Европската централна банка е на пат да ја тестира издржливоста на банкарската индустрија на континентот со тоа што ќе ги принуди заемодавците да отплатат околу половина билион евра во евтини заеми од ерата на пандемијата - одеднаш.
Додека околу четири билиони евра вишок ликвидност што се дисперзира низ финансискиот систем треба да го ограничи целокупното влијание на џиновската отплата, поединечни компании и земји би можеле да бидат под притисок, велат економистите и аналитичарите. Најголема загриженост предизвикуваат помалите италијански заемодавци, а не заостануваат и грчките банки.
Ненамиреното задолжување на Италија во рамките на програмата ТЛТРО (TLTRO) на ЕЦБ е повеќе од вишокот пари што нејзините заемодавци ги оставиле во ЕЦБ, што значи дека некои од нејзините банки ќе мора да соберат пари на друго место за да ги отплатат заемите. Вишокот резерви на грчките заемодавци се горе-долу еднакви на она што тие ѝ го должат на ЕЦБ.
Како што достасуваат 476,8 милијарди евра ТЛТРО-заеми на 28 јуни, одредени компании во Германија, Франција или други земји од еврозоната исто така би можеле да го почувствуваат притисокот, според Рајнхард Клуз, економист во УБС (UBS Group AG). „Во Италија или Грција, агрегатите се јасни“, вели тој. „Но, дури и во други земји може да има банки што позајмиле повеќе од своите резерви кај ЕЦБ“.
Централната банка дозволува да истечат заемите ТЛТРО за да се намали нејзиниот надуен биланс - а работата на институцијата да им дозволи на банките да ја надминат кризата со ковид-19 е завршена. Но претставниците на ЕЦБ се загрижени за ефектот на прелевање на повисоките трошоци за задолжување на заемодавците со најограничен пристап до пазарите на пари.
Андреа Енриа, банкарски супервизор на ЕЦБ, минатиот месец рече дека некои компании „материјално зависат“ од ТЛТРО.
Според процените на „Натвест маркетс“ (NatWest Markets), италијанските банки можеби ќе треба да соберат околу 35 милијарди евра во 2023 година и уште 75 милијарди евра за да се подготват за повеќе отплати на заемите ТЛТРО следната година. „Некои институции, најверојатно помалите банки, ќе имаат недостиг од готовина дури и на краток рок“, напишаа Џоан Спадигам и другите стратези на „Нетвест“ во белешката до клиентите.
Добрата вест е дека заемодавците имаат многу опции за алтернативно финансирање: едната е репо-пазарот, каде што компаниите си позајмуваат една на друга на обезбедена основа. Банките исто така можат да се обратат до пазарите на обврзници за да ги пополнат сите недостатоци или да изберат да собираат готовина од обврзниците што ги чуваат до достасување.
„Банките се потпираа на вишокот ликвидност во изминатите неколку години, во споредба со алтернативните опции за финансирање, како што се пазарот на комерцијални хартии, пазарот на покриени обврзници и долгорочното репо“, вели Френк Гаст, извршен директор во „Еурекс“ (Eurex Repo). „Сега гледаме повеќе долгорочно финансирање во репо-акции во периоди од три, шест, девет и 12 месеци“.
За некои, ова е доказ дека помалите европски заемодавци поставуваат непредвидени работи за живот по ТЛТРО.
Што вели „Блумберг економикс“...
„Отплатата на најголемиот ТЛТРО на ЕЦБ на 28 јуни има потенцијал да предизвика загриженост за банкарскиот сектор на континентот. Доколку некои банки бидат избегнувани на пазарите на пари додека се обидуваат да го заменат тоа службено финансирање, постои ризик дека довербата во нив може да биде поткопана, што ќе предизвика бегство на инвеститорите“, вели Дејвид Пауел, висок економист за еврозоната.
Италијанските банки што бараат готовина на репо-пазарите - каде што колатералот како што се државните хартии од вредност може да се заложи во замена за ликвидност - може да најдат многу подготвени заемодавци, бидејќи ликвидноста останува висока. И покрај тоа, тие сè уште ќе треба да понудат мамка за привлекување средства, според стратезите на „Уникредит“ (UniCredit), кои гледаат дека италијанските репо-стапки ќе се зголемат од пет до 10 базични поени над депозитната стапка на ЕЦБ, репер на пазарот.
Повеќе пари?
Аналитичарите се сомневаат дека ЕЦБ ќе воведе нова можност за финансирање на банките, дури и ако тие бидат исклучени од пазарот на приватно финансирање. Повеќето економисти анкетирани од „Блумберг“ овој месец рекоа дека не очекуваат ЕЦБ да понуди ново долгорочно финансирање по завршувањето на ТЛТРО.
Рацете на централната банка се врзани со огромно количество вишок ликвидност што веќе го ослабува ефектот на монетарното затегнување. Дури и откако ќе се земат предвид дополнителните отплати на ТЛТРО и намаленото портфолио на обврзници на ЕЦБ, вишокот на ликвидност би можел да биде приближно 3,5 билиони евра до крајот на 2023 година, ако сè друго остане непроменето. Тоа е само околу 15 проценти пониско од сегашните нивоа.