А колку всушност чини квадрат во Скопје: Статистика и кеш

Од околу 1.000 евра за квадратен метар во скопската општина Ѓорче Петров до 3.000 евра за квадрат на Водно. Цената на становите во Скопје го достигнува врвот, барем според вредностите објавени во огласите.

Освен на Водно, најскапи станови се продаваат во скопските општини Центар и во Карпош од 1.800 до 2.000 евра за квадрат. Најчеста цена во огласите е од 1.300 до 1.400 евра за метар квадратен станбена површина во Аеродром и Кисела Вода.

Сепак, колку официјално чини метар квадратен во земјава годинава, податок нема. Според Народната банка, до септември лани просечната цена на метар квадратен изнесувала 44.409 денари или 722 евра. Оваа цена, која стои во извештајот за финансиска стабилност е за 33,6 отсто повисока од просечната цена во 2020 година и 44,7 отсто над цената од 2019 година.

И државната статистика последен податок за метар квадратен објавува за 2019. Тогаш просечната цена на метар квадратен изнесувала 45.493 денари или околу 740 евра.

Блумберг Адриа минатата недела побара податоци за цената на становите во земјава од Агенцијата за катастар и недвижнини, која единствена рапослага со точни бројки за цените врз основа на купопродажните договори и до 2020 година редовно ги објавуваше. Но, за годинава - одговор не добивме. нема податок ниту колку од становите се купени на кредит, колку со кеш од стари пари и заштеди. Во обидот да дознаеме прашуваме и во градежните компании - сепак тоа не е официјална статистика.

Од Агенцијата за катастар не упатија на кварталниот извештај на Агенција за перидот јануари март каде стои дека биле извршени 8.012 трансакции.  Од нив 5.919 биле продажби, остатокот биле закупи.

Во овие 8.012 трансакции не влегуваат само станови, туку и за куќи, деловни објекти, градежно земјиште, земјоделско земјиште. Во сите 5.919 продажби биле вложени 218 милиони евра. Ако се споредат податоците од квартални извештаи почнувајќи од првиот квартал во 2020 година, па до март 2022 – нема големи отстапувања во цените со оглед на бројот на трансакции. Најмалку купопродажби имало за време на пандмијата, односно во вториот квартал во 2020, а мартовските бројки покажуваат дека вредноста и бројот на трансакциите се на нивото од вториот квартал лани.

Високите трошоци во градежништово ги зголемуваат цените

Кога се работи за цена само на становите, Народна банка на Македонија констатира рекорден пораст. Во последниот извештај се наведува дека цената на становите на годишно ниво, во перидот јули-септември 2022 се зголемил за 21,2 отсто, ова е најголем раст во последната деценија.  

Македонските градежници како главна причина за растот го наведуваат зголемувањето на трошоците за градење.

Во второто тримесечје од 2022 година, во споредба со првото тримесечје од 2022 година, трошоците во градежништвото за нови објекти за индивидуално домување се повисоки за 3.8 проценти, трошоците за материјали за 0,2 проценти , а трошоците за вработените се повисоки за 12,5 проценти. Во второто тримесечје од 2022 година, во споредба со второто тримесечје од 2021 година, трошоците во градежништвото за нови објекти за индивидуално домување се повисоки за 20,7 проценти, трошоците за материјали за 19,8 проценти и трошоците за вработените се повисоки за 22,6 проценти.

Македонскиот пазар со недвижности е поранлив од европскиот

„Блумберг Адриа“ веќе објави дека новите економски трендови носат ризици за македонскиот пазар на недвижности, кои што може да го заразат целокупниот финансискиот систем во државата.

Ранливостите на домашниот пазар на недвижности главно поттекнуваат од финансиската состојба на домаќинствата, односно пониското ниво на финансиска актива во однос на долгот, што е долгорочна карактеристика на домаќинствата. Истовремено, во 2021 се зголемува учеството на отплатата на долгот во однос на расположливиот доход, што исто така придонесува за поголема чувствителност поврзана со финансиската состојба на домаќинствата. Забрзаниот раст на цените на недвижностите во однос на трендот е дополнителен ризик фактор. На можни ризици упатува и стапката на раст на станбените кредити, којашто во последните неколку години се одржува над прагот на висока ранливост.

„Сепак, и покрај присуството на овие ризици, сè уште не се забележува сериозно кумулирање на ризиците за финансиската стабилност коишто би произлегле од движењата на пазарот на недвижности. Народната банка и во следниот период ќе продолжи со будно следење на состојбите на пазарот на недвижности и на ризиците поврзани со него, а подготвена е и за преземање соодветни макропрудентни мерки, доколку се оцени дека тоа е потребно за зачувување на финансиската стабилност“, потенцираат од Народната банка во извештајот.