.webp){kind=icon}
Грандиозна архитектура, импресивен поглед и крстосувања по Дунав, па и релаксирачки термални базени: Будимпешта нуди многу атракции. Сепак, главниот град на Унгарија се соочуваше со доста предизвици во туризмот по пандемијата, сега, многу и поради војната во соседна Украина. Додека во другите европски градови, како Париз и Истанбул, туризмот во 2022 година се приближи или дури ги надмина претпандемиските нивоа, Будимпешта заостанува, привлекувајќи само 75 отсто од вкупно 4 милиони посетители што биле регистрирани во 2019 година.
Сепак, во последно време ситуацијата се подобрува бидејќи градот ја комплетираше петгодишната програма за инвестиции во туризмот и инфраструктурата, која започна во 2017 година. Таа програма ревитализира сè, од музеи до јавни паркови, и го поттикнува развојот на нови хотели, барови и ресторани. Тоа се случува токму во моментот на прославата на 150-годишнината од обединувањето на градовите Буда, Пешта и Обуда - три града што се здружија за да создадат една модерна метропола.
Сепак, оваа иницијатива не беше без контроверзии. Обемот на јавните работи беше толку огромен што се проценува дека буџетот на целиот проект надмина половина милијарда долари. Исто така, кај јавноста постои загриженост дека семејството на премиерот Виктор Орбан инвестирало многу во луксузни хотели и ресторани, што предизвика критики за тоа како целата таа државна потрошувачка може да се насочи кон личен интерес. Сепак, тоа ќе биде значајно за туризмот. Додека градот традиционално се смета за дестинација за патници со ограничен буџет, Будимпешта сега е подготвена да привлече луксузни патници, особено оние што бараат уметност, култура и гастрономски искуства.
Будимпешта
„Тоа е свесна одлука“, вели Чаба Фаикс, извршен директор на Будимпешта Бренд, туристичкиот одбор на градот. Веќе во 2019 година, вели тој, градот почнал да се оддалечува од рекламирањето што го позиционирало како дестинација за забава на патниците што имаат помал буџет, инсистирајќи на поисчистена слика на модерен град.
„Будимпешта беше на работ на прекумерен туризам, и повторно е на работ на прекумерен туризам“, вели Фаикс, истакнувајќи дека годинава се очекува градот да го достигне нивото на посетители од 2019 година. „Разбравме дека ако сакаме да избегнеме да станеме следната Барселона или Амстердам, мора да реагираме“. Еден начин да се направи тоа, според него, е да се охрабрат патниците да истражуваат населби надвор од центарот на градот и да останат неколку дена наместо само да се одлучат за повеќечасовно крстосување по Дунав. За тоа придонесува различноста на сцената на баровите и рестораните, како и промоцијата на шармот на унгарската рурална идила надвор од границите на градот.
Сепак, постојат два значајни предизвика. Првиот е недостигот од директни летови од Соединетите Американски Држави, кои се најважниот оддалечен пазар за Будимпешта. Тие линии сè уште не се рестартирани од пандемијата. Потоа, тука се политичките фактори, особено строгата анти-ЛГБТК политика на владата, која прави некои патници да се чувствуваат поудобно да ги посетат Виена или Берлин наместо Будимпешта. На пример, годинава владата нареди книгите што содржат ЛГБТК-содржина да се завиткаат во пластика за да не можат да се отворат.
„Ми се чини дека Будимпешта сама си стои на својот пат поради нејзината политичка ситуација и нејзиниот лидер“, вели Гвен Козловски, претседател на луксузниот туроператор „Ексетер интернешнл“, со седиште во Флорида. Тој вели дека кога се појавуваат вести за конзервативниот став на владата, тоа предизвикува патниците да станат нервозни, ако не и целосно да ги преиспитаат своите планови.
Се чини дека владините претставници се согласуваат. „Добиваме сè повеќе прашања, главно од ЛГБТК-заедницата, за тоа дали е безбедно да се дојде во градот или дали треба да бидат свесни за нешто што доаѓа од владата“, вели Фаикс. „Не е тајна, барем во Европа, дека унгарската влада и градските лидери не се на иста страна - Будимпешта е секако безбедно место дури и за ЛГБТК-луѓето“.
Visit Hungary
Како што се вели, дунавската кралица никогаш не се чувствувала полуксузно. Еве што треба да биде на врвот на вашата листа ако сте во посета.
Нови музеи
Бројот на новоотворени или реновирани културни институции - од кои речиси сите се наоѓаат на работ на централниот градски парк Варослигет - создава целосно нова музејска област. И самиот парк исто така е дел од сеопфатниот главен план за обнова на Будимпешта. Претходно нешто запоставено, сега е прекрасно уреден зелен простор со сопствена патека за набљудување птици, игралиште за деца од 13.000 квадратни метри и можност за возење со балон на топол воздух.
Етнографскиот музеј, на влезот во паркот, има збирка што вклучува сè, од фолклорни детски играчки и музички инструменти - како и фонографски плочи од почетокот на 20 век - до специјални експонати за корејската мода. До јуни 2024 година на изложбата на современа фотографија ќе бидат претставени делата на унгарската уметница Клаудија Андујар, која ги снимаше Амазонките. Зградата од 110 милиони долари, со површина од 700 квадратни метри, е дизајнирана од унгарската фирма „Напур архитект“ (Napur Architect), а на покривот има градина од 7.000 квадратни метри - одлично место за поглед на паркот и на плоштадот на хероите.
На околу 15 минути пешачење се наоѓа Домот на музиката, кој ги слави унгарските композитори како Бела Барток и Ѓорѓи Лигети и е домаќин на популарна неделна серија концерти и музички настани. Поради својот футуристички дизајн на јапонскиот архитект Соу Фуџимото, кој донекаде потсетува на внатрешноста на гнездото на стршлен, зградата се смета за една од најиновативните градби во светот.
„Нема луѓе што доаѓаат кај мене и велат: ’Умирам да знам повеќе за Бела Барток’“, вели Гвен Козловски од „Ексетер интернешнл“, во врска со новиот музеј. „Но, луѓето навистина ја сакаат неверојатната архитектура и тоа е изненадување за многу наши гости“.
Мериот интернешнл и Лисони казал рибеиро
Нови луксузни хотели
Како експерт за патувања во Централна Европа, Козловски еднаш годишно ја посетува Унгарија од 2002 година. Тој се сеќава на времето кога единствениот луксузен хотел во Будимпешта беше донекаде корпоративно ориентираниот хотел „Кемпински хотел Корвинус“. Оттогаш се појавија неколку луксузни опции, но никогаш толку многу одеднаш. Тука е „Матилд палас“, хотел на луксузната колекција на „Мериот“. Тој е отворен во 2021 година, во зградата „Бел епок“, каде што се собирала општествената елита на почетокот на 20 век; сега има 111 соби и 19 апартмани што зрачат со шарм од стариот свет, со уметнички дела со позлатена рамка, златни детали, огледала од подот до таванот и прозорци со поглед на Дунав. (Следната година, преку улицата, во речиси идентична зграда, ќе се отвори уште полуксузниот „Сент Реџис“.)
Нов е и „В Будимпешта“ (W Budapest), кој беше отворен во јули во неоренесансна зграда наречена „Дрехслер палас“, која некогаш беше дом на Унгарската државна балетска академија. Има апартмани инспирирани од „Лебедово езеро“, украсени во целосно црно или целосно бело, како и 151 соба во тонови на скапоцени камења што потсетуваат на стилот на познатата унгарска актерка За За Габор.
За оние што планираат посета за време на зимските одмори, најдобра опција може да биде хотелот „Доротеа“.
Сите овие хотели се карактеризираат со цена што се движи околу 300 долари за ноќ, што покажува дека релативната достапност на Будимпешта сè уште постои, иако понудата стана многу полуксузна. Исто така, важно е да се напомене дека „Доротеа“ е еден од луксузните хотели чија сопственост е поврзана со семејството Орбан. Доверливата веб-страница на хотелот „Олигарх“ може да ви помогне да ги идентификувате другите ако сте загрижени каде да ги насочите вашите туристички долари.
Што има друго на менито?
Дури и најпознатите знаменитости во Будимпешта вреди да се посетат - или повторно да се посетат - благодарение на неодамнешните инвестиции, кои им дадоа нов сјај. „Шеченји“ (Szechenyi), верижниот мост од 19 век, клучен мост во центарот на градот што ги поврзува Буда и Пешта, повторно беше отворен во август 2023 година, по речиси две и пол години одржување. Сега е забранет за автомобили - освен за такси и автобуси - што го прави попријателски за пешаците.
Три божиќни пазари ќе бидат отворени од 17 ноември до 1 јануари: можете да ги најдете во Базиликата.
Секако, треба и да јадете. Покрај тоа што го поздрави своето прво издание на водичот „Мишелин“ во 2022 година, градот има сè повеќе ресторани што ги носат гостите надвор од опсегот на традиционални јадења како што се гулаш или гускин црн дроб. Еден час северозападно од Будимпешта, на брегот на езерото Тата, готвачот Иштван Пести организира комплексни дегустации во ресторанот „Платан“ со две ѕвезди. Можете да резервирате една од четирите маси во кујната за да ги гледате готвачите како прават супи во сифони или сервираат паштета од црн дроб од патка со прстени од виолетови цветови.
Воден од Португалецот Тиего, кој е и готвач, и од неговата сопруга, Унгарката Ева, „Есенција“ нуди мени за дегустација што ги комбинира двете култури. За секој оброк можете да изберете поунгарска опција, како што се на пример кнедли од еленско месо, или португалска опција, како што е познатиот рибин паприкаш - калдеријада. „Умо“ има сличен спој на различни култури на своето мени; нивните јадења од фарма до трпеза комбинираат јужноамерикански и азиски влијанија.
Ништо од ова не би било целосно без учеството во познатата градска култура на барови, која исто така еволуираше од шармантни запуштени места познати како „барови руини“ (од англиски: ruin bars) до софистицирани барови на покривот, како што се „Хај ноут скајбар“, „360 бар“ или „Лео руфтоп бар“ во хотелот „Кларк“.
Не грижете се: баровите руини сè уште точат пиво за локалното население и ноќните птици - па, дури и за луксузните патници, овие симболи на културата на градот сè уште вреди да се посетат.
