.webp){kind=icon}
Андреј Кнез, главниот аналитичар во тимот експерти на „Блумберг Адрија“, очекува дека во Македонија и во Србија централните банки ќе ги покачуваат референтните каматни стапки за по уште 100 базични бода.
„Тука гледаме зголемување на каматните стапки за 100 базични бода во следниот период од шест месеци. Сметам дека договорите што Македонија и Србија ги остваруваат со ММФ ќе помогнат, односно ќе ја заобиколат потребата за евентуално посилно монетарно затегање. Со тој принцип, аранжманите сепак помагаат во услови на моментално нестабилен финансиски пазар и даваат некаква предвидливост за инвеститорите во која насока ќе може да се рефинансира државата. Особено е важно да потенцираме дека државите и натаму ќе бидат нестабилни, што и натаму ќе создава притисок на локалната валута“, вели аналитичарот Андреј Кнез.
Очекувањата на аналитичарите од „Блумберг Адрија“ во врска со Еурибор се дека ќе се покачи за уште 75 базични бода.
„Гледаме дека Еурибор ќе расте уште 75 базични бода, а во иста мера очекуваме и зголемување на референтната каматна стапка од страна на ЕЦБ и сметам дека врвот, односно крајот на тој принцип на монетарно заострување ќе се реализира во првиот квартал следната година. Тоа што најмногу е во фокусот на ЕЦБ се инфлаторните очекувања во земјите. Моментално се смета дека инфлацијата во еврозоната ќе се спушти под два отсто дури во 2025 година. Всушност, токму на тоа цели ЕЦБ, на среден рок да ја спушти инфлацијата под два отсто“, вели Андреј Кнез.
Во таа насока очекува раст на каматите за приватниот сектор, особено на тие што се врзани за Еурибор.
„Секако дека каматните стапки кон приватниот сектор во регионот Адрија ќе растат, особено тие договори што се врзани за Еурибор и други референтни, односно пазарни стапки. Меѓутоа, треба да се има на ум дека преовладувањето на вишокот ликвидност што ја имаме во финансискиот систем не може само така брзо да се заобиколи. Таа, сепак, ќе остане така уште некое време, дури и некое подолго време. И тоа ќе биде фактор што всушност ќе дава дополнителен притисок врз порастот на каматните стапки, а тоа ќе донесе барем некакво олеснување, во смисла на олабавување на трошоците за финансирање“, коментира аналитичарот Кнез.
Според главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, тоа што централните банки се обидоа да го направат во последните десет години е преку влевање ликвидност во системот да поттикнат економски раст и во тоа беа успешни.
„Тоа што можеби претерано додаде масло на огнот е креирањето ликвидност во време на ковид-кризата. Колку и да било потребно во тој момент да се стабилизираат финансиските пазари, сметам дека денешните скокови на инфлацијата се првенствено одраз на тие дополнителни релаксации што ги видовме во последните неколку години“, вели Кнез.
Тој вели дека ликвидноста што ја изгради ЕЦБ е двојно поголема од таа на земјите од регионот Адрија.
„Ако, на пример, централните банки во регионот со креирање вишок ликвидност изградија куќа, тогаш ЕЦБ изгради облакодер. Имено, вишокот ликвидност во еврозоната се искачи на ниво од околу 4,7 илјади милијарди евра. Тоа е околу 38 проценти од БДП на ниво од еврозоната, односно двојно повеќе отколку што има која било земја во регионот Адрија. Имено, таму вишоците ликвидност во однос на БДП секаде се под 20 проценти. Начинот на кој дојдовме до тие вишоци ликвидност во еврозоната, а исто така и во регионот, сепак е малку поинаков. ЕЦБ доминантно купуваше обврзници и на таков начин, всушност, креираше вишок ликвидност. Секако, тоа ја зафати првично и Словенија, која е дел од еврозоната. Меѓутоа, што се однесува до остатокот од земјите овде, во регионот Адрија, поголемиот дел активности на нивните централни банки беа насочени на конверзија на девизите што ги носеа државите преку издавање обврзници на светските пазари и на тој начин се зголемуваа вишоците ликвидност“, објаснува Кнез.
Според него, моментално каматните стапки во кредитирањето на приватниот сектор покажуваат стабилизација.
„Тоа на што се фокусираат банките сега е како тој пораст на каматните стапки ќе се одрази на побарувачката за кредити. Исто така, воопшто не е помалку важно каков ќе биде капацитетот на отплата на кредитите од страна на приватниот сектор кога тие каматни стапки уште повеќе ќе пораснат“, забележува аналитичарот на „Блумберг Адрија“.
