Како тетовирањето стана растечки сегмент во индустријата за животниот стил?

Ишан Рана, уметник за тетоважи од Вадодара, Индија, постави Гинисов рекорд минатата година правејќи 74 тетоважи на 64 луѓе без престан 91 час, пренесува „Форчн бизнис“ (Fortune Business). Истиот извор го наведува примерот на „Мед рабит“ (Mad Rabbit), американски бренд за нега на природни тетоважи, кој доби инвестиција од четири милиони долари во 2022 година за да го прошири своето малопродажно присуство и портфолио на производи.

Исто така, „Ефемерал“ (Ephemeral), уште еден американски бренд, собра околу 20 милиони долари во финансирање само четири месеци по лансирањето на овој стартап во истата година. Растечките инвестиции во овој сектор сугерираат дека тетовирањето, кое се смета за потсегмент на индустријата за мода и начин на живот, брзо се развива како категорија низ светот.

Со исклучок на периодот на пандемијата, кога уметниците се соочија со загуба на приходите, глобалниот пазар на тетоважи доживеа значителен раст и популарност во изминатата деценија. Пазарната вредност беше проценета на 2,03 милијарди долари минатата година, со проектирана стапка на раст од 10,2 отсто до 2032 година. Европа доминира со удел од 33,5 отсто во 2023 година.

„Форчн бизнис“

И додека севкупниот пазар на луксуз и начин на живот слабее, истражуваме кои фактори влијаат на растот на овој сегмент во разговор со Ана Мијовиќ, уметница за тетоважи од Белград, која тетовира повеќе од 15 години во различни делови на светот и во последните десет години во нејзиното студио во источен Лондон. Таа објаснува дека во светот на тетоважите, и покрај напредните машини, сепак најценети се тетоважите на рацете, бидејќи повеќе се вреднуваат самата работа и уметниците што ја работат.

Таа ги споменува Адам Сагеа, Инал Бересков, Матија Калви, Јан Блек како некои на кои треба да се внимава. Имаат голем број следбеници на Инстаграм, каде што корисниците можат да се запознаат со новите трендови и креации. „Некои уметници се такви ѕвезди што треба да се закаже термин неколку години однапред“, објаснува Мијовиќ. Таа верува дека оваа онлајн изложеност не само што ја зголемила видливоста на уметниците за тетовирање туку и ги инспирирала луѓето да се тетовираат со прикажување различни уметнички стилови и дизајни.

Покрај сеприсутноста на социјалните мрежи, таа смета дека технолошките иновации се уште еден важен фактор за растот на индустријата.

„Подобрената опрема за тетовирање и висококвалитетните пигменти го направија процесот побезбеден, попрецизен и помалку болен за клиентите“, вели нашата соговорничка. Таа вели дека сега има напредни генерации на моливи (пенкала) што ја олеснуваат работата и само во една „машина“, додека пред само десет години за ист ефект морале да се користат четири „машини“, односно пенкала.

Исто така Мијовиќ наведува дека има зголемена побарувачка за вегански производи или услуги. „Зголемената загриженост на потрошувачите за штетните ефекти на мастилата базирани на хемикалии ја поттикнува побарувачката за нивни природни алтернативи, а тоа е генератор на раст на микрониво“. Ниту оваа индустрија не е имуна на потрошувачката мотивација на младите генерации, кои сè повеќе му даваат приоритет на искуството кога станува збор за поседување луксузни предмети. Па така, планирањето нова тетоважа е дел од целокупното искуство, во кое самото патување е еднакво важно.

Мијовиќ вели дека новата тетоважа е причина да се планира патување со години однапред до некоја далечна дестинација, како Јужна Кореја, Тајланд, Јапонија. Таа наведува дека причина за тоа се сè попопуларните уметници од тој дел на светот, на пример Хоријоши од Јапонија и Зимун од Сеул. Многу уметници посетуваат и други дестинации каде што има најголема побарувачка, саеми и слични конференции и на заинтересираните им нудат да резервираат термини за нивните тетоважи.

Мијовиќ вели дека кога станува збор за искуството, секако не треба да го занемариме емотивното значење на тетоважите. Повод за нова тетоважа може да биде каква било емотивна причина, убава или тажна, годишнини, како и посета на некои егзотични локации или дестинации од лична важност за клиентот. „Сè повеќе клиенти бараат специфични модели што ја одразуваат нивната индивидуалност и лични искуства“.

Таа издвојува едно од патувањата на кои се одлучуваат многу љубители на тетоважи - посета на азиските земји за тетоважа со мандала. Мандала (санскритскиот збор за круг) претставува уметничка интерпретација на возвишени концепти и длабоко духовно значење. Симболот се користи во духовен, емоционален и психолошки аспект за да ја насочи свеста кон подлабоки нивоа на разбирање.

Мандалите биле создадени кога првите будистички монаси патувале низ Азија, проповедајќи ја новата религија. Додека патувале, тие носеле мандали со себе и ја однеле практиката да се прават во Тибет, Кина и Јапонија. Иако потекнуваат од будизмот, мандалите брзо се појавија во хиндуизмот, како и во другите религии. Овој симбол и понатаму е една од омилените инспирации за тетоважи, вели нашата соговорничка.

Меѓу популарните мотиви од балканската историја, Мијовиќ ги издвојува „хрватските племиња“, чиј мотив го носи на двете раце. Имено, за време на Отоманската Империја, христијанките со хрватско потекло се тетовирале со овие симболи за да се заштитат во случај на киднапирање. Доколку биле киднапирани, овие тетоважи им дозволувале секогаш да се сеќаваат на нивната религија и потекло во случај да бидат преобратени во ислам. Церемонијата на тетовирање била наречена „scing“ или „bocking“. Тетовирањето обично го изведувале постари жени, нанесувајќи мешавина од јаглен или барут, мед и млеко откако симболот бил истетовиран на телото со игла. Овие тетоважи најчесто се наоѓаат на рацете, прстите, подлактиците, надлактицата и градите.

Хрватски племиња/Приватна архива

„Атлас обскура“ (Atlas Obscura) објаснува дека докази за постоењето на тетоважи на овие простори може да се најдат уште во периодот на Стара Грција. Античките Грци, наводно, прикажувале луѓе од Балканот со тетоважи, а археолозите што работат во регионот откриле бронзени игли за тетоважи во гробови стари 3.000 години. Некои од античките дизајни изгледаат универзално, како што е кругот, кој ги претставува семејството и единството; а името и денес се користи за традиционалното оро што се игра на свадби и други веселби.

Поголемите тетоважи не се нужно поскапи

Еден од главните фактори што влијаат на цената на тетоважите е секако нивната големина. Сложените тетоважи со повеќе бои и детали исто така ќе бидат поскапи поради истата причина. Оние со едноставни дизајни, како што се линиски цртежи и мали натписи, генерално се многу попристапни од големите сложени дизајни, за кои се потребни консултација, чекање за термин и часови на работа.

„Но тоа не е секогаш правило, бидејќи тетоважите што се наоѓаат на почувствителните места, како тетоважите на лицето и на рацете, може да бидат поскапи без разлика на големината“, објаснува Мијовиќ. Тоа е затоа што тие локации се потешки за работа и бараат поголемо внимание на деталите. Секако, на цената влијаат стручноста, искуството и популарноста на самиот уметник. Ист е случајот и со најскапата тетоважа на светот, која се проценува на 924.000 долари.

Додека повеќето тетоважи се направени со мастило, оваа декоративна тетоважа е направена со 612 дијаманти „шимански идеал“ (Shimansky Ideal) од 0,5 карати. Дијамантите беа ставени на моделката и амбасадорка на брендот „Шимански“, Минка ван дер Вестхуизен, користејќи лепило на база на вода во текот на осум часа.

На цената влијае и списокот на познати клиенти. Па така, Скот Кембел, кој со својата уметност ги обележи телата на Марк Џејкобс, Кортни Лав, Орландо Блум, Роберт Дауни Џуниор, наплаќа 2.000 долари за првиот час и 200 долари за секој дополнителен час. Иако неговото лично богатство се проценува на 10 милиони долари, неговата работа не е најскапа. Уметникот Хоакин Ганга наплаќа 100.000 долари дневно и е познат по тоа што ангажирал цел тим за клиентите да добиваат тетоважа со сложена работа што е можно побрзо, за само еден ден.

Некои од нив се и познати личности. На пример Ејми Џејмс, кој го поседува студиото „Лов хејт тату“ во Мајами. Тој е најпознат по неговите настапи во ТВ-емисиите „Мајами инк“, и „Њујорк  инк“. Со повеќе од 30 години искуство, тој е специјализиран за тетовирање во јапонски стил. Неговото богатство се проценува на 5,1 милиони долари.

Инаку, трендовите и стиловите на тетоважи ги инспирираат и другите индустрии. Популарноста на јапонскиот стил на тетовирање, кој се поврзува со мистериозниот свет на јакузата, придонесе оваа форма на уметничко изразување да биде инспирација за многу книги во кои се претставени доминантните мотиви и нивните значења.

Јапонското влијание е присутно и кај веројатно најпознатиот уметник за тетовирање во светот, Дон Ед Харди, таканаречениот кум на модерните тетоважи, кој имаше силно влијание врз развојот на модерните стилови на тетовирање од 1969 година. Тој подоцна дополнително ја популаризира индустријата со неговиот бренд за облека и додатоци - Ед Харди. Годинава „Иконих“ (Iconix) ја стекна глобалната мастер-лиценца со инвестиција од 55 милиони долари плус такса за стекнување базирана на перформанси од седум милиони долари. „Фешн нетворк“ (Fashion Network) известува дека групата проценува дека брендот „Ед Харди“ ќе генерира вкупни годишни приходи од лиценцирање од приближно 15-16 милиони долари. Личното богатство на самиот уметник се проценува на 250 милиони долари. Машките маици со некои од неговите иконски тетоважи се по 85 долари.

„Форчн бизнис“

Покрај традиционалното тетовирање, овој растечки пазар вклучува и други поврзани сегменти, како што се привремени тетоважи, производи за нега на тетоважи и услуги за отстранување тетоважи. Но, како што сугерира нашата соговорничка, сè повеќе се цени уметничкото значење на постојаните тетоважи, како и попрофитабилната вредност и поттикот на другите бизниси. Во овој случај, поради фактот што тетоважите всушност го надживуваат телото по смртта. Ова е и една од причините за зголемувањето на бројот на компании што се занимаваат со иновативни методи за внимателно отстранување и зачувување на тетовираната кожа, претворајќи ја во врамено уметничко дело.

На пример, компаниите како „Сејв мај инк форевр“ (Save My Ink Forever) на корисниците им нудат врамени уметнички дела од телото на починатиот близок во рок од три месеци од смртта, во рамка што најдобро одговара на стилот на тетоважата. Цените често се многу повисоки од почетните тетоважи, кои се движат од 1.700 долари за поединечни тетоважи до 100.000 долари за тетоважа на цело тело.

Ова исто така лансираше голем број други услуги, вклучувајќи и правни консултантски услуги во оваа област. Главно поради нерегулираниот правен статус дали такво уметничко дело може да биде во нечија сопственост, односно дали може да се остави во аманет. Можноста да се зачува тетоважата за да им се даде на други по смртта стана актуелна во 2018 година, кога Националното здружение за зачувување на уметноста на кожата, здружение на уметници и ентузијасти за тетоважи, почна да ги рекламира своите услуги во Англија.

„Принципот на обичајното право е дека човечкото тело не може да биде во сопственост, така што човекот не може да располага со своето тело или делови од телото преку тестамент“, се објаснува на веб-страницата на еден од правните советници што се занимаваат со оваа проблематика. Затоа подарокот за тетоважа можеби сè уште не е законски регулиран, но тоа не ги спречува семејствата на овој начин да зачуваат дел од телото на своите најблиски.