.webp){kind=icon}
Европа работеше напорно за да ги надополни резервите на природен гас за зимата, но непријатната вистина е дека националните влади немаат речиси никаква контрола врз тие резерви.
Властите директно контролираат само околу 10 отсто од складираниот гас од Италија до Холандија преку националните стратешки резерви, покажуваат податоци собрани од Bloomberg.
Остатокот е во рацете на меѓународни трговски компании, енергетски претпријатија и индустриски групи, а компаниите можат да продаваат гас на оној што ќе понуди најмногу, дури и ако понудата доаѓа од друга земја. Тоа значи дека поради студениот бран во Германија, соседите би можеле да почнат да се натпреваруваат за гас, процес во кој би била загрозена европската солидарност.
Регионалната гасоводна мрежа треба да функционира на начин што ќе овозможи испораките да се движат од еден пазар на друг. Сè додека има доволно во системот, треба да има рамнотежа. Сепак, оваа мрежа никогаш не била во ситуација слична на тековната криза.
„Границите на она што системот може да го достигне никогаш досега не биле вистински тестирани“, вели Грахам Фридман, аналитичар во консултантската фирма Wood Mackenzie. „Многу зависи од интензитетот на оваа зима“, додава тој.
Според него, поради ниските температури, залихите би можеле да паднат под 10 отсто до крајот на март. Тоа би можело да предизвика уште еден поход по залихи пред следната зима.
Половина од капацитетот за складирање во ЕУ се наоѓа во три земји / Bloomberg Mercury
Иако Европа нема јасни податоци за тоа кој е сопственик на складираниот гас, најголем дел е во сопственост на комунални претпријатија, вклучително и државни компании, кои ќе треба да го испорачуваат енергенсот до домаќинствата и производителите, според познавачите на ова прашање.
Помал дел е во рацете на трговски компании како Glencore Plc и Vitol Group, чиј главен интерес е да ја зголемат вредноста на нивните портфолија. Тие се релативно помали играчи бидејќи трошоците се големи, а има и нови прописи кои претставуваат дополнителни пречки, велат извори кои побарале да останат анонимни бидејќи информациите не се јавни. Glencore, Vitol и Trafigura Group одбија да коментираат.
„Физичкото чување гас во складишта може да биде дел од поширока финансиска стратегија“ за приватните трговски компании, смета Алун Дејвис, директор за европска енергија и гас во S&P Global, додавајќи дека чистите трговци генерално обезбедуваат ликвидност наместо складирање на големи залихи на гориво.
Регионот со месеци е загрижен за зимските резерви, што предизвика трка по гас. Резервите сега се речиси полни и над петгодишниот просек.
Меѓутоа, за да се избегнат ризици во снабдувањето, владите би можеле да прогласат вонредна состојба. Во таков случај, германската Федерална агенција за мрежи тврди, како и другите национални власти, дека ќе има моќ да одлучи дали гасот ќе остане во складиште или ќе се користи. Поради овој притисок, соседните земји би останале сами во борбата со недостигот.
Германија зависи од други, бидејќи нејзиното складиште покрива само 25 отсто од годишната побарувачка. Полска е исто така на нестабилно тло, бидејќи оваа петта најнаселена земја во Европската унија со 38 милиони жители има помал капацитет од Словачка, која има само 5,5 милиони жители.
Цените на гасот варираат / Bloomberg Mercury
Цените на гасот варираат во различни европски центри
Правилно функционирање на системот подразбира пораст на цените каде што побарувачката е поголема, а како што тековите се префрлаат на пазари со повисоки цени, цените во земјите каде резервите на гас се намалуваат, треба да се зголемат како одговор, вели Ниек ван Кутерен, трговец во холандската енергетска компанија PZEM NV.
„Да видиме колку е ефикасен пазарот“, додава тој.
Отстапување во цената е веројатно во наредните месеци, бидејќи Русија драстично ја ограничи понудата, која лани покри 40 отсто од побарувачката. Ова ги зголемува шансите за проток на гас од пазар до пазар, бидејќи ниските температури ќе доведат до тоа поголемите пазари како Германија и Полска потенцијално да ги апсорбираат резервите од Италија, Австрија или Холандија.
И покрај фактот дека има најголем капацитет за складирање во Европа, Германија историски ги користела резервите од Австрија за да ја одржува својата економија, најголемата во Европа и за да ги загрева домаќинствата, од кои половина користат гас за затоплување.
Австрија ја игра улогата на снабдувач за во зима, бидејќи две третини од нејзиниот капацитет за складирање обично е достапен за други земји. Чешка и Унгарија, исто така, имаат поголем капацитет отколку што им треба за национална употреба.
„Без европскиот пазар на гас и поддршката од нашите соседи, не би можеле да го избегнеме недостигот на гас во Германија“, изјави портпаролот на германската Федерална мрежна агенција, која ќе биде одговорна за рационализирање на гасот во итни случаи.
Некаде се складира повеќе отколку што е потребно / Bloomberg Mercury
Ризикот за складираниот гас во приватна сопственост беше очигледен во јули кога Uniper SE, најголемиот германски купувач на руски гас, ги искористи складираните залихи за снабдување на клиентите откако Русија ги намали испораките.
Овој потег беше спротивен на целта на владата за надополнување на резервите и изврши притисок врз администрацијата на германскиот канцелар Олаф Шолц да насочи повеќе пари кон компанијата. Uniper сега е во процес на национализација.
Владите ги засилуваат напорите за елиминирање на нарушувања во текот на зимата, регулирајќи го трошењето на залихите со гас и надополнувајќи ги резервите. Германија усвои закон со кој се поставуваат цели за складирање гас. Целта од 95 проценти до 1. ноември е веќе постигната и сега се бара ниво од 40 проценти до 1. февруари. Доколку не го сторат тоа, операторите на објекти ризикуваат парични казни.
Владата на Олаф Шолц, исто така, издвои 15 милијарди евра (14,7 милијарди долари) за Trading Hub Europe, компанијата која управува со германскиот пазар на гас, за купување гориво за складирање. Компанијата купи околу 60 терават-часови, што е еднакво на околу 25 отсто од капацитетот за складирање на Германија, за кој може да се смета дека е под контрола на државата.
Прочитајте повеќе: Европа и Азија се приближуваат кон зимата со полни складишта за гас
Нивото на складирање на гас во Европа е повисоко од минатата година
Количините на залихи во Европа на повисоко ниво од минатата година / Bloomberg Mercury
„Германската влада сега смета дека кога ќе биде потребно во зима, ќе се искористи големо количество на гас“, вели Себастијан Блешке, извршен директор на здружението за складирање гас Ines. „Сепак, поголемиот дел од залихите на земјата се на пазарите и можат да одат било каде“, додава тој.
Владите очекуваат дека прекуграничните текови ќе останат клучен дел од европскиот енергетски пазар. „Воопшто не сме загрижени“ за ризикот од повлекување на гасот од италијанските складишта и неговата употреба во други земји, изјави портпаролот на италијанското Министерство за еколошка транзиција.
Заради кризата, земјите подетално се фокусираат на складиштата, а некои земји изразија потреба да ги прошират своите капацитети за да бидат подготвени за идни кризи. Зимата во 2023 година би можела да биде полоша од оваа, изјави Клаудио Дескалци, главен извршен директор на италијанскиот енергетски гигант, Eni SpA.
