Стабилен раст на акциите, поголема атрактивност на овие акции и позадоволни акционери очекува првиот човек на домашната фармацевтска компанија „Реплек“ од објавувањето на среднорочната дивидендна политика на компанијата. Душан Пецовски одлучи да ја води компанијата во една насока што гарантира отвореност кон акционерите и кон инвеститорската јавност и се надева дека тоа ќе внесе додадена вредност за „Реплек“. Со главниот извршен директор разговарав во пресрет на годишното собрание на акционерите, кое е закажано за утре.
Креиравте и најавивте среднорочен план по кој ќе се раководите кога станува збор за дивидендата. Со ова сте една од ретките компании на домашниот пазар. Кои беа клучните цели за тоа?
Креирањето и спроведувањето на новата корпоративна политика беше и останува едно од основните залагања на новиот менаџерски тим на „Реплек АД Скопје“. Во својата основа, акционерството и акционерското друштво се збир од акционери, менаџери, вработени и потенцијални инвеститори што имаат иста цел и интерес, создавање просперитетна и вредна компанија што ќе креира раст и добивка. Тргнувајќи од тоа, ние ги подготвивме сите потребни документи што се предвидени со регулативата, а кои ги обезбедуваат сите информации за нашата акционерска политика. Зошто е важно тоа? Преку среднорочната дивидендна политика на компанијата, и сегашните акционери, но и идните инвеститори имаат јасна предвидливост за можностите што ги нудат нашите акции и потенцијалите за идните инвеститори. Тоа овозможува планирање на приносите по акција, но истовремено за нас значи поголема можност за собирање свеж капитал, преку зголемен интерес за нашите акции на пазарите на хартии од вредност, кои ги креираме со ваквата акционерска политика. Тоа е и суштината на акционерството, кое ние сакаме да го развиеме како модел по теркот на големите пазари на хартии од вредност. Иако сме мал пазар, можна е примена на основните принципи, бидејќи така акционерите и инвеститорите имаат реални и предвидливи очекувања и проекции. Реални се бидејќи нашата дивидендна политика е базирана на конкретни пазарни параметри, а тоа се склучени договори со нашите партнери на пазарите. Не помалку значаен е фактот дека на овој начин ќе се овозможи поголема рамномерна распределба на добивката меѓу вработените и акционерите и соодветно ќе се овозможи реинвестиција на добивката.
Таа дивидендна политика ја темелите на еден амбициозен план за раст на компанијата. Но кои се клучните предизвици овде, има ли опција ова да не може да стане реалност?
Пецовски: Предизвици секогаш имало и ќе има, но ние не стравуваме. Напротив, наша работа е да креираме решенија како да ги надминеме моменталните и идните предизвици. Ја надминавме корона-кризата, потоа војната во Украина, која сериозно влијаеше на транспортот на стоки и услуги и го отежна пристапот до пазарите. Потоа се соочивме со енергетската криза, која исто така ја надминавме со инвестиции во обновливи извори на енергија, односно фотоволтаична централа. Внимателно ги планираме сите наши активности, а се водиме од реални процени за можностите. Веќе е јавен податокот дека во согласност со нашиот проектиран план, годинава се очекува зголемување на консолидираните приходи од продажба од 23 проценти. Оваа проекција е направена на реални основи, односно врз база на склучени договори на пазарите на кои сме присутни.
Значи креирате предвидливост во едни исклучително турбулентни времиња. На што ја темелите храброста за потегот?
Пецовски: Нашата цел како менаџерски тим на оваа компанија е да направиме разлика и да тргнеме кон развој. Преку трансформација да создадеме модерна компанија, која ќе креира вредности и добивка за сите - вработените, акционерите, менаџерите и општеството во целина. Оваа цел е поставена на реални основи, а секако треба и храброст да се реализираат одредени процеси. Изминатата година покажа дека се движиме во вистинската насока. Продолжуваме понатаму и повторно на реални основи ја изградивме и дивидендната политика, која се базира на неколку принципи, и тоа остварување годишна профитабилност на друштвото во распон од 60 до 150 отсто, од последниот тригодишен просек, континуирано намалување на релативното ниво на задолженост и проширување и осовременување на работењето преку инвестирање. Од годинава, па до 2027 година, се предвидува зголемување на дивидендата, која за 2023 година ќе изнесува најмалку 2.000 денари, а во 2027 година истата таа треба да достигне најмалку 6.000 денари по акција. Нашиот бизнис-план полека се реализира и очекуваме годинава да имаме солидни резултати. Нашите вработени, 400 колеги, секој ден работат на исполнување на оваа цел.
Отвореноста на компаниите во ваква смисла не е непозната на поразвиените пазари, но не и во Македонија. Кои придобивки ги очекувате за вашата компанија, но дали очекувате и извесно размрдување овде на пазарот, можеби и други компании да го следат примерот?
Пецовски: Нашата првична цел за овие потези е креирање соодветен амбиент за стабилност на компанијата, предвидливост за акционерите, можности за развој на вработените, привлекување свеж капитал, а со тоа и повеќе можности за инвестиции и раст на компанијата во целина. Според нашите проекции, ваквата политика ќе резултира со стабилен раст на акциите, поголема атрактивност на нашите акции и, секако, позадоволни акционери. Накратко, работиме да создадеме акција во која ќе вреди да се инвестира. Искрено се надевам дека ќе се зголеми бројот на компании во Македонија што ќе го следат нашиот пример, со што ќе придонесеме кон поголемо заживување на пазарот на хартии од вредност, со тенденција тој да стане извор на свеж капитал за компаниите за нивните идни инвестиции и развој.
Вие дојдовте на чело на компанијата во една коректна акционерска битка со претходното раководство, нешто што ретко се случува во македонскиот бизнис-амбиент. Кои се лекциите што допрва треба да ги учиме?
Пецовски: Корпоративното управување во Македонија сѐ уште треба да се развива. Само така овој концепт ќе може да придонесе за промена на деловната култура, но и на целокупната структура на економијата, во насока на креирање развој. Прв чекор е примена на поголема транспарентност во раководењето, двонасочна комуникација со сите засегнати страни, вклучувајќи и со јавноста. Компанијата е дел од заедницата и како нејзин нераскинлив дел, таа мора да дејствува во интерес и на сопствениот, но и на развојот на заедницата. Тоа е невозможно без комуникација и отвореност. Преку еден активен дијалог, и менаџерите полесно ги согледуваат своите грешки и имаат можност да ги поправат, бидејќи нема совршен менаџер ниту пак совршен човек. Но, ако сме отворени, се стремиме кон еден континуиран процес на подобрување, што е добро и здраво и води кон развој.
Приходите од продажбата на домашниот пазар на „Реплек“ минатата година пораснаа за три отсто, а на странските за 9 проценти. Ве задоволува ли овој резултат?
Пецовски: Ќе бидам неискрен ако кажам дека ме задоволува. Јас како човек, особено сега, кога ја водам оваа компанија, се стремам кон повисоки цели. Минатата година „Реплек АД Скопје“ оствари раст на продажбата на странски пазари за 9 проценти, што е позитивен сигнал за реализирање на новата стратегиска определба на компанијата, имајќи превид дека дури 75 отсто од своето производство го извезува во повеќе од 20 земји, а преостанатиот дел отпаѓа на домашниот пазар. Овој резултат може да се анализира од две гледни точки. Ако ја анализирам висината на растот, не сум многу задоволен, но ако ги земеме појдовните точки, од каде тргнавме, ова е реален резултат. И нешто повеќе од тоа, овој резултат е и потврда на нашата управувачка политика и мотив да продолжиме понатаму.
Најавивте и поагресивно ширење на пазарите надвор. Кои се адутите за раст на продажбата?
Пецовски: Како што напоменав, ние растот го темелиме на реални параметри, а тоа е отворање нови пазари, нови производи и раст на постојното портфолио. „Реплек АД Скопје“ е извозна компанија, а најголемиот дел од нашето работење е поврзан со странските пазари. Ние веќе имаме одлични позиции на пазарите во Европската Унија, а неодамна, покрај пазарите во Словенија, Полска и Литванија, нашите производи го „освоија“ и пазарот во Унгарија. Ова не само што е важно од аспект на пазарот туку е и потврда за квалитетот на нашата фармацевтска програма, која успешно ги поминува високите критериуми и контроли на ЕУ. Покрај тоа, присутни сме на пазарите на ЗНД, АСЕАН и Блискиот Исток. Особено е значаен и регионалниот пазар, каде што имаме традиционално добри позиции. Сега работиме на зајакнување на овие позиции, поголема препознатливост на нашите брендови и збогатување на портфолиото.