Падот на Асад: Крај на бруталната владејачка династија во Сирија

Башар ал Асад, сирискиот претседател кој ја наследи власта во 2000 година со ветувања за реформи само за брутално да ги потисне своите противници во војната која однесе стотици илјади животи, е соборен со молскавичниот напредок на бунтовниците, информира сириската државна телевизија.

Асад, според повеќе извештаи, побегнал од Дамаск кога опозициските сили, предводени од исламистите, влегле во главниот град и ставиле крај на владеењето на неговото семејство од повеќе од половина век.

Според најновите информации, руското Министерство за надворешни работи соопшти дека Башар Ал Асад одлучил да се повлече од функцијата претседател на Сирија и ја напуштил својата земја. Таквата изјава значи дека првпат Москва коментира каде се наоѓа Асад, чие престојувалиште остана непознато откако бунтовниците утрово го зазедоа сирискиот главен град Дамаск.

Неговото место на живеење не беше веднаш јасно. Во извештајот на „Ројтерс“ (Reuters) и една невладина организација, која ја следи војната во Сирија, се наведува дека авионот на Асад го напуштил аеродромот во главниот град непосредно пред бунтовниците да ја преземат власта.

Bloomberg Mercury

 

Откако европските влади му се додворуваа, трансформацијата на Асад од потенцијален западен сојузник во владетел кој безмилосно реагираше на мирните протести против неговото владеење, изненади многумина. Од употреба на хемиско оружје против цивили до широко распространето мачење, Асад се соочи со тешки обвинувања за време на сириската војна, но успеа да ги преживее немирите благодарение на силната поддршка од Москва и Техеран.

За време на неговите последни денови на власт, поддржувачите на Асад не сакаа или не можеа да го поддржат соочени со шокантниот воен напредок којшто сириските бунтовници го започнаа пред само околу 10 дена.

Неверојатен владетел

Башар Хафез Ал Асад е роден на 11 септември 1965 година во Дамаск, трето дете и втор син на Хафез ал Асад и Анисех Махлуф. Корените на семејството биле во малцинската алавитска секта, мал огранок од шиитската испламска школа.

Таткото на Асад бил офицер на воздухопловните сили кој помогнал во преземањето на владата во 1963 година од страна на социјалистичката партија „Баат“, пред самиот да ја преземе власта со бескрвниот воен удар во 1970 година.

Bloomberg

 

Според неговата официјална биографија, Асад пораснал во главниот град и дипломирал на медицинско училиште на Универзитетот во Дамаск во 1988 година. Течно зборувајќи англиски јазик тој добиваше напредна обука како офталмолог во Лондон во 1994 година, кога Басел, првиот избор на неговиот татко за претседател, почина. Асад се врати дома за да се подготви да ја води Сирија.

Преземајќи ја авторитарната влада на 34-годишна возраст, високиот и тивок Асад вети дека ќе го следи патот на реформи и економска либерализација.

Младешки имиџ

Многу Сиријци, како и арапски и западни лидери, беа подготвени делумно да му дадат шанса затоа што тој промовираше младешки имиџ и подготвеност да ја олабави контролата на владата.

Асад ги прекршил секташките граници за да се ожени со Асма ал Ахрас, сунитска муслиманка и ќерка на сириски иселеници кои пораснале во Британија. Тие имаат два сина, Хафез (роден во 2001 година) и Карим (роден во 2004 година), и една ќерка Зеин (родена во 2003 година).

Асма дипломирала на Кралскиот колеџ во Лондон и три години работела за „ЏП Морган“ (JPMorgan Chase & Co.) со седиште во Њујорк. Таа се залагаше за правата и образованието на жените. Двојката во странство беше пречекувана на црвен тепих при официјалните посети на арапските и европските земји.

Во првите месеци како претседател во 2000 година, Асад нареди ослободување на 600 политички затвореници, од кои некои беа членови на забранетото Муслиманско братство, сунитска исламистичка група.

Асад рече дека Сирија има потреба од конструктивна критика, радикална идеја во тоа време во земја која затвора политички противници. Интелектуалците отворено повикаа на поголеми граѓански слободи и демократски реформи. Првите месеци од владеењето на Асад беа оптимистички наречени „Пролет во Дамаск“.

Промена на тонот

Меѓутоа, само по околу една година од неговото претседателствување владата го згасна продемократското движење, ставајќи ги неговите водачи во затвор. Обвиненијата беа најрзлични, од обид за промена на уставот до поттикнување секташки конфликти.

Во 2005 година опозициските групи се собраа за да објават декларација со која бараат слободни парламентарни избори, национална конференција за демократија и укинување на вонредните закони и други форми на политичка репресија. Асад одговори со затворање на неговите водечки потписници.

Bloomberg

 

Потоа, на почетокот од 2011 година, почнаа уличните протести на почетокот на „Арапската пролет“. Отприлика во тоа време арапските шефови на држави во Египет, Тунис, Либија и Јемен подлегнаа на востанијата кои ги зафатија Северна Африка и Блискиот Исток.

Насилната реакција на Асад на демонстрантите предизвика ескалација на конфликтот, што се претвори во граѓанска војна и ги охрабри радикалните групи, вклучително и Исламската држава или ИСИС.

Одлучен да не стане дел од списокот на соборени арапски владетели, Асад се одлучи да употреби брутална сила, тортура и хемиско оружје, со цел да го потисне несогласувањето, укажуваат САД и другите западни земји.

Тој имаше корист од фактот што опозицијата беше фрагментирана на стотици главно исламистички групи, кои САД и нивните сојузници ги поддржуваа, но претпазливо. Поранешниот претседател Барак Обама и неговиот наследник Доналд Трамп наредија бранови воздушни напади врз упориштата на Асад, но немаа апетит за подлабоки интервенции.

Хемиско оружје

Во 2013 година САД го обвинија Асад за смртта на повеќе од 1.400 луѓе во близина на Дамаск во напад со употреба на нервен агенс сарин (нервен гас, кој може да се меша со вода, така што е можно и ингестија на контаминирана храна/вода или течен контакт со кожата. Изложеноста дури и на мала количина сарин може да биде фатална, но сепак достапни се третмани кои можат да спречат трајно невролошки оштетувања и смрт).
Владата на Асад ги обвини исламските екстремисти за нападот, но се согласи со американско-рускиот план меѓународни набљудувачи да ја преземат контролата врз сириското хемиско оружје.

Во меѓувреме, Иран и Русија го поддржуваа Асад со пари, персонал и оружје.

Пресвртна точка во војната дојде во 2015 година, кога Русија се приклучи во име на Асад и заедно со иранските сили му помогнаа на Асад да го запре напредувањето на опозициските трупи и да почне да ја враќа територијата.
Силите лојални на Асад, со помош на Русија, Иран и либанската полиција Хезболах, успеаја до 2020 година да ја ограничат територијата што ја држат милитантните групи на помалку од половина од земјата, заменувајќи ја сеопфатната војна со споредни борби.

Во 2021 година Асад обезбеди четврти мандат како претседател на изборите кои меѓународните набљудувачи не ги сметаа за слободни, ниту фер.

Бунтовничката закана за владеењето на Асад повторно изненади на крајот од минатиот месец, почнувајќи со изненадувачкиот напредок на опозициските борци кон градот Алепо. Бунтот беше предводен од Хајат Тахрир ал Шам, поранешен огранок на Ал Каеда, која САД и други држави ја прогласија за терористичка организација.

„Нашата цел е да ја ослободиме Сирија од овој угнетувачки режим“, изјави за „Њујорк Тајмс“ (New York Times) Абу Мохамад ал Џолани, водачот на групата позната и како ХТС (HTS). Повремено го користи своето вистинско име Ахмед Ал Шара.

За време на неговите последни денови на власт, Асад и нареди на својата војска да се врати за да го брани Дамаск, што во суштина значеше дека отстапува голем дел од земјата на бунтовниците. Неговите последни обиди да остане на власт вклучуваа индиректни дипломатски предлози кон САД и новоизбраниот претседател Доналд Трамп.

Иран и Хезболах, кои го зајакнаа режимот претходно во периодот на граѓанската војна, сега се значително ослабени од нападите што ги врши Израел во својот конфликт со Иран.

Bloomberg

 

Падот на Асад на крајот елиминира еден од главните сојузници на Иран на Блискиот Исток и претставува голем удар за влијанието на Техеран во регионот.

Многумина во соседен Либан го обвинија Асад за неговата поддршка на Хезболах и за тоа дека имал улога во убиствата на високи функционери, вклучувајќи го и поранешниот премиер Рафик Харири во 2005 година.

Раселено општество

Повеќе од 600.000 луѓе се убиени во граѓанската војна во Сирија до март 2024 година, според Сириската опсерваторија за човекови права, група со седиште во Велика Британија која внимателно го следи конфликтот.

Според Обединетите нации, повеќе од половина од предвоената популација, која броеше 23 милиони жители, се раселени или во други региони во Сирија или во други земји. Тоа ја создаде една од најтешките бегалски кризи по Втората светска војна.

„Асад е човекот кој претседаваше со крајот на модерна Сирија“, рече Пол Салем, претседател на Институтот за Блискиот Исток со седиште во Вашингтон. „Жешките напади врз демонстрантите принудно ја претворија дискусијата за политички реформи во војна со пукање, принудувајќи ги луѓето да земат оружје и да им се даде предност на радикалите кои имаат огромно искуство во војување“, рече тој.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар