Шринкфлација и други инфлаторни поими

Долгиот период во кој има висока инфлација ги направи потрошувачите нервозни, но и желни за тоа да обвинат некого. Повисоките цени на производите и на услугите се покажаа поотпорни отколку што предвидуваа Федералните резерви (Фед) на САД и другите централни банки. Тоа доведе до појава и на некои теории и скратени објаснувања, но и фрази како што се следните:

Shrinkflation - инфлација со намалување

Сфатете го ова како прикриена инфлација. На ова мислиме кога, на пример, една ќесичка кафе или кутија житарки што ја купуваме во супермаркет добива помала амбалажа, што значи дека добивате помало количество или тежина на производот, но цената останува иста - ако не и повисока. Во Велика Британија, 76 отсто од потрошувачите забележале такво намалување во септември - чоколадото е најцитираниот пример - а 68 отсто од испитаниците рекле дека супермаркетите треба да ги означат производите со намалена големина или тежина, покажува истражувањето на „Барклис“ (Barclays Plc). Намалувањето може да значи и пократко работно време или пониско ниво на услуги за клиентите и квалитетот на производот што се нуди на продажба. Феноменот повторно привлече внимание во март откако Куки Монстер (Cookie Monster), измислено чудовиште што јаде колачиња во детската серија „Улица Сезам“, се пожали на социјалната платформа Х дека колачињата деновиве стануваат сè помали. Официјалниот профил на Белата куќа одговори со порака дека буквата К не значи само „колачиња“, како во познатата песна од споменатата серија, туку „К значи и потрошувачи што се ограбени“. (Песната се вика „C is for cookie“, а пораката од Белата куќа гласеше „C is for users getting ripped off“.)

Потрошувачите што бараат причини да ги обвинат компаниите за нивните проблеми може да споменат и некои од овие термини...

Drip pricing - протекување на цени

Глаголот капе (од англиски: drip - капе) се користи да ги опише надоместоците што компаниите ги додаваат подоцна во процесот на купување. Така, на пример, на цената на авиобилетите се додаваат дополнителни трошоци за багажот, за избор на седишта или за експресно качување. Ова потрошувачите многу го критикуваа долго пред инфлацијата да се врати на насловните страници. Сепак, овие дополнителни трошоци, „такси за обработка“ и „такси за услуги“ повторно привлекоа внимание, особено од политичарите, кои се под притисок да покажат дека се борат за потрошувачите. Во јуни британскиот премиер Риши Сунак рече дека неговата влада истражува колку оваа практика е широко распространета и штетна. Американскиот претседател Џо Бајден го опиша ова со сличен термин „junk fees“ (од англиски: junk - ѓубре, непотребни трошоци, надоместоци за ѓубре), кога во јануари 2023 година вети дека ќе се бори против „оние скриени доплати што премногу компании ги користат за да ве натераат да платите повеќе“. Тој ги спомна доплатите на авиокомпаниите за семејствата што сакаат да седат заедно во авион, таксите за пречекорување или доцнење на плаќањето со кредитна картичка, „изненадувачките такси“ што ги наплаќаат хотелите и таксите за промена на тарифите за давателите на интернет-услуги или мобилни телефонски услуги. Законот што тој го предложи не помина во американскиот Конгрес, но администрацијата на Бајден изврши притисок врз некои компании, кои сега треба однапред да кажат колкави се таксите. Исто така, администрацијата турка ново правило што ќе го ограничи износот на доцнење на кредитната картичка.

Тоа „протекување“ на трошоците ги подгрева сомнежите дека компаниите ги зголемуваат цените само затоа што можат, идеја што е исто кусогледа како...

Greedflation - инфлација од алчност

Овој контроверзен термин (од англиски: greed - алчност) се однесува на верувањето дека некои бизниси ја користат инфлацијата како покритие за да ги зголемат цените повеќе од потребното и да ги ограбат своите клиенти. Тоа е модерно сфаќање за профитерството: „остварување неразумен профит од продажбата на основните добра, особено во време на вонредна состојба“. Како поинаку да се објасни зошто цените за некои стоки и услуги останаа високи долго откако проблемите со снабдувањето во ерата на пандемијата во голема мера беа решени? Не секој го сака овој термин. Капитализмот „треба да биде воден од алчност“, напиша колумнистот на „Блумберг опинион“ Џон Отерс и рече дека за тоа може да се говори кога алчноста се издигнува на ниво на експлоатација. Тоа што компаниите ги зголемуваат цените како одговор на недостигот „не е само оправдано туку и пожелно однесување“, пишува магазинот „Економист“. „Алтернативата што подразбира дозвола на механизмот цената да одговара на понудата и побарувачката е потпирање на нешто полошо, како што се рационализација или редици“, додаваат тие.

Понекогаш цели индустрии ги зголемуваат цените како одговор на некој надворешен настан, а тоа може да се опише како...

Еxcuseflation - инфлација со оправдување

Пандемијата и руската инвазија на Украина имаа влијание врз достапноста на некои стоки и услуги. Недостигот од работна сила и прекините на синџирот на снабдување ги зголемија трошоците. Еден пример: трошоците за транспорт на еден контејнер со стока од Азија до САД, кои порано беа околу 2.000 долари, се зголемија за десет пати. Директорите на компаниите велат дека морале да ги пренесат зголемените трошоци за да ги заштитат своите маржи. Скептиците не им веруваат и гледаат изговори во овие тврдења. Како што изјави еден пекар од Чикаго за поткастот „Од лотс“ (Odd Lots) на „Блумберг“ кон крајот на 2022 година, настаните низ светот создаваат можности за зголемување на цените „без куп поплаки од клиентите“. Во еден често цитиран труд од март, Пол Донован, главен економист во УБС (UBS AG), рече дека развиените економии влегле во период „каде што некои компании вртат приказна што ги убедува клиентите дека зголемувањата на цените се ’фер’, додека всушност тие се маскирање на растот на профитните маржи“.

Донован ја нарече „инфлација водена од профит“, која може да се нарече и како...

Sellers inflation - инфлација на продавачите

Ова е терминот што го користи Изабела Вебер од Универзитетот во Масачусетс Амхерст за да го разликува овој период на зголемени цени. Големите корпорации со пазарна моќ „ги користеа проблемите со снабдувањето како можност да ги зголемат цените и да генерираат неочекуван профит“, напиша таа во декември 2021 година. Профитните маржи на американските компании беа од 10 до 12 отсто во пет години пред пандемијата и од 14 до 17 отсто од тогаш, според пресметките на „Блумберг“, а врз основа на официјалната статистика. Наместо да ги обноват резервите на нивоата од пред пандемијата, трговците на мало избраа „цена, а не обем на продажба“ како пат до повисоки приходи, напиша Вебер. Таа повика да се разгледаат контролите на цените, економска алатка што ретко се користи од Втората светска војна.

Каде останува по сето ова нокаутираниот потрошувач? Олеснувањето ќе дојде на крајот, во форма на...

Disinflation - дезинфлација

Ова е кога темпото на инфлација на цените се забавува (дури иако останува високо), како автомобил откако ќе се тргне ногата од педалот за гас. Додека дезинфлацијата може да се случи за време на економски раст, кога иновациите и продуктивноста на трудот цветаат, таа најчесто се јавува заедно со економското забавување. Сепак, дезинфлацијата, каде што цените продолжуваат да растат, не треба да се меша со дефлацијата, општ пад на цените што е еден од предвесниците на проблеми во економијата.

Оние што се навистина полни со вера можат да бараат знаци дали е навистина присутна...

Immaculate disinflation - беспрекорна дезинфлација

Ова е една од фразите што најчесто ги слушаме овие денови и ја опфаќа оптимистичката идеја дека Фед или која било централна банка може да ги стави цените под контрола без да се зголеми невработеноста. Ова е тешко бидејќи повисоките каматни стапки - главната алатка за борба против инфлацијата - исто така може да доведат до забавување на економијата. Вистинските оптимисти велат дека тековниот циклус на монетарно затегнување ќе биде исклучок од тој модел бидејќи пазарите на трудот во многу напредни економии остануваат силни, што укажува на тоа дека инфлацијата може да забави без пад на пазарот на трудот.

Референци

Во истражувањето на „Блумберг маркетс“ (Bloomberg Markets Live Pulse - MLIV), околу 90 отсто од испитаниците рекоа дека компаниите од двете страни на Атлантикот уште од почетокот на пандемијата во 2020 година ги зголемуваат цените побрзо од растот на нивните трошоци.

Трговците на мало со храна беа првите што ги почувствуваа реакциите на потрошувачите, напиша колумнистката на „Блумберг опинион“ Летиција Миранда.

Статија во „Економист“ во која се вели дека „алчноста е бесмислена идеја“.

Етимолошко толкување на поимот „беспрекорна дезинфлација“.

Преведе Александра Томиќ

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар