.webp){kind=icon}
Потребно е понатамошно намалување на инфлацијата, која иако полека стивнува, сè уште е под ризик од геополитичките случувања и неизвесноста на глобално и европско тло, вели во интервју за „Блумберг Адрија“ универзитетскиот професор и член на Советот на Народната банка, Марјан Петрески.
„Во вакви околности неопходно е монетарната политика и натаму да биде на линијата на затегнување“, вели професорот.
Bloomberg Adria
„Монетарното затегнување започна со палета на инструменти уште кон крајот на 2021-та, а кон крајот на април лани и со постепено зголемување на референтната каматна стапка, и сега гледаме дека сето тоа дава резултати за намалување на инфлацијата. Ризиците врз цените и растот на глобално, особено на европско тло очигледно сè уште се присутни, бидејќи конфликтот во Украина трае, а повремено се јавуваат одредени напнатости што директно може да се одразат врз цените, како состојбата со испораките на жито од Украина. Во услови на вакви неизвесности на европско тло е неопходно монетарната политика и натаму да биде на линијата на затегнување, што, пак, го објаснува последниот потег на Народната банка. Сепак растот на каматната стапка сега е помал споредено со претходните зголемувања, меѓутоа истовремено се зголемува и задолжителната резерва во делот на девизните обврски, а во сила минатиот месец стапија и некои макропрудентни мерки што беа донесени порано, така што, гледано во целина, би рекол дека затегнувањето останува во интензитет исто како претходните неколку месеци. Во еден таков аналитички поглед на моменталното дејствување на монетарната политика, сепак, не треба да се изостава моментот дека промената кај овие други монетарни инструменти, освен кај каматната стапка, е во насока на засилување на монетарните сигнали“, вели Петрески.
Bloomberg Adria
Сепак, професорот не ја исклучува можноста во наредниот период да дојде до пауза во затегнувањето на монетарната политика, иако вели дека тоа не мора да значи и крај на растот на каматите.
Bloomberg Adria
„Клучно е состојбата да се следи, бидејќи примарно е да осигуриме дека инфлацијата е на сигурен пат да се сведе на посакуваното ниво во генерална смисла, а годинава да ја завршиме со едноцифрена стапка и да осигуриме дека инфлациските очекувања не се вкотвиле на начин што ќе оневозможи во перспектива да не можеме да ја симнеме каматната стапка и тогаш кога овие надворешни притисоци врз цените ќе ги нема. Меѓутоа, клучно е да се следат дневните и месечните движења кај клучни индикатори што се релевантни за монетарната политика во земјава и во тој контекст јас не би исклучил дека може да дојде до одредена пауза во затегнувањето на монетарната политика во претстојниот период. но паузата не значи неопходно дека тоа ќе биде и крај на монетарното затегнување“, вели Петрески.
Bloomberg Adria
Петрески посочува дека е за очекување растот на референтната каматна стапка да се одрази врз каматните стапки и врз банкарскиот систем, но смета дека затегнувањето беше постепено и умерено и тоа оневозможи да дојде до некој нагол пораст на каматните стапки во банкарскиот систем, што, пак, особено неповолно би се одразило врз динамиката на економскиот раст.
„Во моментов растот на каматните стапи на кредитирањето се рефлектира со одредено забавување на растот на кредитната активност, меѓутоа забележете дека сè уште зборуваме за раст на кредитната активност и во тој контекст очекувам дека таа динамика со оваа поставеност на монетарната политика ќе се одржи во претстојниот период. Интензитетот на пораст на каматните стапки кај депозитите беше и во одредена мера сè уште генерално е послаб од тој на кредитите, што во генерална смисла можеби ја одразува пазарната структура на овој сектор, но да забележиме дека кај новопримените депозити, на пример, тој интензитет на пораст на каматните стапки веќе се изедначува со интензитетот на пораст на каматните стапки кај новоодобрените кредити, така што тоа секако дека поволно се одразува врз штедењето“, вели Петрески.
На прашањето дали борбата со инфлацијата ќе ја платиме со намален економски раст и намалена економска активност, со оглед на тоа што стопанството се бори со ликвидноста, професорот вели дека во проекции и тоа е земено предвид.
„Она што е проекција за растот на БДП за годинава од 2 отсто го вклучува сепак и тој ефект што поставеноста на монетарната политика би го имала врз растот. Дали тој раст во генерална смисла е доволен, секако дека не, особено што е значајно понизок од проценетиот потенцијал на економијата, кој се движи некаде околу 4 отсто‚ меѓутоа тоа е одраз на моменталниот контекст, кој е одраз на политичко-економските случувања на европско и глобално тло. Во согласност со ваквата проекција, динамиката на остварениот раст во првиот квартал годинава од 2,1 отсто е релативно солидна и главно задржана, со одредена умереност во трговијата и градежништвото во вториот квартал. Тоа е она што го гледаме во високофреквентните податоци, а останува и во текот на септември да ја видиме конкретната бројка. Значи, засега, повисоките каматни стапки нема да значат понизок раст од она што е веќе земено предвид при неговото проектирање“, вели универзитетскиот професор.
