„Дипсик“ или како Кина развива своја вештачка интелигенција

„Во областа на интегрираните кола, вештачката интелигенција, квантните комуникации и многу други сегменти е постигнат пробив“, изјави кинескиот претседател Шји Џјинпинг во својата новогодишна порака пред помалку од еден месец. Лидерот на втората најголема светска економија, која веќе со години води остра технолошка трка со САД, во говорот нагласи дека кинеските челници, и покрај предизвиците, успеале да поттикнат понатамошен развој на висококвалитетно производство.

Станува збор за еуфемизам со кој партиското водство го дефинира преминот кон развој и производство на технолошки напредни производи, што вклучува и хардвер (чипови) и четботови поддржани од вештачка интелигенција (ВИ), како Дипсик (DeepSeek). Кинеската трансформација во производител на технолошки напредни производи, поранешната дописничка од Пекинг за весникот „Дело“ (Delo) Зорана Баковиќ ја сумира со зборовите дека Кинезите евтините патики и маици ги заменија со електрични автомобили, батерии и чипови.

 

Големи потези за дигитална Кина 

Со пробивот на Дипсик, се поставува прашањето дали кинескиот претседател во својата новогодишна порака алудирал токму на него. „Дипсик“ е резултат на визијата на фондот за ризичен капитал „Хај флајер“ (High Flyer), кој уште во 2015 година почна да применува ВИ во берзанското тргување. Според податоците на „Економист“ (The Economist), токму благодарение на напредната технологија, тој фонд стана еден од најголемите и најуспешните во Кина.

Интересно е што таа година коинцидира со основањето на првиот кинески државен фонд за развој и производство на чипови. Во меѓувреме, Пекинг минатата година го започна и третото полнење на т.н. голем фонд, вреден 47,5 милијарди долари. На интензивирањето на технолошката револуција во кинеската економија укажуваат и растечките трошоци на централната влада во Пекинг, која минатата година ги зголеми инвестициите во научни и технолошки истражувања за 10 проценти, достигнувајќи 51,5 милијарда долари.

Иако „Дипсик“ наводно не користи чипови од домашно производство, Кина веќе претходно најави дека има намера да стане прва технолошка суперсила, што значи дека вложува огромни количества капитал во развој на сопствени полупроводници, напоменува Сашо Шмигиќ, директор на инвестицискиот сектор на „Генерали инвестментс“ (Generali Investments).

Вреди да се нагласи и дека развојот на чипови и ВИ-апликации е дел од 14. петгодишен план на азиската велесила, кој треба да биде завршен годинава и вклучува создавање „дигитална Кина“. Таа цел се остварува преку брзиот раст на „Дипсик“ и другите кинески конкуренти за ВИ. Податоците покажуваат дека помеѓу 2021 и 2022 година во 25 кинески провинции се започнати дури 742 инвестициски проекти поврзани со производство и развој на чипови. Според компанијата ЏВ (JW Consulting), Кина во тој период вложила околу 290 милијарди долари во сопствената индустрија на полупроводници.

 

Нималку случајна временска линија 

Сè до лансирањето на „Дипсик“, кој предизвика паника меѓу американските технолошки компании и на берзите, никој не обрнуваше премногу внимание на зборовите на Шји Џјинпинг. Но познато е дека кинеското водство ретко испраќа пораки без основа и цел. „Клучното прашање е зошто токму сега“, се прашува Шмигиќ. „Кинезите не се силни само во иновации туку и во подобрување и повторно применување на постојната технологија, што западните земји често не успеваат да го постигнат“, истакнува експертот.

Да се потсетиме само како кинеската влада во август 2023 година успешно ја засени посетата на американската министерка за трговија Џина Раимондо во Пекинг. Додека Раимондо се обидуваше да им ги објасни на Кинезите американските црвени линии во трговијата со чувствителни технологии, „Хуавеј“ неочекувано го лансира „мејт 60 про“ (Mate 60 Pro) – телефон со кинески чип „кирин 980“ (Kirin 980), за кој западните аналитичари сметаа дека не може да постои поради американските санкции.

Сепак, „моментот на објавата на Дипсик интересно се совпаѓа со пофалбите на сметка на американските технолошки гиганти и нивниот развој на ВИ, кои ги слушавме на Светскиот економски форум во Давос“, шпекулира Шмигиќ. „Кинезите се ограничени во развојот на најмоќните чипови, што делумно самите го предизвикаа со најавата дека сакаат да станат технолошка суперсила, со што си навлекоа американски рестрикции“, објаснува тој.

 

Но токму тие рестрикции овозможија развој на „Дипсик“, кој импресивните перформанси ги постигнува со помош на помалку моќни чипови. Засега американски, но Кина во глобалната трка интензивно ги насочува домашните компании кон сопствен развој.

Иако кинеското производство на чипови моментално сочинува само околу 2,8 проценти од светското производство, Пекинг во својот план „Made in China 2025“ дефинира воспоставување ефикасна индустрија на чипови како стратегиска цел. „Токму чиповите предизвикаа технолошка и трговска студена војна помеѓу САД и Кина“, ги објаснува Шмигиќ импликациите на таа одлука и нејзината стратегиска важност.

Американска копија, но многу добра 

Дипсик е уште еден пример за копирање и оптимизација, тврди Давид Модич, член на Лабораторијата за компјутерски комуникации на Факултетот за компјутерски науки и информатика во Љубљана. „На Кинезите обично им требаат само три недели за да дојдат до западната технологија“, објаснува експертот, кој го усовршувал своето знаење и на Универзитетот во Кембриџ.

Лансирањето на ЧетГПТ (ChatGPT) кон крајот на 2022 година ја започна трката меѓу кинеските технолошки компании во развојот на сопствени четботови со ВИ. Но по претставувањето на првиот кинески еквивалент на ЧетГПТ, наречен Ерни (Ernie), кој во 2023 година го лансира гигантот „Баиду“ (Baidu), во Кина се почувствува разочарување поради разликата во перформансите помеѓу американските и кинеските решенија. Сè до појавата на Дипсик.

Дали тоа значи дека Дипсик е само копија на ЧетГПТ? „Не сум го користел лично, но сум убеден дека основната технологија ја презеле од Американците“, тврди експертот. Тој наведува и пример нацрти на процесори од британскиот производител „Арм“ (Arm), кои „лесно се достапни за сите на интернет“, па таквиот пристап не му изгледа проблематичен.

Кога вашите податоци ги чита кинеската партија 

Иако развојот на апликации со ВИ предизвикува големо внимание, поттикнува технолошка и трговска трка помеѓу суперсилите и влијае на берзанските цени на технолошките компании, Модич вели дека кај ВИ, поедноставено кажано, станува збор само за обработка на огромни количества податоци и препознавање обрасци.

 

Кај Дипсик се поставуваат две клучни прашања: како Кинезите успеале да развијат толку моќна апликација со буџет од само шест милиони долари и како постигнале толку добри резултати со процесори што не се на врвот на технолошкиот развој. Модич објаснува дека станува збор за процеси на машинско учење што не бараат нужно врвен хардвер, туку првенствено големи бази на податоци и квалитетни алгоритми. „Програмата, грубо кажано, е добра колку што е добар нејзиниот податочен корпус“, истакнува тој, објаснувајќи како Кина ја достигнува западната конкуренција.

Бидејќи четботовите се програми што обработуваат огромни количества податоци, а корисниците често внесуваат чувствителни информации, се поставува прашањето за приватноста, предупредува Модич.

Корисниците на социјалните мрежи последните денови споделија предупредување од креаторите на Дипсик, во кое стои дека „податоците може да се складираат на безбедни сервери на територијата на Кина“. Тоа што апликацијата е кинеска претставува голем ризик, смета Модич, но истовремено поставува реторичко прашање: „Мислите ли дека кај ЧетГПТ нема таков ризик?“ Експертот за сајбер-безбедност исто така нагласува дека лично никогаш не би внесувал приватни или чувствителни податоци во пребарувачи.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар