„Тесла“ стана една од највредните компании во светот со тоа што докажа дека е можно да се продаваат електрични возила (ЕВ) на батерии со профит и во големи количества. Но во поголемиот дел од 2024 година инвеститорите се сомневаат во изгледите на „Тесла“: акциите паднаа во услови на пад на продажбата, сигналите за нејзината стратегија за производи се збунувачки и постои загриженост дека нејзината постара постава не го одржува темпото.
Лидерот на „Тесла“, Илон Маск, изгледаше повеќе фокусиран на ветувањето за автономно роботакси отколку на плановите за развој на подостапно електрично возило што би можело да им се спротивстави на конкурентите како кинески БЈД - иако софтверот за помош на возачот на „Тесла“ сè уште бара активно следење од човечко суштество.
Сега Маск му испрати порака на Волстрит: „’Тесла’ станува компанија за вештачка интелигенција, а автономијата е навистина нејзиниот приоритет број 1“, изјави Маск. „Ако некој не верува дека ’Тесла’ ќе ја реши автономијата, мислам дека не треба да биде инвеститор во компанијата“, рече главниот извршен директор.
Во исто време „Тесла“ ги увери инвеститорите дека ги забрзува плановите за лансирање поевтини модели. „Новите возила ќе бидат изградени на истите производствени линии што ги користи ’Тесла’ за својата сегашна линија и ќе бидат готови до почетокот на 2025 година, ако не и до крајот на годината“, рече Маск.
„Тесла“ сè уште се соочува со многу предизвици, вклучувајќи ги и високите каматни стапки, кои држат настрана многу потрошувачи, како и конкуренцијата и од електричните и од хибридните возила на гас-електричните возила.
Побарувачката е ослабена
Првичните купувачи на електрични возила беа главно технолошки ентузијасти со високи приходи, кои ги користеа електричните како втори автомобили. Сега тие купувачи во голема мера се заситени, велат експертите од индустријата, а како резултат на тоа забавува растот на побарувачката: откако продажбата на ЕВ во САД се зголеми за 60 проценти во 2022 година и за 47 проценти во 2023 година, се очекува тие да се искачат само за 11 отсто годинава, според на прогнозата на „УБС груп“.
Испораките на „Тесла“ всушност паднаа за 8,5 отсто во првиот квартал од претходната година, пропуштајќи ја просечната процена на „Блумберг“ со најголема маргина досега. „Стапката на усвојување на ЕВ на глобално ниво е под притисок, а многу други производители на автомобили се повлекуваат од електричните возила и, наместо тоа, бараат хибриди. Веруваме дека ова не е вистинската стратегија и електричните возила на крајот ќе доминираат на пазарот“, наведе Маск во изјавата за заработката во првиот квартал.
Падот на испораките во првиот квартал не беше карактеристичен за „Тесла“. Растот беше централен за неговата понуда за вредност за инвеститорите: околу 79 отсто од тековното вреднување на компанијата е засновано на нејзиниот иден потенцијал за заработка, според анализата на „Дататрек“.
Големото прашање за инвеститорите годинава се фокусира на тоа од каде би дошол идниот раст. Најновиот модел на „Тесла“ - високонапонскиот, не'рѓосувачки челик сајбертрак - беше повлечен на 19 април за да се поправат неисправните педали за гас и допрва треба да излезе на пазарот во големи количества.
Загриженоста за растот направи „Тесла“ да има еден од најлошите резултати на индексот S&P 500 годинава. Сепак, дури и по падот, таа останува најскапата акција меѓу групата големи технолошки компании мерена според односот на цената и заработката.
Љубителите на „Тесла“ велат дека компанијата вреди за премијата затоа што иднината на автомобилите е електрична - претседателот Џо Бајден се залага електричните возила да сочинуваат најмалку половина од продажбата на нови автомобили во САД до 2030 година - и затоа што „Тесла“ сè уште е единствениот профитабилен производител на автомобили што произведува само електрични возила. „Тесла“ сега инсистира дека иднината е исто така автономна.
Конкуренцијата се засили
Како што опаѓа побарувачката, така на американскиот пазар се појавуваат десетици нови електрични модели. Најмалку 51 модел - вклучувајќи ги и моделите С, X, З и У на „Тесла“ - се веќе достапни за продажба во САД, за разлика од 32 модела пред една година, велат од „Ес енд Пи глобал“. „Кокс аутомотив“, истражувач на индустријата, очекува уште најмалку 70 модели да влезат на пазарот до крајот на 2025 година.
Така, потрошувачите - од кои некои се исклучени од непрекинатото објавување на Маск на X, социјалната платформа што ја поседува, и од неговите контроверзни политички коментари - имаат голем избор кога станува збор за купување електричен автомобил. Уделот на „Тесла“ на пазарот на електрични автомобили во САД беше приближно 51 отсто во првиот квартал, вели „Кокс“, што е намалување од речиси 62 процента една година порано.
Конкуренцијата е уште пожестока надвор од САД, каде што доминираат кинеските производители на автомобили. Околу половина од сите електрични возила продадени на глобално ниво се кинески брендови - БЈД, врвниот бренд во Кина, продаде повеќе автомобили отколку што направи „Тесла“ во последниот квартал од 2023 година, иако „Тесла“ го врати водството во следниот квартал.
Предноста на електричните возила на Кина е во батериите - најскапиот дел. Тие се многу поевтини во Кина поради контролата на земјата врз ископувањето и преработката на компоненти како што се литиум, кобалт, манган и метали од ретки земји. Аналитичарите на УБС велат дека БЈД имал 25 отсто предност во однос на северноамериканските и европските брендови во 2023 година. Нејзиниот најевтин модел чини 10.000 долари. Најевтиниот „модел У“ на „Тесла“ - најпродаваниот автомобил во светот од секаков вид минатата година - е околу 35.000 долари во САД по сметководството за федералните даночни кредити.
Маск постојано ги намалуваше цените на моделите како одговор на зголемената конкуренција. Тоа ги забави загубите на пазарниот удел на компанијата, но исто така направи значителна штета на нејзините профитни маржи.
Автономното возење не е докажано
Идејата за создавање автономно такси се шири околу „Тесла“ најмалку осум години. Маск е екстремно жесток за напредокот што го постигна „Тесла“ и изложува визија во која компанијата управува со милиони возила во флота на роботакси, услуга што би го имитирала она што го нудат компаниите за возење како што е „Убер“.
„Иднината не е само електрична, туку и автономна“, наведоа од „Тесла“ во писмо до акционерите во првиот квартал. „Веруваме дека зголемената автономија е можна само со податоци од милиони возила и огромен кластер за обука за вештачка интелигенција. Ги имаме и продолжуваме да ги шириме и двете“.
Но компанијата допрва треба да понуди карактеристики што можат безбедно да се користат без возачите да ги држат очите на патот и рацете на воланот. Компанијата мораше да повлече милиони автомобили и се соочи со многу тужби поради несреќи во кои беше вклучен нејзиниот систем за помош на возачот, кој се продава одделно и беше вечен пад на приходите.