.webp){kind=icon}
Растот на каматите е еден од најголемите проблеми за компаниите, особено за оние што работат на кредити со варијабилни каматни стапки.
Анализите на „Блумберг Адрија“ покажуваат значителен раст на каматите – само за една година каматните стапки на вкупните кредити за корпоративниот сектор во Македонија пораснале за 51 отсто.
Додека се очекува централните банки на глобално ниво да кренат рачна во агресивното монетарно затегнување, дел од стручната фела вели дека компаниите мора да се научат да работат во новата реалност.
„Растот на каматите, односно монетарната рестрикција беше неизбежна бидејќи инфлацијата беше упорна и, доколку Народната банка не преземаше чекори, можеше да прерасне и во висока, па и во хиперинфлација. Нормално дека тоа негативно се одразува врз корпоративниот сектор, кој е навикнат да работи во услови на постојано кредитирање, дали за тековно кредитирање или инвестиции, бидејќи компаниите немаат доволно сопствен капитал. Претпријатијата ќе мора да се научат да работат во новата реалност, со високи каматни стапки, кои ќе се одржат подолго време на ова ниво. Дури и да се намалат, нема да се вратат на претходното ниво, а и цената на работната сила ќе расте“, вели во интервју за „Блумберг Адрија“ универзитетскиот професор Ванчо Узунов.
Bloomberg Adria
Тој не очекува да има нов раст на каматните стапки, но дури и да има, вели дека тоа треба да е помало во однос на досегашните нагорни корекции, бидејќи инфлацијата полека се смирува.
Узунов додава дека компаниите ќе мора да ја бараат својата конкурентност во квалитативни фактори, а не во ценовни фактори како досега.
„Клучен збор е пораст на продуктивноста. Просечниот ефект од просечен работник по единица време. Е, сега, како се зголемува просечниот ефект, и во една држава како што е Македонија, најдобриот рецепт е подобрување на квалификациите и работните навики, односот кон работата на работната сила. Тоа значи воведување иновации, работење по ефикасност, поголема флексибилност и креативност, сите оние квалитативни фактори на стопанисување што ги знаеме. Тоа нема да оди лесно, бидејќи работната сила тешко се навикнува или стекнува дополнителни квалификации, но ништо друго не може да се прави освен да се вложува во преквалификација и доквалификација на работната сила и во нејзино добро организирање. И втората работа што е многу важна е компаниите да научат дека мора да инвестираат во дигитализација и автоматизација на сите процеси, бидејќи кога немате доволно работна сила или кога таа е скапа, сите оние работни места што може да ги замени паметна машина, условно речено, ќе бидат поевтини и тоа е тоа што мора да го прават сите. Е, сега, кој колку ќе успее, тоа е веќе прашање колку е добар бизнисмен, колку е снаодлив, приспособлив итн.“, вели професорот.
Bloomberg Adria
Узунов потенцира дека тоа е клучот и за домашните, но и за извозно ориентираните компании, кои, пак, се погодени од влошените услови за трговска размена.
„Сите можни слабости што ги имаше профилот на македонската економија во еден момент се споија. Каматните стапки, инфлацијата, растот на цената на работната сила, а и намалената побарувачка од надворешнотрговските партнери. Сега и европската економија е погодена од рецесија, Германија е наш најважен партнер и таа негативна побарувачка ќе биде дополнителен негативен фактор за раст на македонската економија. Ние како држава нема што да смениме, освен она што го кажавме – оние што се попродуктивни, што произведуваат производи со поголема додадена вредност, нив оваа негативна надворешнотрговска компонента ќе ги погоди, но значително помалку од оние што својата конкурентност ја базираат само на ниски цени и побарувачка од надвор, која се задоволува поради евтина понуда. Тие ќе бидат во полоша ситуација. Значи излезот од сите овие кризи е ист – да се зголеми продуктивноста, да се има поквалификувана работна сила, подобро организирана работната сила и потпомогната и со нови технологии“, вели Узунов.
