.webp){kind=icon}
Германците наскоро ќе возат на дизел гориво што во целост е направено од искористено масло за јадење или, на пример, од маслото во кое сте пржеле помфрит.
Германското министерство за животна средина соопшти дека парафинските дизел горива сега се одобруваат како чисти. Досега тие се додаваа во конвенционалните дизел горива, а со изменетата регулатива ќе може да се продаваат како 100 отсто концентрат.
Од моментот кога отпадното масло ќе се продава како енергент, треба да заврши и промоцијата на парафинските горива направени од фосилни извори, со што ќе се даде дополнителен поттик кон исполнувањето на климатските цели и намалувањето на стакленичките гасови.
Сега кога ја поставија правната рамка, на Германците им остана само уште еден проблем – како со такво еколошко гориво да го покријат целиот пазар.
Слаба употреба на биодизел во Македонија
Македонија малку користи биогорива. Од вкупната потрошувачка на горива лани, само 0,15 отсто е биодизел, се наведува во годишниот извештај на Регулаторната комисија за енергетика.
Тоа гориво на македонскиот пазар го обезбедува „Макпетрол“, кој поседува индустриски капацитет за производство, но тоа не го прави од отпадно туку од нерафинирано масло.
„Производството на биодизел Б100, односно чист биодизел, ’Макпетрол’ го остварува во сопствена фабрика, преку стандардна технологија, односно добивање биодизел – метил естри (FAME), преку процес на трансестерификација на маслото добиено со цедење на семето од маслодајната репка. Производствениот капацитет на фабриката е 20.000 тони биодизел гориво годишно“, се наведува на веб-страницата на компанијата.
Лани, според извештајот на РКЕ, во земјава биле продадени само 1.486 тони биодизел, што е за 6,30 отсто повеќе споредено со 2021 година.
Дел од произведениот чист биодизел од нерафинирано масло, наречен Б100, се извезува на пазарите во соседните земји, а дел од него завршува на домашниот пазар под името биодизел Б6, што значи дека е мешавина од 6 отсто чист биодизел со 94 отсто фосилен дизел.
Новата германска регулатива, пак, се однесува на целосно чист биодизел, кој нема да се меша со фосилните горива, а тој треба да се добива од рафинирано масло за јадење што е веќе искористено во процес на готвење.
Расте свеста на граѓаните за собирање на отпадното масло
Во земјава не постои индустриски капацитет за преработка на отпадното масло за јадење во гориво. Но веќе 15 години тоа се собира и од домаќинствата и од индустријата, се прочистува и се извезува во земјите од Европската Унија, каде што се преработува во биодизел.
„Суниленс“ е компанија што од 2009 година има лиценца за собирање, транспортирање, складирање, третман и извоз на отпадни растителни масла и масти.
Андреј Ѓокиќ, менаџер за бизнис-развој и управување со отпад во компанијата, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека од 2009 година досега имаат собрано и рециклирано над 8.095 тони отпадни растителни масла што се прочистени и извезени во европски фабрики за биодизел. „Со овие еколошки резултати директно придонесуваме во исполнување на европските цели за одржливост, како и во промоција на концептот на циркуларна економија“, вели тој.
Андреј Ѓокиќ/Приватна архива
„На годишно ниво се собираат и третираат 700-800 тони отпадни растителни масла од индустријата и домаќинствата, кои се извезуваат како екосуровина за производство на одржлив биодизел во европски биодизел-рафинерии по стандардот EN14 214. Енергијата што е потребна за третманот на отпадните растителни масла што ги собираме ја добиваме од нашата фотонапонска централа и со тоа директно придонесуваме и во искористување на зелената енергија при самите технолошки процеси во третирањето на овој вид отпад“, вели Ѓокиќ.
„Суниленс“ веќе пет години собира отпадно масло и од домаќинствата. Годишно на тој начин се собираат околу шест тони масло. Ѓокиќ вели дека свеста кај граѓаните за собирање на отпадното масло расте од година на година. Има и стимулации, се разбира. За секои собрани три литри употребено масло, домаќинствата добиваат половина литар сончогледово масло за јадење.
„Веќе пет години по ред спроведуваме и еколошки едукативен проект во 12 градинки во градот Скопје, „Учиме за собирање и рециклирање отпадни масла“, кој е директно насочен кон креирање на еколошката свет за отпадни растителни масла и нивно рециклирање кај најмладите генерации, односно дечиња од четири до шестгодишна возраст“, вели Ѓокиќ.
Приватна архива
Потребна е законска рамка
Целиот процес на собирање и рециклирање не само на маслото за јадење туку на сè што се користи ќе биде многу полесен ако државата постави законска регулатива, но и ако воведе некаков вид стимулации по примерот на европските земји.
Ѓокиќ вели дека не само од искористеното масло што може да се произведе биодизел туку веќе има капацитети што и од собирање и третман на отпадоците од храна произведуваат биогас.
Но, во овој процес постојат и ризици. И токму поради тоа е потребна државна регулација. Европската Унија веќе 15 години работи и поставува регулативи со кои од една страна ќе се стимулира циркуларната економија, но од друга страна ќе се спречи, на пример, земјоделските површини, наместо за храна, да станат главни производители на суровини за биогорива.
