Бугарија и Романија целосно влегуваат во шенген - нови проблеми за македонските транспортери

Почнувајќи од следната година, Романија и Бугарија ќе добијат целосен пристап до беспасошката зона на Европската Унија (ЕУ). Со тоа ќе се заокружи процесот на исцрпувачките речиси дводецениски напори за влез во шенген-зоната. Нивниот влез во шенгенот треба да помогне во зајакнувањето на економии на овие две земји.

Министрите за внатрешни работи на блокот денеска го одобрија пристапот на двете земји во шенген-зоната преку копнени граници. Тоа значи дека од 1 јануари ќе бидат укинати граничните контроли на копнените контролни пунктови, кои понекогаш предизвикуваа редици што траат навистина долго, некогаш дури и со денови.

Bloomberg Mercury

Напредокот се постигна откако осамената Австрија, која го блокира процесот поради загриженоста за миграцијата, попушти по договорот меѓу трите земји минатиот месец за зајакнување на надворешните граници на ЕУ.

Романија и Бугарија чекаат целосен пристап до шенген уште од приклучувањето кон блокот во 2007 година. Европејците редовно ја наведуваат безвизната зона како една од најголемите придобивки од членството во блокот и голем благодат за трговијата и за инвестициите.

Минатата година сите земји членки на шенген, вклучувајќи ја и Австрија, се согласија да дозволат бесплатно патување за двете земји по воздушен и морски пат, кое почна да се применува од март 2024 година.

Последниот договор тешко се постигна, а дојде во момент кога беспасошката област се соочува со предизвик од сė понационалистичките влади низ Европа, кои сакаат да ја запрат миграцијата. Во септември Германија воведе привремени гранични контроли како дел од акцијата против мигрантите што се без документи, потег што беше критикуван од другите членки на ЕУ.

Depositphotos

Најновиот договор со двете балкански земји предвидува дополнителен полициски контингент на надворешната граница на ЕУ со Турција, како и шестмесечни целни контроли на границите на Романија со Унгарија и Бугарија.
Овој потег може да биде благодат за економиите на двете земји. Букурешт и Софија проценија дека трошокот поради тоа што континуирано беа надвор од шенген-зоната изнесува меѓу два и пет отсто од бруто-домашниот производ на годишно ниво.

„Со месеци се подготвувавме за овој момент“, изјави романскиот министер за внатрешни работи Каталин Предоју пред денешниот состанок во Брисел. „Нашата главна цел е да исчезнат сегашните долги колони на нашите граници и нашите граѓани и транспортери да имаат корист од полноправното членство во ЕУ“, рече тој.

Бугарскиот пасош не е веќе атрактивен за Македонците

Иако не може да се дојде до официјален податок, сведоци сме дека воопшто не е наивна бројката на Македонци што покрај македонски имаат и бугарски пасош. Иако во пописот од 2021 година како Бугари се изјасниле 3.504 македонски граѓани, многу е веројатно дека во реалноста бројката на издадени бугарски пасоши за Македонци е поголема. Трендот започна откако Бугарија стана членка на ЕУ, а целта на вадење бугарски пасош беше главно потребата од документ што ќе овозможи лесен влез на пазарот на трудот во ЕУ. Како европски граѓанин полесно се наоѓа работа во ЕУ. Барем така беше порано. Недостигот од работна сила ги промени и тие правила. Оттука, во поново време опадна и атрактивноста на бугарскиот пасош.

„Бугарскиот пасош не е веќе толку атрактивен како до пред три-четири години“, вели Билјана Муратовска, генерална секретарка на македонската транспортна асоцијација МАКАМ-ТРАНС. Токму возачите на камиони се меѓу најзасегнатите од влезот на Бугарија и Романија во патничката (земјена) шенген-зона.

Недостигот од возачи на европскиот пазар доведе до промена на политиката на ЕУ, па особено Германија и Белгија беа државите што ги олеснија процедурите за добивање работна виза. Причината, според Муратовска, е што оваа професија „застарува“ и сега веќе се соочува со голема смена на генерации. Па, според пресметките, во периодот од 2015 до 2025 година на глобално ниво бројката на возачи што одат во пензија надминува два милиона.

„За нив треба да се најде замена и затоа многу земји ги олеснија процедурите. Ако порано прво се вадеше работна виза, од пред година и половина возачите почнуваат да работат додека паралелно се одвива и процедурата за добивање виза“, објаснува Муратовска.

Наместо олеснување, нови проблеми за македонските транспортери

Проблемот настана со воведувањето на системот за влез и излез од ЕУ-ЕЕС (англ. Entry – Exit System) уште во 2016 година. Муратовска вели дека овој систем, кој налага броење на деновите на престој во ЕУ на патничките транспортери, наместо тоа да се смета за вршење дејност како и за екипажите во железничкиот, авионскиот и бродскиот сообраќај, е причина што македонските, но и превозниците од сите трети земји што не се членки на ЕУ ќе останат без професионални возачи.

„Пристапот на ЕУ е дискриминаторен затоа што конкретното правило важи само за превозот во патниот сообраќај. Во согласност со регулативата 2016/399, ЕЕС-системот не се однесува на пилоти, бродски екипаж и железнички персонал, односно вршителите на бродски, авио и железнички превоз на стока и патници се изземени од обврската да им се бројат деновите на престој, а професионалните возачи што се вршители на превоз во патниот сообраќај на стока и патници се соочуваат со значителни бариери (дискриминација), кои ги спречуваат да ги вршат своите работни обврски ефикасно како и другите учесници генерално во превозот“, посочува Муратовска, потенцирајќи дека против тоа се борат заеднички со транспортните претставници и од другите засегнати земји, како Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Косово, Албанија, па и Турција.

Bloomberg

Тоа што сега се зголемува листата на држави во кои се бројат деновите за престој во ЕУ, за транспортерите значи стеснување на кругот за оперирање, особено поради тоа што километарски долгите колони на границите, кои значат чекање со денови, претставуваат проблем во планирањето на деновите за престој во ЕУ. Затоа често се случува некој превозник да го надмине лимитот за престој во ЕУ за ден, два или пет дена, по што се соочува со казни и црн печат за влез во Унијата.

„Ако на ова се додадат и транспортните дозволи, за чие вадење и натаму не е баш лесна процедурата, тогаш се соочуваме со ситуација кога сė помалку луѓе сакаат да се занимаваат со транспорт. А многумина од тие што ги имаме заминуваат да работат во ЕУ токму поради отворањето на пазарот на трудот за оваа дефицитарна професија“, вели Билјана Муратовска, напоменувајќи дека во координација со другите засегнати земји сė поактивно и погласно бараат од локалните власти да преземат мерки за решавање на овој проблем со кој се соочуваат транспортерите.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар