Стареењето и смртта се неизбежни аспекти на животот, барем за повеќето. Но, не и за американскиот технолошки мултимилионер Брајан Џонсон, кој троши два милиона долари годишно за да го сврти процесот на стареење или барем да го забави за 25 проценти. Токму тоа е темата на документарецот „Човекот кој сака да живее засекогаш“ (Don’t Die: The Man Who Wants to Live Forever), кој се прикажува на „Нетфликс“.
Филмот нè воведува во секојдневието на овој 47-годишник, кој тврди дека живее (а и изгледа) како просечен осумнаесет годишник. Џонсон се буди секој ден во 4:30 часот, пали светло во бањата кое имитира изложување на сонце, зема три пилули, ја мери телесната температура и започнува хормонска терапија која го стимулира неговиот нервен систем.
Следува првиот оброк - блендиран зеленчук во форма на црн напиток кој изгледа како нешто што би го консумирале само во случај на животна опасност, заедно со првите 30 таблети. До крајот на денот пие уште околу 100 лекови и додатоци во исхраната.
Последниот оброк го има во 11:30 часот претпладне, што значи дека остатокот од денот - до спиењето во 20:30 и будење - Џонсон пости.
Неговиот строго дефиниран режим вклучува дневен внес од 1.977 калории, еден час вежбање секој ден и три тренинзи со висок интензитет неделно. Ако прикажаната рутина изгледа екстремно, почекајте додека не видите понатаму.
Експерименти со висок ризик
„Не постои личност во светот која има 45 години, а сите негови органи се на ниво на триесет и петгодишник“, изјави д-р Оливер Золман за „Блумберг“. Тој е долгогодишен истражувач на терапии против стареење на Универзитетот во Кембриџ и со Џонсон ја проучува научната литература и протоколите против стареење, користејќи го Џонсон како субјект (и финансиер) за експерименти. Золман предводи медицински тим од 30 лица кои го подложуваат на десетици процедури, од кои многу се екстремни, ризични и болни, а резултатите ги мерат преку постојани анализи на крвта, магнетна резонанца, ултразвук и колоноскопија.
За повеќето лекови не постојат клинички студии на луѓе кои би ја одобриле официјалната употреба.
На пример, експерименталниот лек „рапамицин“, кој ФДА (FDA) го одобри само за лица кои се подготвуваат за трансплантација на органи, сè почесто се спомнува во „лексиконот на долговечноста“, а јавно го фалат и други познати личности. Првично развиен како имуносупресив за спречување на отфрлање на трансплантирани органи, „рапамицин“ привлекува внимание поради својот потенцијал како терапија против стареење.
Неговиот механизам на дејствување се базира на инхибиција на мТОР (mTOR), протеински комплекс кој игра клучна улога во растот и регенерацијата на клетките. Иако мТОР е неопходен за развојот за време на младоста, неговата прекумерна активност во подоцнежните години се поврзува со забрзано стареење и болести поврзани со староста. Со инхибиција на мТОР, „рапамицин“ би можел да ги забави овие процеси. Џонсон зема 10 таблети „рапамицин“ секој ден.
Потоа, тука е трансфузијата на плазма, речиси рутинска практика меѓу „момците од Силициумската долина“ за која се молчи. Додека некои користат таканаречени „блад бојс“ (blood boys) како донатори на плазма, Џонсон ја користи крвта на својот син, додека истовремено ја дава својата плазма на својот татко. Резултати? Неговиот седумдесетгодишен татко ја намалил биолошката возраст на 46 години.
Експериментот со кој веројатно отишол најдалеку се случил во септември 2023 година, кога Џонсон го посетил Роатан, приватен остров во Хондурас, за генска терапија со фолистатин. Терапијата користи плазмиди - мали молекули на ДНК кои не го менуваат генетскиот материјал на хромозомите - за зголемување на мускулната маса, забавување на стареењето и продолжување на теломерите. Џонсон на својата веб-страница тврди дека тоа е потенцијалниот клуч за пробивање на границата на човечкиот век од 120 години.
Терапијата ја развива компанијата „Минисркл“ (Minicircle), која тврди дека фолистатинот е меѓу најперспективните третмани за продолжување на животот. Цената на терапијата? Само 25.000 долари, што е значително помалку од другите генски терапии кои достигнуваат милиони. Сепак, недостатокот на објавени клинички податоци ги загрижува научниците, кои предупредуваат на опасностите од нерегулирани експерименти. „Оваа терапија е направена така што секој во светот може да има пристап“, изјави Волтер Патерсон, коосновач и главен научен директор на компанијата за „Блумберг“.
Д-р Вадим Гладишев и д-р Ендрју Стил во филмот тврдат дека, со оглед на бројот на третмани кои ги поминува Џонсон, невозможно е да се утврди кои се всушност ефективни.
Д-р Стил споделува анегдота за тоа како Џонсон го блокирал на Твитер откако предложил дека милионерот треба да вложи дел од своето богатство во финансирање на вистински научни истражувања. Иако двајцата доктори наведуваат начини на кои Џонсон би можел да придонесе во тие области, сметаат дека методите кои моментално ги користи не содржат значајни научни податоци.
Д-р Нико Михиќ, медицински советник на Реал Мадрид и соосновач на организацијата Фудбалски доктори, за емисијата „Седум“ на „Блумберг Адрија“ истакна слично мислење.
Тој рече дека ваквата посветеност може да укаже на опсесивно-компулсивно нарушување, и дека црниот дроб во просек може да метаболизира до пет таблети дневно. Михиќ, се разбира, не оспорува дека со тим од 30 медицински професионалци одредени процеси можат да бидат ставени под контрола, но се поставува прашањето која од методите, на крајот, е најделотворна.
„Сè уште е рано да донесеме мислење за ефективноста на протоколите на Џонсон“.
Од искуството со работа со професионални спортисти, д-р Михиќ истакнува дека одредени протоколи можат да им овозможат да се занимаваат со спорт подолго, и во позрели години. Ги наведува Новак Ѓоковиќ и Лука Модриќ кои играат над очекувањата за своите години, како и Том Брејди, кој ги сруши сите рекорди пензионирајќи се на 44 години.
Михиќ исто така смета дека улогата на вештачката интелигенција (ВИ) е значајна за превенција.
„Создавајќи свој вид на аватар на професионални спортисти, односно дигитален атлет, можеме да предвидиме кои се нивните слаби точки и така да ги спречиме повредите, односно да создадеме ефикасен индивидуален протокол“, наведува и додава дека улогата на ВИ во смисла на прогностика и превенција ќе биде уште поголема во иднина.
Кој е човекот кој објави војна на стареењето
Следејќи го својот ригорозен режим, Џонсон тврди дека ја намалил брзината на стареење на 0,64, што значи дека секоја година старее само седум и пол месеци.
Освен тоа, Џонсон сведочи дека пред да стане по здравствената слика осумнаесет годишник, бил во лоша ситуација. Признава дека страдал од длабока депресија десет години пред да одлучи да го промени својот живот. И покрај сите пари што ги имал...
Инаку, режисерот Крис Смит е познат по контроверзните ѕвезди на своите документарци, меѓу кои се „Tiger King“, „Fyre“ и „Bad Vegan“, а во документарецот „Don’t Die“ Смит ја прикажува еволуцијата на Џонсон од просечен американски тинејџер до технолошки милионер кој дозволува алгоритам да управува со неговото здравје, охрабрувајќи ги другите да го направат истото. Џонсон пораснал во мормонската црква која е многу насочена кон семејството, а служел и како мисионер. По факултетот и низа работни места, неговата најуспешна креација била „Брејнтри“ (Braintree), компанија за овозможување онлајн уплати основана во 2007 година, непосредно пред онлајн купувањето да стане вообичаено за потрошувачите.
Во 2012 година компанијата го купила „Венмо“ (Venmo) и продолжила да расте пред да ја купи и-Беј (eBay), односно тогаш „Пејпал“ (PayPal), за 800 милиони долари во 2013 година. По кеш трансакцијата која му донела лично 400 милиони долари и слобода да го промени животот, Џонсон, вели, играл седум часа од среќа.
Неговиот нов пат започнал кога, како што вели во филмот, поверувал дека неговиот „алгоритам“ го чува подобро отколку што може тој самиот, односно неговиот мозок.
„Се чувствував безнадежно. Навечер во седум часот јадев премногу храна или погрешна храна, бев дебел. Тој Брајан е отпуштен. Таа верзија од мене нема повеќе авторитет. Новиот Брајан е сега тука“.
Џонсон, започнувајќи го патот на опоравување на своите органи во кој му се водич алгоритмите, се разделил и со сопругата, црквата и двете деца. Третото дете, синот Талмаџ, му се придружил подоцна и е присутен во поголемиот дел од филмот.
