ББА-анализа: Бизнисот со обновливи извори на енергија профитабилен, Македонија заостанува

Обновливите извори на енергија забележаа извонреден раст во изминатата деценија, при што капацитетот за производство енергија од ветер и сонце се зголеми со годишна стапка од 13 и 26 отсто (соодветно) на глобално ниво. Во регионот Адрија во 2023 година капацитетите достигнаа 2,3 GW за сончева енергија и 1,9 GW за енергија од ветер, што е за 687 и 455 отсто повеќе од пред десет години, се наведува во најновата анализа на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ што се однесува на производството на енергија од сонце и ветер.

Целата анализа можете да ја прочитате овде.

Според податоците што ги зеле предвид нашите аналитичари, Хрватска е лидер во регионот Адрија по големината на инсталираните ветерни електроцентрали, кои во 2022 година придонесоа со 18 отсто во вкупното нето-производство на електрична енергија.

Словенија, пак, може да се пофали со најголемиот инсталиран соларен капацитет, кој надминува 1 GW. Сепак, развојот на енергијата на ветер е ограничен, со досега изградени само три ветерни турбини, со вкупна моќност од 3 MW. Овој бавен напредок делумно им се припишува на неповолните регулаторни политики, а делумно и на отпорот на јавноста, кој произлегува од грижите за животната средина.

За земјава во анализата се наведува дека јазот меѓу постојните капацитетите и капацитетите што, во согласност со националните планови за клима и енергија, треба да бидат инсталирани до 2030 година е најголем. Во иста ситуација е и Босна и Херцеговина. Тоа значи дека двете земји ќе „треба да доживеат значаен развој во следниот период, имајќи предвид дека целите од плановите се обврзувачки за сите земји“, се истакнува во анализата на нашиот тим.

Новите капацитети во ОИЕ се поевтини од капацитетите на фосилни горива

Падот на трошоците за енергијата од ветер и сонце е клучна причина за растот на секторот во изминатата деценија. Зголемениот интерес за користење на обновливите извори на енергија, заедно со напредокот на технологијата и бројот на компании што ја произведуваат опремата, поттикна висококонкурентен пазар, што резултира со пад на цените.

„Во суштина, обновливите извори на енергија сега станаа ценовно конкурентни со фосилните горива. Оваа промена значи дека трошоците поврзани со додавање нов капацитет за обновлива енергија сега се пониски од трошоците за инвестирање во нови капацитети на фосилни горива“, велат нашите аналитичари.

Во 2010 година, глобалниот пондериран просечен LCOE (т.е. нето моменталната вредност на вкупниот животен трошок на објектот) за копнените фарми со ветерници беше 95 отсто повисок од најниските опции за фосилни горива. До 2022 година приказната значително се промени: глобалниот пондериран просечен LCOE за нови проекти за ветер на копно е 52 отсто понизок од цената на најприфатливите решенија за фосилни горива. Во случајот на сончевата енергија, износот беше за 29 отсто помал од најевтиното решение за фосилни горива во 2022 година, пред сè поради зголемувањето на цените на фосилните горива, покажуваат податоците на Меѓународната агенција за обновлива енергија (The International Renewable Energy Agency - IRENA).

Производителите на енергија од ветер се во фокусот на нашата анализа, особено затоа што соларните централи имаат тенденција да имаат помали капацитети и често се развиваат или од енергетски компании, како дел од нивните производствени и трговски портфолија, или од домаќинствата и корпоративниот сектор, кои сакаат да ги намалат трошоците за енергија и да обезбедат сигурно снабдување со енергија. Така, пристапот до финансиските податоци е ограничен. На пример, „Валамар Хрватска“ (регионален лидер во туристичката индустрија) инвестираше во соларна централа од 4 MW за покривање на околу 5 отсто од вкупните потреби за енергија. Друг одличен пример е „Плива“ (голем фармацевтски играч), која инвестираше во 9,7 MW соларен капацитет за да обезбеди 30 отсто од вкупните потреби.

Избраните производители во регионот Адрија остварија вкупна продажба од 290 милиони евра во 2022 година, што претставува пораст од импресивни 80 отсто во споредба со претходната година. Значителниот пораст првенствено беше поттикнат од почетокот на производството на „Енергија проект“ (ветерна електроцентрала Сењ), најголемата фарма на ветер во Хрватска. Иако сè уште е во фаза на тестирање, компанијата веќе има пријавено импресивни 100 милиони евра приход од продажба на електрична енергија.

„Се очекува директните договори со производителите на струја да бидат клучен двигател за понатамошен развој на ОИЕ во регионот, во услови на слабеење на механизмите за поддршка на цените од страна на владите, пониски цени на обновливите извори на енергија и зголемен интерес на компаниите за декарбонизација“, се наведува во анализата.

Избраните производители на енергија од ветер постигнаа пондерирана просечна ЕБИТДА маржа од 86 отсто во 2022 година, што е невообичаено високо за компании за производство, особено во енергетскиот сектор. Главни оперативни трошоци се трошоците за одржување, кои во просек изнесуваат 7 отсто.

„Ветерните електроцентрали може да се пофалат со ниски оперативни трошоци, но нивните капитални барања се значителни, поради што инвеститорите мора да обезбедат значителни финансиски средства за да ги почнат проектите. Во просек, поврзаните страни придонесуваат со 43 отсто од финансирањето (од 2022 година), што ја нагласува атрактивноста на инвестирањето во енергијата од ветер и префрлањето на средствата од различни индустрии во овој перспективен сектор“, велат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.

Како поддршка на зелените иницијативи, најголемите финансиски инвестициски фондови придонесоа со вкупно 1,2 милијарда евра за кофинансирање зелени проекти во изминатата деценија.

„И покрај значителните трошоци поврзани со развојот и раната фаза од животот на проектите, производителите на енергија од ветер во регионот Адрија успеаја да постигнат скромно ниво на поддршка, со просечен сооднос нето-долг/ЕБИТДА од 3,2x во 2022 година. Ова достигнување може да ѝ се припише на исклучително профитабилната година што ја имаа некои од водечките ветерни електроцентрали во Хрватска, што доведе до зголемување на маржите и значително намалување на задолженоста“, пишува во анализата.

Високите трошоци за финансирање се главно ограничување

Главно ограничување за проширувањето на обновливите извори на енергија се моментално повисоките финансиски трошоци предизвикани од нормализацијата на монетарната политика, односно со поставување на каматните стапки на поприродни нивоа. Сепак, и покрај зголемувањето на цената на капиталот, израмнетите трошоци за електрична енергија (LCOE) на ветерниците на копно и во море се намалуваат благодарение на намалувањето на трошоците за суровините (во споредба со 2022 година) и технолошкиот напредок во опремата.

„Цените на електричната енергија паѓаат во однос на врвовите постигнати во 2022 година (-60 отсто во однос на минатата година во просек), што ќе влијае на приходите на производителите што работат на самото место во 2023 и 2024 година. Сепак, цените остануваат покачени во однос на периодот пред енергетската криза (просечните цени во 2024 година се речиси двојно повисоки од петгодишниот просек пред енергетската криза, 2016-2020), потенцијално нудејќи одредено олеснување за зголемените капитални трошоци“, велат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар