Што ќе понудат политичките партии, а што бара бизнисот од идната влада? Во пресрет на единаесеттите парламентарни избори во земјава, кои ќе се одржат на 8 мај, а пред почетокот на кампањата на 18 април, политичарите се силно растрчани на терен и уште посилно ветуваат и подобри услови за работа и поголеми плати.
Ние ги прашавме најголемите политички партии што нудат за следниот период и кои се главните економски теми што ќе бидат запишани во нивните политички програми. Ги прашавме и бизнис-асоцијациите што очекуваат да биде во фокусот во наредниот период.
Бизнисот секогаш го бара истото. Пред сè стабилност и предвидливост, а потоа пристап до повеќе пари и нулта корупција. Првпат пред овие избори, за сите во бизнисот врвен приоритет стануваат работната сила и реформата на образованието што треба да ја создаде.
Прочитај повеќе
Периодот на новите мерки „мириса“ на поткуп, критикува дел од стопанството
Сите мерки треба да бидат долгорочни, системски и реформски.
01.12.2023
Сивата економија ја чини земјава колку задолжувањето со пет еврообврзници
На секои 100 денари, 23 се неоданочени
29.09.2022
Нови милиони за стари градежни договори, а преку Плетвар не може да се пројде
Проектите што ги испланира Владата за годинава се провлекуваат низ буџетите во изминатите десетина години.
23.02.2023
Во 21 век третина од патиштата ни се од земја и макадам
Од вкупната патна мрежа во должина од 14.410 километри, 1.221 километар се патишта од макадам, а 3.905 километри земјени патишта.
16.12.2022
И покрај краткото време пред почетокот на кампањата, политичките партии не ги откриваат деталите од економските програми. Во изминатата недела „Блумберг Адрија“ побара одговори од трите најголеми политички партии во земјава, СДСМ, ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ. Никој не нè одби, но никој не ни даде ни одговор на поставените прашања во предвидениот рок.
Што бара бизнисот?
Предвидливост и стабилна регулатива
Клучни проблеми на работодавците се недостигот од квалификувана работна сила според потребите на компаниите, нестабилноста на економските политики, неефикасната државна администрација и пристапот до финансии.
Зголемувањето на инвестициите во инфраструктурата, образованието и поттикнувањето на приватните инвестиции треба да биде во фокусот на програмите што ги пишуваат политичките партии, а кои победничката партија по изборите ќе ги преточи и во програма на владата.
Инвестициите на удел од БДП во последните години растат, но тоа не е доволно, сметаат од Организацијата на работодавачи (ОРМ). На пример, странските инвестиции имаат позитивен ефект врз структурата на производството и извозот, но имаат и висока увозна компонента, што значи дека треба да се работи на поголема вклученост на домашните компании во синџирите на снабдување на странските.
Следната важна точка за бизнисот е регулативата. Бараат применливи закони, стабилна законска рамка и владеење на правото. „Да се обезбедат стабилност на законската регулатива и предвидливост на деловното окружување. Или, пак, при промена на регулативата, примената на истата таа да биде со одложено дејство. Тоа ќе ги намали товарот и трошокот на компаниите за усогласеност со законската регулатива при промена на истата таа. Ова барање на компаниите е конзистентно и се повторува во повеќе истражувања спроведени од ОРМ“, велат оттаму.
Реформи на администрацијата и борба со сивата економија
„Новата влада ќе треба да спроведе вистински структурни реформи со цел санирање на проблематичните делови на економијата. Клучно е намалувањето на сивата економија, но и создавање можности за инвестирање на приватниот сектор. Само на тој начин земјава ќе може да стигне до стапки на раст од пет отсто“, вели Трајан Ангеловски, претседател на Сојузот на стопански комори на Македонија.
Ефикасна администрација е барање што бизнисот го поставува со децении.
„Првично треба да се работи во насока на реформи во институциите со цел реструктурирање и трансформирање на истите тие, со што и ќе се зголеми нивната ефикасност“, велат од Стопанската комора на северозападна Македонија.
Сивата економија е рак-рана на македонското стопанство. Таа јаде над 30 отсто од БДП, а и ги обесхрабрува компаниите да инвестираат. На овој начин многу микропретпријатија се спречени да растат и да станат мали или средни компании што создаваат формални работни места.
Реформи за пазарот на трудот
Недостигот од работна сила ќе станува сè поголем ако не се смени ништо и по овие избори. Компаниите во земјава се неконкурентни во однос на тие од регионот затоа што немаат многу простор да ги зголемуваат платите. Причина за тоа се високите давачки кон државата.
„Покрај нето-плата, ние дополнително плаќаме придонеси во висина од 47 отсто за исплата на минимална плата, па до 52 отсто за нето-плата од 1.000 евра, додека во земјите од регионот оваа стапка е многу пониска, што нивните компании ги прави поконкурентни кога станува збор за зачувување на работната сила, но и нејзино привлекување“, велат од Комората на северозападна Македонија.
Оттаму велат дека е нужно да се ажурираат наставните програми и да се приспособат на потребите на компаниите бидејќи во моментов „произведуваме кадри што не ги задоволуваат потребите на пазарот“.
Компаниите бараат работници што ќе можат веднаш да се вклучат во работните процеси, затоа бараат нова стратегија за образование и нов концепт, кој ќе гарантира квалитет во согласност со барањата на приватниот сектор, што всушност е забелешка и на Европската комисија во сите годишни извештаи за земјава.
„Треба да имаме предвид и дека поради ниските стапки на иновации и вложувања во образованието не можеме да предвидиме брзи образовни реформи, но затоа треба да се користи и неформалното образование. Што значи дека треба да се градат брзи алтернативни начини на образование што ќе бидат достапни на секој чекор“, велат од Организацијата на работодавачи.