Криптобегалецот До Квон во црногорски затвор чека да дознае кој ќе му суди

Коосновачот на „Тераформ лабс“ (Terraform Labs), До Квон, е во затвор во Црна Гора, но негова крајна дестинација најверојатно ќе бидат САД или Јужна Кореја. Двете земји го обвинија за наводна измама со криптовалути, која уништи 40 милијарди долари пазарна вредност.

Но која земја прва ќе го добие креаторот на тераУСД (terraUSD)? И американските и јужнокорејските обвинители соопштија дека ќе бараат екстрадиција на Квон. Црногорскиот министер за правда Марко Ковач во средата рече дека судија ќе одлучи како ќе се развива работата.

„Ќе се разгледуваат сериозноста на кривичното дело, локацијата на извршените кривични дела, редоследот на барањата, како и државјанството на осомничените“, рече Ковач. Тој исто така рече дека Квон можеби ќе треба да отслужи казна во Црна Гора, каде што беше уапсен, поради обидот да патува со лажни документи, пред да биде екстрадиран каде било.

Кој всушност прво ќе го изнесе Квон пред суд за обвиненијата за криптоизмама, најверојатно ќе зависи и од правните и политичките толкувања.

Bloomberg

Што е екстрадиција

Екстрадицијата е правен процес со кој една земја ѝ предава лице на друга земја за да се соочи со кривично гонење или казна. Правилата обично се утврдени со билатерални или мултилатерални договори. Таквите договори го дефинираат правниот процес што ќе го спроведат државите, како и кои кривични дела се опфатени и како некој може да поднесе жалба.

Дали САД и Јужна Кореја имаат договори за екстрадиција со Црна Гора

Ниту САД ниту Јужна Кореја немаат директни договори за екстрадиција со Црна Гора, но и двете земји имаат пристап до други правни механизми за да го преземат Квон. Претходно бегалци беа испраќани во САД според црногорскиот закон за меѓународна правна помош во кривичната материја. Јужна Кореја и Црна Гора се потписници на Европската конвенција за екстрадиција.

Како Црна Гора ги решава конкурентните барања за екстрадиција

Според црногорскиот закон, ако две или повеќе земји побараат екстрадиција, судот ќе ја разгледа сериозноста на злосторствата за кои земјите  - во кои се извршени наводните злосторства - некого обвинуваат, а потоа откако секоја земја ќе поднесе барање за екстрадиција, предвид се земаат и националноста на бегалецот и други фактори. Ковач го повтори тоа во средата.

Кој има посилно право на Квон

Многу правни експерти веруваат дека Јужна Кореја може да има приоритет, бидејќи Квон е нејзин државјанин и прво таму е обвинет. Јужнокорејските обвинители го отворија случајот против Квон во септември, додека нивните американски колеги поднесоа обвинение против него дури на 23 март, неколку часа откако беше уапсен.

Дали со ова прашањето е всушност решено

Не мора да значи. Иако Јужна Кореја можеби има посилна правна основа, на одлуката може да влијаат политиката и дипломатијата. И Црна Гора, членка на НАТО, и Јужна Кореја, сојузник на САД, врз основа на одбранбен договор, можеби ќе сакаат да избегнат директно предизвикување на САД по ова прашање.

Дали земјите би можеле да постигнат договор

Да. САД би можеле да тврдат дека имаат подобра способност кривично да го гонат Квон и исто така да ги запленат кои било од неговите средства низ светот. САД би можеле да се согласат да ги поделат приходите од тие заплени со оштетените во Јужна Кореја. Тие исто така би можеле да се согласат дека едната или другата земја прво ќе поведе постапка. Дури и ако Квон биде испратен од Црна Гора во Јужна Кореја, земјата би можела да одлучи да го испрати во САД на првото судење. Во случајот со 1MDB (Malaysia Development Berhad), Малезија го ослободи од притвор поранешниот банкар на „Голдман Сакс“ (Goldman Sachs Group Inc.) Роџер Нг, за да може да биде кривично гонет и осуден најпрво во Њујорк.

Може ли Квон да ја оспори екстрадицијата

Повеќето земји, вклучувајќи ја и Црна Гора, дозволуваат екстрадиција само за прекршоци што се сметаат за криминални во двете земји. Квон би можел да се обиде да се фокусира на разликите во правните рамки на земјите за да тврди дека не може да биде екстрадиран. Во некои случаи споровите за екстрадиција траат со месеци, па и со години. Но Квон може да размисли каде да го помине сето тоа време. Неговиот колега, криптомагнатот Сем Банкмен-Фрид првично рече дека ќе се бори против екстрадицијата во САД под обвинение за измама, но ја промени приказната откако беше одведен од неговиот луксузен имот и затворен во озлогласен затвор на Бахамите. Тој сега го чека судењето во домот на неговите родители во Калифорнија, откако беше ослободен со кауција од 250 милиони долари.