација на синџирите на снабдување, одговор во итни случаи и механизми за медицински услуги, треба да биде приоритет за секторот.
Како дел од Планот за раст на Европската комисија, земјите од Западен Балкан се приклучија на Алијансата за критични лекови во мај годинава за да придонесат за индустриската конкурентност на Европа. Алијансата има за цел зајакнување и диверзификација на синџирите на снабдување за ефикасно спречување и решавање на недостигот.
Како банка на ЕУ, Европската инвестициска банка (ЕИБ Глобално) го поддржува Западен Балкан во развојот на одржливи здравствени услуги и инфраструктура со инвестирање 417 милиони евра до денес. Поконкретно, обезбедивме 250 милиони евра за поддршка на обновата на болниците во Србија, како и модернизација на терцијарните болнички услуги во земјата во големите клинички центри. Благодарение на оваа поддршка, центарот во Ниш го прошири својот капацитет на околу 45.000 м2 и дополнителни 600 болнички кревети. Со средствата исто така беше опфатен институтот за вирусологија, вакцини и серуми „Торлак“, овозможувајќи модернизација на одделот за производство на вакцини, кој стана водечка институција во борбата против ковид-19.
Зајакнување на квалификуваните човечки ресурси
Во Босна и Херцеговина средствата на ЕИБ помогнаа да се изгради нова болница од 16.000 м2 во Бјелина, како и реконструкција и опремување на Клиничкиот центар во Бања Лука. Проектот исто така ги зајакна образовните капацитети на универзитетската клиника, обезбедувајќи подобри услови за учење за професионалци и студенти.
Неодамна ЕИБ Глобално додели 75 милиони евра за обновување и проширување на постојните здравствени единици и изградба на нов медицински кампус во Универзитетскиот клинички центар во Бања Лука. Проектот ќе овозможи подобри здравствени услуги и квалификувани човечки ресурси за зајакнување на отпорноста на здравствениот систем и одговор на идните итни случаи.
На глобално ниво, Банката обезбеди вкупно финансирање од над 42 милијарди евра за проекти поврзани со здравството низ целиот свет. Европскиот инвестициски фонд, подружница на групацијата ЕИБ, посвети околу 400 милиони евра, кои се очекува да го поддржат здравствениот сектор, исто така во иновативни области на медицината што имаат цел да развијат нови третмани за ретки и сериозни болести. Исто така, соработуваме со меѓународни партнери за да обезбедиме финансирање за медицински истражувања и подобрена здравствена заштита. На пример, заедно со Европската комисија, фондацијата „Бил и Мелинда Гејтс“, СЗО и УНИЦЕФ, ЕИБ Глобално ќе додели 500 милиони евра за инвестиции за поддршка на Глобалната програма за искоренување на детската парализа.
Освен масовните инвестиции во иновации и биомедицински науки за управување со нови, повторливи и растечки закани по здравјето, подобрувањето на инфраструктурата може да го направи европскиот здравствен систем поотпорен. Една од најитните задачи е и поддршка на развојот на вештини и обука на медицинската работна сила. Иако тоа најверојатно ќе изврши притисок врз јавните буџети, соработката меѓу земјите, институциите и приватниот сектор може да помогне во ограничувањето на трошоците.
Со својата стратегиска програма 2024-2028, Владата на Северна Македонија препозна дека модернизацијата на здравствените системи е од суштинско значење за создавање конкурентна работна сила и подобрување на јавното здравје. ЕИБ, во својата улога како Банка на Европската Унија, е подготвена да го сподели своето регионално и глобално искуство и да помогне во подготовката и спроведувањето на релевантните инвестиции во македонскиот здравствен сектор.
