.webp){kind=icon}
Секое утро во индискиот град Бубанесвар, трговецот на големо Гададхара Моханти тензично чека камиони што носат банани до пазарот за храна оддалечен неколку стотици километри. Без ладење во магацинот, само еден ден доцнење со продажбата на банани може да ја намали вредноста на неговите резерви за најмалку 10 отсто.
Кога ќе пристигнат, ќе ги пребаруваат пратките и ќе ја испитаат лушпата за знаци на распаѓање.
„Има голема загуба во текот на летните месеци доколку се одложи продажбата“, вели тој.
Ова не е мал проблем за Индија, каде што дури 15 отсто од овошјето и зеленчукот се губат по бербата, и покрај сè уште постојаната неисхранетост и глад. Расипаната храна најмногу се должи на лошата инфраструктура. Повеќето од земјоделците овде се мали производители кои не можат многу да инвестираат во ладење низ синџирот на снабдување. Покрај тоа, Индија троши речиси 80 милиони тони храна, на второ место само по Кина. Бидејќи климатските промени ја влошуваат екстремната топлина, бројките веројатно ќе се влошат во Јужна Азија, еден од регионите најранливи на порастот на температурите.
Bloomberg Mercury
Премиерот Нарендра Моди модернизираше голем дел од инфраструктурата на Индија, но земјоделците велат дека напредокот во нивниот сектор заостанува зад другите. Иако производството на житарки, овошје и зеленчук се зголемува, ладењето сè уште е несоодветно низ синџирот на снабдување. Надвор од урбаните области, складирањето, транспортот и дистрибуцијата на мало се забавени поради нерамните патишта во Индија и растојанието помеѓу фармите и пазарите на големо. За возврат, расипувањето за време на транспортот ги зголемува трошоците за набавка, зголемувајќи ги потрошувачките цени – што е голема грижа за време на изборите во Индија, кои завршуваат следниот месец. Во споредба со житарките, кои можат да се чуваат со месеци или години, краткиот рок на траење на другите производи ја отежнува заштитата.
Bloomberg Mercury
Земете ги бананите. За да стигнат до пазарите на големо во Бубанесвар, источна Индија, камионите патуваат скоро 24 часа од фармите во соседната држава Андра Прадеш. Индија е најголемиот светски производител на банани, кои се многу лесно расипливи. За да се одржува ладно овошјето за време на патувањето, при транспортот се покрива со лисја. Тоа е далеку од решение: Индија оствари загуба од 1,53 трилиони рупии (18,4 милијарди долари) за храна во фискалната година 2020-21, околу една петтина од тоа поради расипано овошје.
„Капацитетот за складирање на ладно не ја донесе правдата за малите земјоделци во нашата земја“, рече Паванеџ Коли, поранешен шеф на Националниот центар за развој на ладен синџир во земјата. „Тие се принудени да продаваат во неволја“.
Bloomberg Mercury
Високите температури го зголемуваат влогот за индиските земјоделци. Во Андра Прадеш, земјоделците велат дека губат повеќе посеви поради екстремните временски услови. Секоја расипана китка, или околу 80 до 130 банани, е значителна финансиска загуба, бидејќи одгледувачите губат и по 150 рупии за секој куп. Зголемените трошоци во земјоделството, како што се вештачките ѓубрива, дополнително ги намалуваат и онака ниските маржи.
Венкатанаиду Гунтреди (50), кој одгледува банани на 150 акри (61 хектар) земја, не гледа лек за проблемот. Максималната температура во Андра Прадеш во 2023 година беше втора највисока забележана од 1901 година. Гунтреди смета дека складиште – ладилник би можел да биде од помош за да се продолжи рокот на траење на неговите производи, но тоа не е нешто што може да си го дозволи.
Bloomberg Mercury
„Нема профит во одгледувањето бидејќи посредниците заработуваат најмногу пари и ние сме погодени од екстремни временски услови“, вели Гунтреди, покажувајќи ги сувите растенија на банана при обиколката на неговата фарма во селото Параџападу. Тој ги повика локалните власти да им помогнат на земјоделците да формираат преработувачки единици за производство на производи како чипс од банана и вино – начини за намалување на загубите од посевите уништени од топлината.
Индија има капацитет за складирање во ладилници од повеќе од 30 милиони тони. Фрижидерите главно ги користат трговците на големо и мало за компири, кои се составен дел од речиси секој индиски оброк. Она што ѝ недостига на земјата е соодветен број камиони-ладилници и куќи за пакување, објекти кои се користат за ладење на овошјето и зеленчукот веднаш по жетвата.
Bloomberg Mercury
Преминувајќи некои од главните области за одгледување банана во регионот, земјоделците велат дека секогаш брзаат веднаш да го растоварат свежото овошје и зеленчук, бидејќи често немаат пристап до куќите за пакување, кои обично се далеку од нивните парцели. За возврат, тие се принудени да ги продаваат производите по какви било цени што ги нудат посредниците и трговците. Индија обезбедува субвенција од 35 до 50 отсто за поставување капацитети за складирање, вклучително и куќи за пакување, според Министерството за преработка на храна. Нешто поголеми се субвенциите за замрзнување. Но, многумина велат дека и со тие стимулации, трошоците сè уште се превисоки.
Сираџ Хусеин, поранешен секретар на фарма, вели дека инвеститорите исто така се обесхрабрени од модернизацијата бидејќи повеќето храна неформално се продава од улични продавачи и мали продавници. „Големите инвестиции во синџирот на исхрана не се сметаат за профитабилни“, рече тој.
Анита Правен, секретарка во индиското Министерство за прехранбена индустрија, не одговори на барањата за коментар за оваа приказна.
Неодамна, Бану Рокам (32), фармер на банани од Тотапали во Андра Прадеш, почна да бере во зори за да го избегне жешкото сонце. Му биле потребни речиси четири часа да собере околу 250 гроздови. Двајца браќа, како посредници, го купија овошјето од Рокам, нудејќи просечно од 200 до 220 рупии по китка, без трошоците за транспорт. Тој опсег е околу 12 отсто помал од она што Рокам може да го очекува за време на постудените месеци. Тој рече дека брокерите го користат топлото време во своја полза.
Во соседната држава Одиша, трговците на мало се исто така ограничени поради недостаток на инфраструктура за складирање во ладилници, што ги натера да купуваат само количина на овошје што можат да го продадат истиот ден. Ова ограничување влијае на нивната способност за складирање, а понекогаш и на нивната достапност. Потрошувачите го носат најголемиот дел од загубите во синџирот на снабдување бидејќи трошоците направени преку синџирот се пренесуваат, што резултира со повисоки цени на овошјето.
Махадев Барик, уличен продавач во Бубанешвар, продава повеќе од илјада банани секој ден. Неговите загуби понекогаш достигнуваат 30 отсто кога топлината е толку силна што тој е принуден да продава под цена. Со такви екстремни температури, тој сега ја вози својата инвалидска количка навечер.
„Бананите поцрнуваат во текот на денот“, рече тој.
