ББА-анализа: Имаме најмал туристички раст, ни треба српскиот рецепт

Туристичкиот сектор во регионот Адриjа во 2022 година манифестира забележителни силни страни и области за подобрување, констатира аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа на овој сектор објавена на „Блумберг Адрија инсајт“. Тие посочуваат дека Хрватска е доминантен играч, со најголем број ноќевања и приходи од странски туризам во регионот.

„Босна и Херцеговина и Македонија имаат помали туристички сектори, со ограничени ноќевања и приходи. Србија се истакна со највисоки стапки на раст, особено 7,2 проценти сложена стапка годишен раст - CAGR (од англиски: compound annual growth rate) во ноќевањата, поттикнати од зголемувањето на посетите на руските туристи и значителното закрепнување на сегментот M.I.C.E (од англиски: meetings, incentives, conferences and exhibitions). Следуваше Босна и Херцеговина со 4,3 проценти CAGR во ноќевањата. Србија исто така предводеше во растот на приходите од туризмот со CAGR од 13,2 проценти“, велат аналитичарите.

Тие додаваат дека споредбата на 2022 година со 2019 година, односно периодот пред пандемијата, покажува дека Словенија и Хрватска се вратиле на слично ниво кај ноќевањата, додека Србија ги надминала бројките од 2019 година за 21,8 процент.

„Сепак, Босна и Херцеговина и Македонија сè уште не го достигнале нивото пред пандемијата. Приходите од странскиот туризам забележаа силен раст, најмногу поради инфлацијата и зголемените цени за сместување“, велат аналитичарите.

Од нашиот тим укажуваат дека растот на платите во секторот сместување го надмина регионалниот просек, поттикнат од силното закрепнување на туризмот, недостигот од работна сила и инфлацијата.

„И покрај ваквиот раст, платите во туристичкиот сектор, особено за помошниот персонал, останаа релативно ниски. Во просек, платите во секторот сместување во регионот Адрија беа само 77 проценти од вкупниот просек, иако тоа претставува мало подобрување од 2021 година“, се наведува во анализата.

Хрватска најголем работодавец

Аналитичарите посочуваат дека Хрватска се истакнала како најголем работодавец во секторот сместување, со учество од 6 проценти во вкупната работна сила. Другите земји во регионот имаат приближно еден процент од нивната работна сила вработена во овој сектор, усогласувајќи се со просекот на ЕУ27.

„Регионот Адрија забележа раст од 1,4 процент на вработеноста во секторот сместување во 2022 година, при што посилен раст е забележан во Словенија и во Србија поради секторите за велнес и зимски туризам“, велат аналитичарите.

Според нив, во 2022 година истакнати туристички компании доживеаја значително закрепнување од предизвиците наметнати од пандемијата на ковид-19.

„Просечниот раст на продажбата се зголеми за речиси 77 проценти на годишно ниво, при што српските компании ’Делта хоспиталити’ (Delta Hospitality) и ’МК маунтајн ресорт’ (MK Mountain Resort) забележаа најголем раст на продажбата“, велат аналитичарите.

Од нашиот тим посочуваат дека туристичките компании ја вметнале инфлацијата во своите стратегии за цени, заедно со зголеменото портфолио за сместување и зголемените пристигнувања на туристи, што резултирало со висок двоцифрен раст на продажбата.

„И покрај импресивниот раст на продажбата, нивоата на профитабилност, мерени со маржите ЕБИТДА (EBITDA) и ЕБИТ (EBIT) забележаа значителен пад во 2022 година во споредба со периодот пред пандемијата. Просечните и средните маргини на ЕБИТДА се намалија приближно за пет процентни поени во 2022 година“, велат аналитичарите.

Тие објаснуваат дека овој притисок врз маржите не се должи првенствено на трошоците на вработените, бидејќи тие се зголемувале со побавна стапка од продажбата, туку повеќе на комбинација од фактори, вклучувајќи ја влезната инфлација за вработените, трошоци за енергија, храна, одржување итн.

„Севкупно, трошоците за вработените учествуваат со најголем удел во продажбата (просек од 27 проценти од продажбата), но и покрај предизвиците со понудата на работна сила, растот на продажбата на компаниите успеа да ги надмине зголемените трошоци за вработените во споредба со 2019 година“, се наведува во анализата.

Аналитичарите додаваат дека предизвиците од недостигот од работна сила довеле до намалување на просечниот број вработени во повеќето компании, освен во „Маистра“, каде што бројот на вработени веќе бил намален. Според нив, компаниите треба да истражуваат стратегии за управување со трошоците за работна сила бидејќи приспособувањата на цените достигнуваат граница на конкурентниот туристички пазар.

Во анализата се посочува дека во последниве години туристичкиот сектор, особено во Хрватска, привлече значителни инвестиции и, иако изгледа профитабилно, повнимателниот поглед на метриките, како РОЕ (ROE) и РОИК (ROIC), открива поинаква приказна.

