ББА-анализа: Полните резерви ќе го спречат растот на цените на храната в година

Добрата жетва од годинава и поволниот временски модел Ел Нињо ќе го спречат растот на цените на земјоделските производи во 2024 година, пред сè затоа што резервите се полни.

Сепак, аналитичарите на „Блумберг Адрија“ во најновата регионална анализа на секторот пишуваат дека предизвици и натаму има. Најголем е слабиот глобален раст, кој ќе влијае потрошувачката бавно да закрепнува, а тоа значи дека растот на побарувачката ќе биде ограничен.

Според нашите аналитичари, годинава за компаниите од земјоделскиот сектор беше потешка од 2022 година, кога беа остварени добри финансиски резултати. Овој исход се должи на падот на профитабилноста поради скапите резерви на суровини купени во претходната година.

„Во наредниот период очекуваме посилна консолидација на пазарот, што е повеќе од потребно за земјоделското производство да остане одржливо. Во регионот Адрија пазарот е многу фрагментиран, бидејќи поголемиот дел од земјиштето е во сопственост на мали земјоделци. Оддалеченоста на земјиштето и малите површини го направија производството скапо и непрофитабилно“, се наведува во анализата, која во целост можете да ја прочитате овде.

Високите цени ја зголемија профитабилноста на компаниите лани

Според извештајот на нашиот аналитички тим, ковид-кризата не влијаеше силно на земјоделските компании, кои успеаја да одржат стабилен курс, „што се рефлектира во растот на продажбата, зголемената профитабилност и растечките маржи. Сепак, со полни магацини и тренд на пад на продажните цени на земјоделските култури, не очекуваме континуиран раст на профитабилноста“.

Дури и пред почетокот на војната во Украина, влезните трошоци за земјоделското производство беа во пораст. Повисоките цени на енергијата ги зголемија трошоците за ѓубрива и други влезни трошоци, што брзо се префрли на цените на земјоделските производи до средината на 2022 година.

Растот на најголемите земјоделските компании во Адрија директно кореспондира со повисоките цени на нивните производи. Пондерираниот просечен раст на продажбата изнесуваше 23 отсто во 2021 година и 25 отсто лани.

„На профитабилноста позитивно влијание имаа повисоките продажни цени, кои пораснаа повеќе од влезните трошоци, што им овозможи на земјоделските компании да ги зголемат своите маржи. Просечната маржа на ЕБИТ се зголеми од 4,8 отсто во 2019 година на 7 отсто во 2021 година и 6,1 отсто во 2022 година, што е добар доказ дека условите на пазарот биле на страната на големите земјоделски системи“, се наведува во анализата.

Како членки на Европската Унија, хрватските и словенечките производители добиваат значителни субвенции. Компанијата „Беље“ во 2022 година забележа највисоко ниво на добиени субвенции, кои учествуваа со осум отсто во нивните приходи од продажба и силно придонесоа за подобрување на нивната профитабилност.

Расте задолженоста на земјоделските компании

Во структурата на трошоците најголемо учество имаат трошоците за материјали, во просек 81 отсто. Тоа ги вклучува трошоците за суровините што се користат во производствениот процес (семиња, ѓубрива, енергија, сточна храна, земјоделски култури) и трошоците за стоките што се продаваат во комерцијални активности.

„Се разбира, кај трговските компании, како ’Конзул’ или ’Житни терминал’“, материјалните трошоци имаат поголем удел, што се компензира со помали други трошоци, како што се трошоците за амортизација или трошоците за вработените“, се посочува во анализата.

Во однос на вработените, сточарството вработува повеќе луѓе во однос на полјоделството, поради пообемната физичка работа, како што се хранењето и грижата за животните. „Полјоделството денес е повеќе механизирано, со машини што се користат за сеење, наводнување и берба на земјоделски култури. Употребата на машини значително ја намалува побарувачката на работна сила, што е особено важно со оглед на сезонската природа на работата и хроничниот проблем со недостиг од работна сила“, велат нашите аналитичари.

Генерално, земјоделските компании покажуваат повисок степен на задолженост. Иако банките претпочитаат да ги поддржуваат индустриите со побрз циклус на поврат на средствата, добрата покриеност на побарувањата сè уште обезбедува добар пристап до финансирање.

„Во претходните две години капиталните расходи учествуваа со помал удел во продажбата на земјоделските производители, со просечни 3,3 отсто. Споредувајќи го ова со глобалните конкуренти (котираните компании со средна до голема капитализација), инвестициите се повисоки во овој бизнис, при што најголемите глобални конкуренти инвестираат приближно најмалку пет отсто (во просек) од нивната продажба во последните десет години“, се истакнува во најновиот извештај на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.