На повеќето луѓе неговата рутина им изгледа нереална и недостижна
Секако, ако ја земеме предвид сумата од два милиони долари годишно. Но, ако го ставиме тоа настрана и ги отстраниме експериментите, третманите со светлина и кислород кои можат да си ги дозволат само најбогатите, тимот лекари кои ги проучуваат неговите резултати и технологијата за мерење на мозокот „Кернел“ (Kernel), уште еден од деловните потфати кои ги развил Џонсон, фактот е дека поголемиот дел од користа што Џонсон ја остварува од овој потфат, всушност, доаѓа преку редовен сон, контролирана исхрана и вежбање. Исто така, тој вели дека основниот принцип е едноставен и важи за секого: „Избегнувајте самоуништувачко однесување. Сите ние ја имаме таа личност која премногу размислува и размислува лошо“.
Не можеме да кажеме дека тоа не се работи кои не се достапни за сите нас во различни степени, односно дека не можеме да воспоставиме контрола над нив.
Д-р Михиќ потврдува дека постојат основни правила кои секој може да ги следи за да обезбеди подобар квалитет на живот, односно да го забави стареењето.
Еве кои се тие:
-
Немојте да пушите
-
Внимавајте што внесувате во телото, во смисла на храна, лекови и други супстанции
-
Спијте доволно и одмарајте доволно
-
Вежбајте, совет е пет пати неделно
-
Работете на хармонични односи со вашето семејство
-
Живејте во моментот, не во иднината
-
Вклучете уметност во вашиот живот, опкружувањето со убавина помага
-
Најдете тригодишен план во смисла на хоби, учење нов јазик или инструмент
-
Слушајте го вашиот доктор
Тој смета дека следната голема работа во правец на долговечноста е раната детекција на когнитивни нарушувања. „Сега сме во можност да го детектираме настанувањето на когнитивниот синдром десет години пред да се појави.“
Понатаму, Михиќ смета дека нормалноста во смисла на параметрите кои ги добиваме од анализите повеќе не е прифатлива и дека се оди кон оптимизација на овие параметри. „Нормален параметар за возрасна личност не е ист за возрасна личност од 20 години или 90 години. Не сакаме само нормални вредности, на пример, железо, Б-витамини. Го сакаме најдоброто за секоја личност, без разлика колку е здрава“.
Како други важни трендови, соговорникот на „Блумберг Адрија“ ги наведува новите радиолошки техники и новите генерации психоделични лекови.
Фрлена ракавица во лицето на медицинскиот систем
Амбицијата на Џонсон ги надминува самите протоколи, бидејќи на крајот на краиштата има и други инфлуенсери кои ја брендирале и промовирале својата лична фитнес и здравствена рутина (во случајот на Брајан, брендот се вика „Блупринт“ / Blueprint, а рутината, како што видовме, е екстремна).
Иако од препораките во неговите протоколи заработуваат многумина во ланецот (на пример, додатоците во исхраната кои ги користи се хронично распродадени), а и тој самиот преку низа брендирани производи, Брајан цели на нешто многу поголемо.
Очекувањето на Џонсон е дека секоја цел, ако протоколите се испитаат и се докаже користа од нивната примена, може да се постигне. „Ако е тоа случај, дали би можеле како општество да тргнеме по тој пат? Станува збор за создавање промени во општеството“, вели тој.
Џонсон смета дека здравствениот систем е толку погрешен што единствениот излез, всушност, е создавање нов систем. Своето мислење го темели на тезата дека се лекува последицата, а не вистинската причина за проблемот и дека е потребна промена на парадигмата.
Филмот и преку изјавите на други научници фрла ракавица во лицето на доминантните медицински протоколи во стилот: а што правите вие?
Учесниците во филмот велат дека неговиот пристап е нешто што би можело да направи револуција кај човечкиот вид.
„Тешко е да се замисли животот без медицински откритија, а само пред два животни века немавме пристап до анестетици или антибиотици. Гледајќи во перспектива, може многу брзо да дојде време кога двајца тинејџери ќе разговараат како е чудно што луѓето се разболуваат и умираат“, вели еден од научниците.
За Џонсон, „Не умирај“ (Don’t Die) е повеќе од лична филозофија. Тоа е политичко, економско, морално, социјално, етичко и религиозно прашање. Тој го гледа како идеологија која може да донесе промени во општеството, заснована на научни принципи, со помош на вештачка интелигенција.
И во тоа повеќе не е сам. На крајот на филмот нè поздравуваат заедници на приврзаници собрани околу неговата филозофија и инспирирани од идејата дека смртта е само опција. Од најразлични страни на светот тие порачуваат: „Не умирај“. Идеја која го направи Џонсон уште побогат, а дефинитивно би можела да го направи бесмртен. Ако не физички, тогаш барем поради контрадикцијата на постулатот.