Откако се врати во Белата куќа во јануари, Доналд Трамп започна темелно да ги прекројува геополитичките и трговските односи со американските партнери низ светот. Воведувањето царини, најавите, а потоа и одложувањето на уште повисоки давачки, заострувањето на односите на САД со Кина, сето тоа внесе немир на светските пазари и создаде притисок врз инвеститорите. Како и во што да се инвестира во вакви околности?
„Кога Трамп првпат стана претседател, пазарот според некои процени беше потценет. Кога вторпат стана претседател, имаше исти процени како во 1999 и 2000 година, кога бевме во балонот ’дот ком’ (dot.com). Овој пад е практично фундаментална консолидација што мораше да се случи, ова со Трамп беше само катализатор“, тврди за телевизијата „Блумберг Адрија“ економскиот аналитичар Невен Видаковиќ.
Тој верува дека издавањето државни обврзници во Хрватска е одличен потег. „Со издавањето државни обврзници се случи еден позитивен момент, а тоа е дека луѓето стекнаа огромно количество финансиска писменост. Десетици илјади луѓе што купија државни обврзници трансакциски поминаа низ нешто. Купија обврзница, добија извештаи, по некое време добија и камата, па главница“.
„Најдобро позиционирање е она каде што не мора да мислите“
„Она што сега недостига е токму тој развој на финансискиот пазар на капитал во понатамошно зголемување на бројот на листирани акции, но и во понатамошен посебен развој на корпоративни обврзници“, вели Видаковиќ. „Тука имате некои позитивни поместувања. Најголемото позитивно поместување во последните неколку недели е издавањето на корпоративната обврзница Qela, која бараше три милиони евра. Некои последни бројки се дека интересот е поголем од три милиони евра. Хрватскиот синџир за брза храна ’Којкан’ (Koykan) исто така издава три милиони евра, но тоа не е доволно. Тоа се работи што треба да се развијат“.
Со развојот и на тој пазар, луѓето во Хрватска ќе имаат можност за диверзификација на портфолиото и „нема сè да се сведува на тоа ’немам попаметна работа, имам пари, ќе купам стан’“.
Формулата за мали инвеститори, особено оние кои сакаат да инвестираат долгорочно, вели Видаковиќ, е многу едноставна, но никој не ја применува.
„Имате нешто што се нарекува напреден однос на заработка и цена, PE. Тој треба да се гледа како EP и тогаш добивате процент“, објаснува тој. „Кога PE ќе го претворите во EP, добивате пет проценти. Значи дека очекуваниот поврат на берзата за една година е околу пет проценти. Од друга страна имате американски државни обврзници, кои за една година се три или четири проценти, таа камата сега се менува поради Фед. И се поставува прашањето зошто би инвестирале во нешто што е ризично со очекување од пет проценти, наспроти нешто што е сигурно, каде што можете да добиете меѓу четири и пет проценти. Сè додека тој EP не стане седум проценти, малите, долгорочни инвеститори немаат што да бараат во акциите“.
Depositphotos
Што се однесува до диверзификацијата на портфолиото, „ние по деценија нулти, ниски, негативни каматни стапки, дојдовме до тоа денес да има врвни компании чии двегодишни обврзници изнесуваат четири-пет проценти“, додава тој. „Сега го имате и развојот на хрватскиот пазар на обврзници. Во ова време на нестабилност, најдобро позиционирање е всушност она каде што не мора да мислите. А тоа позиционирање е во краткорочни обврзници“.
Диверзификацијата на портфолиото и трпението се клучни за инвеститорите
За тоа во што да се инвестира во период на волатилност разговараше и Тамара Трговчевиќ со Бранко Кецман од „Адвантис“ (Advantis).
Вчера на американскиот берзански пазар беа додадени 1,5 билион долари вредност. Американските акции скокнаа и го избришаа падот од понеделникот, а трговците се обложија дека Белата куќа сепак ќе постигне клучни трговски договори со своите најважни партнери. Доларот благо закрепна во однос на најниските нивоа од понеделникот, а краткорочните приноси на државните обврзници пораснаа.
„Секој заклучок врз основа на дневното тргување не е добар“, вели Кецман. „Мислам дека инвестирањето е ултрамаратон, а не спринт. Јас на клиентите секогаш им велам: мора да бидете свесни дека инвестирањето на берзата носи со себе несигурности, кои се чести, а често и повеќе од 10 проценти, и секогаш се гледаат резултатите на долг рок - зборувам за период подолг од пет години. Ова беше суперситуација за купување одредени акции на компании што паднаа нешто повеќе отколку што требаше“.
Од друга страна, Кецман верува дека приказната за царините не е завршена и додава: „Можно е ова да се покаже како една голема паника“.
Бафет не е пророк, што е сигурно засолниште за инвеститорите?
„Секогаш кога ќе дојде до подлабок пад на пазарот, се сеќаваме на Ворен Бафет“, вели за телевизијата „Блумберг Адрија“ Велимир Лукиќ, професор на Економскиот факултет во Белград. „Репутацијата на финансиските пазари не ја градите кога пазарот расте и сите добиваат, туку кога пазарот паѓа, како што е случај сега, кога само малкумина успеваат да профитираат“.
Додека другите богаташи губеа стотици милијарди долари, Бафет заработи 12,7 милијарди така што уште минатата година почна да продава акции на големи компании и во годинава влезе со рекордни резерви од готовина. Што знаеше Ворен Бафет, а другите инвеститори не знаеја?
„Најмалку од сите паднаа акциите со кои управува Ворен Бафет. Неговиот ’Беркшир Хатавеј’ (Berkshire Hathaway) постигна рекордна пазарна капитализација од 1.200 милијарди долари и покажа натпросечна изведба целата мината година и во првиот квартал од оваа, дури и во април“, објаснува Лукиќ. Тој оценува дека Бафет се подготвувал за овој момент, продавајќи акции во вредност од 134 милијарди долари. Сега располага со околу 334 милијарди долари подготвени за инвестирање.
Пазарот на акции секако е ризичен за инвестирање. Пазарот на хартии од вредност со фиксен принос, како што е пазарот на обврзници, е помалку ризичен и можеби сега е поатрактивен. Пазарот на европски државни обврзници може да биде добро решение. Кога станува збор за валути, доларот не е добар избор за инвестирање: за евро се добива околу 1,14 долар, што значи дека доларот значително ослабел, објаснува Лукиќ. „Технолошкиот сектор е особено ризичен и бележи големи осцилации на цените на акциите, додека од друга страна имаме таканаречени сигурни засолништа како што е златото“.
На прашањето дали годинава пазарот ќе биде во знакот на бик или мечка, Лукиќ одговара дека сепак не верува дека ќе дојде до поголем пад. „Ако се случи мечкин пазар, тоа не мора нужно да биде лошо... Треба да се биде трпелив и да се продава само ако е неопходно“, заклучува тој.
„Нестабилноста е влезна точка за поевтино купување на берзите“
Флуктуациите се составен дел од глобалните пазари, велат експертите, но последните недели е тешко да се предвиди што било. Ниту американските обврзници повеќе не се сигурно засолниште поради непредвидливоста на американскиот претседател.
Како што вели Дражен Поповиќ, финансиски советник од словенечката компанија „Взајемци“ (Vzajemci), во интервју за телевизијата „Блумберг Адрија“, инвеститорите секогаш имаат доволно можности за инвестирање, како во инвестициски фондови така и во словенечки акции.
Цената на златото, вели тој, главно е водена од неизвесноста, а тој самиот би „чекал корекција на цената“ пред да купи. И криптовалутите се исклучително ризична инвестиција, поради што Поповиќ им препорачува на инвеститорите да вложуваат онолку колку што се подготвени да ризикуваат, но не повеќе од пет проценти од своето портфолио.
На секој инвеститор што е подготвен да одвои дел од своето богатство му препорачува - обврзници, но и советува инвеститорите да го диверзифицираат портфолиото што е можно повеќе.
Дали сепак сега е време да се вложи во технолошки акции?
Многу би било спротивно ако сега почнеме да инвестираме во злато, кога е на историски највисоко ниво, вели Иван Ивановски од „Прајм капитал“ (Prime Capital) и додава дека очекува оти златото можеби ќе оди нагоре за уште три до пет отсто.
„Не верувам дека Трамп ќе ја држи оваа ситуација повеќе од една година, така што очекувам тука некаде да биде дното. Можеби ќе има уште една-две ситуации што малку ќе ја потресат берзата и ќе оди надолу, но потоа очекувам брз раст“, посочува Ивановски.
Во духот на овие негови очекувања тој советува дека во овие моменти треба да се вложува во акции на технолошки компании и криптовалути.
.webp){kind=icon}
Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...