„И покрај рекордните години, РОИК остана во опсегот од 5 до 6 проценти поради екстремната сезонска состојба во регионот, што резултира со ниски стапки на искористеност“, велат аналитичарите.

Тие додаваат дека анализата на перформансите на сегментите во хрватските компании покажува различна профитабилност низ сегментите.

„Камповите имаат исклучителни маржи ЕБИТДА, генерално надминувајќи ја границата од 50 проценти, иако ’Арена хоспиталити груп’ (Arena Hospitality Group) постигнува нешто пониски маржи, што укажува на потенцијал за понатамошно репозиционирање на камповите и зголемување на профитабилноста. Од друга страна, сегментот на хотели и одморалишта вообичаено испорачува маржи во опсег од 25 до 30 проценти“, велат аналитичарите.

Од нашиот тим укажуваат дека во текот на изминатите четири години, туристичката индустрија забележа значителни инвестиции, со кумулативен износ од 680,5 милиони евра.

„Четири хрватски компании, особено ’Валамар’, беа во првите редови на овие инвестиции. И покрај предизвиците како што се високите трошоци за развој на недвижности, недостигот од работна сила, влијанието на ковид-19 и инфлацијата, туристичките компании одржуваа стабилни биланси со просечен сооднос долг/средства од 48 проценти, што делумно се должи на поддршката од владините субвенции за време на пандемијата“, велат аналитичарите.

Гледајќи напред, тие посочуваат дека „Маистра“ се подготвува за значителен тригодишен инвестициски циклус од околу 250 милиони евра.

„Сепак, со променливите макроекономски услови и зголемувањето на каматните стапки, компаниите со договори за задолжување што ги ограничуваат во активностите, како што се ’Арена хоспиталити груп’ и ’Плава лагуна’, мора да останат будни додека ги планираат своите инвестициски стратегии“, препорачуваат аналитичарите.

Во однос на вреднувањето, тие велат дека „Плава лагуна“ е високо ценета поради исклучителната профитабилност и ниските нивоа на долг, и покрај тоа што не е најголема во однос на продажбата.

„’Маистра’ внимателно ја следи, прикажувајќи привлечни индикатори за вреднување, робустен биланс на состојба и значајни проекти за репозиционирање во Загреб и Сплит. Спротивно на тоа, ’Арена хоспиталити груп’ носи нешто повисоки нивоа на долг, што, заедно со предизвиците во генерирањето значителен оперативен готовински тек, може да го ограничи нејзиниот капацитет за проширување и инвестиции во блиска иднина со оглед на растечката каматна стапка“, велат аналитичарите.

Во анализата исто така се нагласува значителното потценување на средствата на билансите на овие компании, првенствено поради нивните сметководствени политики, кои не ја одразуваат објективната пазарна вредност на нивните недвижности, откривајќи ја потенцијалната скриена вредност во овие фирми.

„Иако е многу веројатно потенцијалното потценување на средствата, извлекувањето на оваа вредност за малцинските акционери останува предизвик, првенствено затоа што продажбата на имот или на целата компанија е далечна можност. Затоа, компаниите мора да бараат начини да ги подобрат своите приходи и ЕБИТДА за да ги подигнат цените на акциите во средина означена со квантитативно затегнување и повисоки каматни стапки“, велат аналитичарите.

Очекувања

Според нив, иако 2023-та се очекува да биде уште една успешна година (финансиски), поттикната од вишокот заштеди акумулирани за време на пандемијата и отпорниот пазар на трудот, туристичките компании се подготвени да се соочат со нов сет предизвици во наредните години.

„Меѓу нив, најважни се поскапото финансирање и потенцијалната стагнација на странските пристигнувања (земјите главни конкуренти целосно закрепнаа). Дополнително, друг негативен фактор може да биде поместувањето на структурата на гостите, т.е. помалку туристички пристигнувања што се очекуваат од западноевропските земји, кон регионот на ЦИЕ“, велат аналитичарите.

За илустрација, како што посочуваат тие, просечниот германски турист троши околу 650 евра по патување, додека просечниот полски посетител троши околу 253 евра (податоци за 2022 година). Од нашиот тим додаваат дека макроопкружувањето неизбежно ќе влијае на она што се смета за дискрециско трошење, бидејќи се очекува повеќето земји од ЕУ да влезат во рецесиско опкружување до крајот на 2023 година, а најважни се Германија, Италија и Австрија.

„И покрај преовладувачките макроекономски предизвици, не се очекува значително слабеење на пазарот на трудот. Навистина, може да има мало омекнување, кое во комбинација со повеќе работни визи може да обезбеди одредено олеснување на тој фронт во 2024-2025 година“, велат аналитичарите.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар