По долгогодишно инвестирање на растечкиот пазар на електрични возила ,„Тесла“ и другите големи производители на автомобили се соочуваат со нова дилема: што да прават кога побарувачката опаѓа.
Иако пазарот на електрични возила продолжува да се шири, темпото на раст значително забави. Како резултат на тоа, ,„Тесла“, светскиот лидер во електрични возила, и традиционалните производители на автомобили кои трошат со огромна брзина за да изградат свои бизниси со електрични возила сега преземаат повнимателен пристап кон инвестициите.
Компаниите колективно инвестираа околу 100 милијарди долари низ Северна Америка за да создадат електрични автомобили кои не само што им се допаѓаат на луксузните купувачи и раните посвојувачи, туку и на масовниот пазар. Но, високата инфлација и каматните стапки им отежнуваат на обичните луѓе да купат возило, што значи дека е тешко за производителите на електрични возила да добијат удел на пазарот. Директорите на автомобилските компании се загрижени дека многу потрошувачи ја достигнале својата граница.
„Многу луѓе живеат од плата до плата, со многу долгови, хипотеки и кредитни картички. Треба да ги направиме нашите автомобили попристапни“, рече извршниот директор на „Тесла“, Илон Маск, на 18 октомври, во соопштението за заработка во третиот квартал.
И еве што гледаат потрошувачите во салоните во Соединетите Американски Држави (САД). „Форд F-150 “ започнува од околу 50.000 долари, пред даноци од 7.500 долари. Почетната верзија на основниот модел со бензински мотор чини помалку од 37.000 долари. „Шевролет Блејзер“ на Џенерал Моторс започнува од 37.000 долари, но електричната верзија чини најмалку 56.000 долари пред даночни кредити.
Батериите што ги напојуваат електричните возила се поскапи од моторите со внатрешно согорување и ќе поминат најмалку три години пред тие цени да бидат споредливи, според истражувањето на „Блумберг“
Ова го отежнува дури и Тесла, единствениот американски производител на автомобили со профитабилен бизнис со електрични возила, да ги поевтини своите возила. Годинава драстично ги намалија цените, во некои случаи и до 30 отсто, за да го заштитат обемот на продажбата, принудувајќи ја конкуренцијата да се обиде да продолжи. Во септември, просечната цена платена за електрично возило во САД беше 50.683 долари, што е помалку од 52.212 долари во август и многу под 65.000 долари што компаниите ги наплаќаа пред една година.
Тие попусти влијаат на билансите на компаниите. Растот на приходите од автомобилите на „Тесла“ беше 51 отсто минатата година, но само пет отсто во третиот квартал од оваа година. Бруто-маржата во автомобилската индустрија падна на 16,3 отсто во кварталот, што е најниска во повеќе од четири години.
Проширувањето се чека
Маск рече дека може да ги одложи плановите за нова фабрика во Мексико вредна една милијарда долари, што е остар пресврт од денот на инвеститорите во март, кога се пофали со стапка на раст од 50 проценти минатата година.
„Џенерал Моторс“ ги отфрли плановите за проширување на производството на електрични пикап камиони во фабрика во предградието на Детроит. Таа фабрика, лоцирана во Орион Тауншип, требаше да започне со производство на електрични верзии на пикапите „Шевролет Силверадо“ и „ГМЦ Сиера“ следната година. Тоа е одложено до крајот на 2025 година. „Џенерал Моторс“ ќе ги произведува двата камиона заедно со својот електричен „Хамер“ во фабриката во Детроит, но нема да го прошири производството додека не добие подобра идеја за побарувачката за електрични возила и не направи промени што ќе пониски трошоци за производство.
„Форд“ веќе соопшти дека ќе одложи 12 од планираните инвестиции од 15 милијарди долари во електрични возила. Главниот финансиски директор Џон Лолер изјави на 27 октомври дека компанијата ја преместува изградбата на втората фабрика за батерии во Кентаки со јужнокорејскиот партнер. „Форд“, исто така, го намалува производството на електричниот „Мустанг“ во фабрика во Мексико, која беше проширена претходно оваа година.
Единицата за електрични возила на „Форд“, попозната како модел e, забележа оперативна загуба од 1,3 милијарди долари во последниот квартал и повеќе од четири милијарди долари оваа година. Производителот на автомобили предвидува дека ќе загуби 4,5 милијарди долари на електрични возила оваа година.
„Иако потегот на „Форд“ и „Џенерал Моторс“ да ги приспособат плановите за производство на помала побарувачка е позитивен за маржите и слободниот готовински тек на краток рок, тој исто така предизвикува подлабока загриженост за нивната способност да направат успешна транзиција кон електрични возила на долг рок“, стои во извештајот на Дојче банка на 31 октомври.
Побавното темпо на испораки на електрични возила влијае и на голем број други светски производители на автомобили, вклучувајќи ги Мерцедес-Бенц и шведскиот Волво, и се протега низ синџирот на снабдување со автоделови.
Растечка загриженост
Сè уште нема солидни показатели за пад на пазарот. Продажбата на електрични возила продолжува да расте, иако обемот се зголеми за само шест отсто во третиот квартал, во споредба со скокот од 14 отсто во претходните три месеци. Продажбата во САД порасна за речиси 50 проценти во првите девет месеци од оваа година во споредба со минатата година, за две години автомобилите на батерии го зголемија својот удел на пазарот повеќе од двојно во Калифорнија, но темпото на раст забавува.
Според Стефани Валдез Стрејти, директорка на индустриски увиди во „Кокс“, големите технолошки промени се секогаш макотрпни. „Секогаш кога ќе излезе нова технологија, усвојувањето е тешко“, рече таа.
Сепак, не е јасно кога овие тешкотии ќе исчезнат. Сè повеќе компании ги претставуваат долго планираните електрични возила на сè понепотентен пазар, па акциите се трупаат. На крајот на септември, производителите на автомобили имаа 88 дена снабдување со електрични возила, во споредба со 56 дена за конвенционалните модели, според податоците на „Кокс“.
„Тоа е загрижувачко“, рече Валдез. „Минатата година не мораа да ги намалат цените и имаше листа на чекање за тие возила. Сега има повеќе инвентар.
Масовен пазар
И покрај тоа што американските производители на автомобили го разгледуваат најдобриот начин да стигнат до Тесла, Маск вели дека неговата компанија треба да ја следи состојбата на глобалната економија пред да даде зелено светло на фабрика во Мексико. Тој исто така рече дека Tesla ќе продолжи да расте, но додаде дека стапката на раст од 50 проценти на компанијата е минато. Дури и маркетингот нема да помогне, рече тој.
„Не помага дополнително да се информираат луѓето за одличен автомобил кога не можат да си го дозволат. Треба да го направиме автомобилот попристапен“, заклучил Маск.