.webp){kind=icon}
Дебелината е меѓу најчестите здравствени состојби во светот, но медицината со години има малку ефективни пристапи за да понуди кратка операција. Затоа има толку многу возбуда за новата класа на лекови кои им помагаат на пациентите да ослабат десетици килограми со далеку помал ризик. Еден од третманите „Ново Нордиск“ „вегови“ се покажа дека ги намалува срцевите и мозочните удари. Производителите на лекови се тркаат да го зголемат производството на неколкуте досега одобрени лекови и да тестираат нови верзии. Сепак, постојат големи пречки кои би можеле да ги задржат лековите од многу или поголемиот дел од околу милијарда луѓе ширум светот за кои се смета дека имаат дебелина, тие чинат многу, осигурувањето е незначително и пациентите можеби ќе треба да ги земаат на неодредено време за да избегнат враќање на тежината.
1. Како делуваат овие лекови за слабеење?
Тие имитираат хормон, (GLP-1-од англиски glucagon-like peptide), кој се ослободува после јадење и работи во мозокот за да го намали апетитот и да го зголеми чувството на ситост. Лековите, познати како агонисти на рецепторот на пептид 1 слични на глукагон, првпат беа развиени за дијабетес тип 2. Хормонот исто така го поттикнува панкреасот да ослободува инсулин после оброците, што го намалува шеќерот во крвта, исто така познат како гликоза, луѓето со дијабетес имаат проблеми со регулирање на нивото на гликоза. Лековите почнале да се користат како третмани за дебелина откако пациентите со дијабетес кои ги земале изгубиле тежина.
2. Кои лекови се достапни за слабеење?
Досега, само две „GLP-1“ инјекции се одобрени за третман на дебелина во САД, „Саксенда“ и „вегови“ и двете од „Ново Нордиск“ (Novo Nordisk A/S) . Друга нова вакцина, Ели Лили“ (Eli Lilly & Co) „мунџаро“ (Mounjaro) која ги повторува ефектите на GLP-1 и друг хормон наречен GIP, моментално е одобрена во САД за дијабетес и се очекува наскоро да биде подложен на регулаторна проверка за дебелината. Некои лекари, исто така, препишуваат лекови GLP-1 одобрени само за дијабетес, вклучително и „оземпик“ (Ozempic) на „Ново Нордиск“, како лекови за губење на тежината. Откако „оземпик“ беше популаризиран на платформите на социјалните медиуми како што е ТикТок, со влијателни лица кои се фалат со губење на тежината, се појави недостиг.
Bloomberg Mercury
3. Колку се ефикасни лековите за слабеење?
Раните верзии на лековите GLP-1 предизвикаа само умерено губење на тежината кога ги земаа луѓе со дијабетес. На тоа се изградија поновите лекови. Студијата за „Саксенда“, на пример, покажа дека таа предизвикува губење на околу пет отсто од телесната тежина. Двата лека кои моментално се сметаат за најефикасни се „вегови“, исто така познат како семаглутид и „мунџаро“ во резултатите од испитувањето, тие им помогнале на пациентите да изгубат околу 15 отсто и 21 отсто од нивната телесна тежина, соодветно. Во студиите, лековите помогнале и за подобрување на крвниот притисок и нивото на холестерол кај пациентите. За споредба, баријатриската хирургија, во која дигестивниот систем е модифициран за да помогне во губење на тежината, може да предизвика губење на тежината за 30 отсто, но се смета за поризична и има повисока цена веднаш треба да се плати. „Ново“на 8 август рече дека лекот, „вегови“ го намалил ризикот од кардиоваскуларни болести за 20 отсто кај луѓе кои биле дебели или со прекумерна тежина и имале историја на проблеми со срцето.
4. Дали лековите за слабеење се безбедни?
Бидејќи лековите од оваа категорија се користат речиси 20 години за лекување на пациенти со дијабетес, нивниот безбедносен профил се смета за релативно добро воспоставен. Повеќето од нивните познати несакани ефекти не се сериозни, иако тие можат да бидат непријатни: Помеѓу 25 отсто и 45 отсто од пациентите пријавиле дека имале гадење, дијареа, повраќање или запек кога земале „вегови“. Во неговите безбедносни информации, лекот наведува потенцијален ризик од рак на тироидната жлезда, а на луѓето со семејна историја на одредени сериозни состојби им се советува да не го земаат. Пациентите може да доживеат и воспаление на панкреасот или повреда на бубрезите. Во септември, Управата за храна и лекови додаде предупредување на етикетата за „оземпик“ за да ги земе предвид извештаите за блокирани црева кај некои пациенти. Истото предупредување се појавува и на етикетите за „вегови“ и „мунџаро“. Но, новите третмани не се долгорочно проучувани кај пациенти кои ги земаат поради дебелина.
5. Кои се нивните ограничувања?
Студиите покажаа дека пациентите кои престануваат да земаат „вегови“ повторно добиваат поголем дел од нивната изгубена тежина. Тоа е недостаток на речиси сите третмани за тежина: оние кои се на диета враќаат повеќе од 80 отсто од нивната изгубена тежина во рок од пет години, понекогаш додавајќи повеќе, додека дури четвртина од оние кои се подложени на баријатриска операција доживуваат значително враќање на тежината.
6. Кои се другите бариери за поширока употреба?
Најголемата може да биде цената. „Вегови“ чини околу 1.400 долари месечно во САД, трошок кој досега главно паѓа на пациентите: само 20 отсто до 30 отсто од приватно осигурените пациенти имаат покриеност за лековите, а програмата за осигурување на „Медикер“ за стари лица не ги покрива лековите за дебелина на сите. Покриеноста е исто така ограничена во странство, иако плаќачите во некои земји, како Канада, Швајцарија и Колумбија, во некои случаи ќе надоместат за „Саксенда“,. Финансиското оптоварување и несаканите ефекти сугерираат дека малкумина би можеле да користат лекови за дебелина доживотно.
Bloomberg
7. Што е следно?
Успехот на овие лекови предизвика бум во истражувањето. Сега има повеќе од 50 лекови против дебелина во клинички развој од околу 40 компании, според „Блумберг“. Многу од нив се насочени кон GLP-1 и други хормони, вклучувајќи GIP, глукагон и амилин. Годишната продажба на лекови против дебелина, која денес изнесува околу 2,2 милијарди долари, би можела да достигне повеќе од 40 милијарди долари на глобално ниво до 2030 година, според аналитичарите на „Блумберг“.
