.webp){kind=icon}
По постојаниот пораст за две години, цената на зрната какао нагло порасна на почетокот на 2024 година, при што фјучерс договорите се зголемија повеќе од двојно за три месеци - за да го достигнат претходното двојно рекордно ниво во март. Овој напредок има свои корени во малите фарми во Западна Африка, но ги вклучува и климатските промени и сложеноста на пазарите на фјучерсите.
Последниот пораст на цените беше делумно поттикнат од еден вид финансиски превирања што може да се појават кога цените на суровините се зголемуваат толку брзо што ги надминуваат стратегиите за заштита од нестабилноста. Чоколадото речиси сигурно ќе биде поскапо, а може да дојде и во помали пакувања.
Дури и ако цените се „олабават“ од сегашните нивоа, тие веројатно ќе останат покачени во наредните години.
Bloomberg Mercury
Економистите сакаат да кажат дека „лекот за високите цени се високите цени“, бидејќи тие можат да ја намалат побарувачката и да поттикнат зголемување на понудата или да доведат до двете. Сепак, ситуацијата со какаото покажува колку оваа идеја може да биде комплицирана во пракса, со оглед на сложеноста на пазарот и обичните факти: на пример, колку време е потребно за да расте ново дрво какао.
Фјучерсите на какаото во Њујорк и во Лондон пораснаа повеќе од кога било - мерено во номинални долари, надминувајќи ги највисоките нивоа од 1977 година, кога светот се соочи со нов недостиг од какао.
Фјучерс договорите со кои се тргува во Њујорк достигнаа дневен рекорд од 11.722 долари за тон на 19 април, додека „житото“ во Лондон достигна врв над 9.000 фунти за тон (околу 11.000 долари).
Во неделите што следуваа, цените паднаа речиси за една третина.
Bloomberg Mercury
Пред овој скок, фјучерсите во Њујорк главно останаа под 3.500 долари од 1980-тите. Рекордната криза во понудата предизвика нагло зголемување, а светот е на пат да ја заврши третата година на дефицит од оваа стока. Производството во 2024 година се очекува да падне во однос на побарувачката за 374.000 тони, според Меѓународната организација за какао, додека производителот „Бери Калебо“ очекува недостиг од околу 500.000 тони, околу една десеттина од глобалниот пазар.
За разлика од повеќето култури што се одгледуваат за глобалните пазари на стоки, какаото не се произведува на големи плантажи, туку на мали фарми, од кои многу се во Западна Африка и доминираат во трговијата со децении. Се прогнозира дека Брегот на Слоновата Коска и Гана и понатаму ќе обезбедуваат 53 отсто од светскиот пазар на какао сезонава.
Неколку фактори што доведоа до намалување на производството:
- Дождот и сушата беа поизразени од вообичаено во Западна Африка;
- Поплавените полиња го влошија ширењето на болестите и вирусите што убиваат дрвја, а дополнително - стари дрвја;
- Малите фармери во Брегот на Слоновата Коска и Гана долго време се недоволно платени во споредба со земјоделците во другите земји, бидејќи владите ги одредуваат цените пред секоја нова вегетативна сезона;
- Ниската заработка ја попречи способноста на фармерите да инвестираат во подобрувања и да се борат против болестите, со што се ограничија дрвата какао и нивниот принос.
Рекордниот недостиг од какао предизвикан од овие фактори може да го објасни генерално повисокиот тренд на цените, при што некои трговци и аналитичари велат дека цените може да се искачат над 15.000 долари за тон пред крајот на годината. Повеќе за оваа тема прочитајте на линкот.
