Инфлација во 2024-та: БиХ ќе помине најдобро, за Македонија изборите се трик

Ако им се верува на аналитичарите, годинава растот на цените ќе забави во целиот регион Адрија.

Иако регионот е комплексен во однос на геополитиката и потезите на монетарните власти, преовладува ставот дека инфлацијата ќе се намали под притисокот на мерките кои досега ги носеа централните банки, но и надворешните притисоци. Затоа очекуваме барем малку полесна 2024 година - во Македонија е изборна, а новите предизборни трошења и трошењата од предизборните ветувања повторно можат да имаат влијание на раст на стапката на инфлација. Анализираме за секоја земја поеднинечно.

Србија: Од 12 на околу пет проценти

Иако сè уште ги чекаме податоците за декември, веќе може да се заклучи дека инфлацијата во Србија лани изнесувала околу 12 отсто, но според предвидувањата на аналитичарите, растот на цените би можел да биде половина побавен во 2024 година и да се движи околу пет отсто.

Марчин Сулевски од „Ипопема Секуритис“ (Ipopema Securities) изјави за „Блумберг Адрија“ дека инфлацијата во Србија во 2024 година би можела да изнесува во просек меѓу четири и пет проценти, за разлика од минатогодишните 12 до 13 проценти.

„Претпоставувам дека најголемиот фактор што ќе ги намали цените ќе бидат цените на храната. Базичната инфлација и нејзините компоненти не треба значително да влијаат на вкупната инфлација“, рече Сулевски.

Аналитичарите на „ИНГ банка“ најавуваат дека инфлацијата ќе продолжи постепено да забавува и годинава. Според изјавата на аналитичарот Стефан Посеа за нашата редакција, се очекува инфлацијата на крајот на годината да биде 4,4 отсто (што е во целниот опсег на Народната банка на Србија од 1,5 до 4,5 отсто), а годишниот просек инфлацијата ќе биде пет проценти.

НБС има нешто пооптимистички проекции и очекува инфлацијата да се врати во целниот опсег кон средината на годината, додека на крајот на 2024 година стапката на инфлација треба да биде околу три проценти.

Македонија: Изборите носат нови притисоци

Во Северна Македонија има и такви кои веруваат дека растот на цените ќе продолжи да забавува, но има и такви кои не се толку оптимисти.

„Зголемувањето на платите во услови на ниска продуктивност, очекувањата за помал раст на приватната потрошувачка од претходно, ограничената конкурентност на домашните компании и големината на сивата економија како дополнителни негативни ефекти ќе ја поместат просечната стапка на инфлација од седум на осум проценти следната година“ изјави професорот Бујамин Бела.

„Годинава ќе се инсистира инфлацијата да се задржи на едноцифрено ниво кое ќе се движи до осум проценти. Бидејќи 2024 година е изборна, се очекува владините мерки да не бидат рестриктивни и да не ја забават инфлацијата за економијата и граѓаните. Затоа препораките транспарентно трошење, капитални инвестиции и инвестиции во човечки капитал“, додаде тој.

Есенските податоци на централната банка предвидуваат дека инфлацијата во Северна Македонија годинава ќе забави на 3,5 до 4 отсто, по што ќе се стабилизира на околу 2 отсто.

Потпретседателот за економски прашања Фатмир Битиќи изрази надеж дека до крајот на 2024 година инфлацијата ќе се забави на 2,5 отсто и ќе се постигне ист економски раст како оваа година.

Хрватска: Европа е пооптимист од Владата

Годинава се очекува значително забавување на растот на потрошувачките цени во Хрватска, но и покрај тоа што повеќето аналитичари предвидуваат дека инфлацијата практично ќе се преполови, таа сепак ќе предизвика значителна штета на паричниците на хрватските граѓани.

Во зависност од тоа кого прашувате, бројките варираат, но просекот може да биде некаде околу 3,5 проценти. Интересно е што Европската комисија е пооптимист од властите, додека институциите генерално имаат нешто подобри очекувања од пазарот.

Прогнозите на Комисијата за 2024 година покажуваат дека стапката на инфлација во Хрватска би требало да падне на 2,4 отсто, додека Владата проекциите за буџетот ги темели на очекуваната стапка на инфлација од 3,1 отсто.

Од 12 прогнози за инфлација на светските аналитички куќи за следната година ја става инфлацијата во Хрватска на ниво од 3,8 отсто, додека во 2025 година би требало дополнително да се забави на 2,7 отсто.

„Неоспорно е дека економијата на ЕУ е во процес на намалување на инфлацијата, но поради актуелната геополитичка ситуација и процесот на деглобализација, пад под два отсто е можен само доколку има значителен пад на БДП“, вели економскиот аналитичар Невен Видаковиќ.

Босна и Херцеговина: Оптимизам и сложена структура

Стабилизација на инфлацијата се очекува и во Босна и Херцеговина, но таа земја има свои специфики во однос на пресметката на стапката на раст на цените.

Мухарем Карамујиќ, професор на Економскиот факултет во Сараево, рече дека и покрај општиот тренд, постојат изолирани џебови каде што инфлацијата и понатаму е предизвик, но дека таа се стабилизирала во Босна и Херцеговина.

На домашен фронт, БиХ веќе мина низ предизвикувачки период што резултираше со значителен притисок врз економијата. Затоа, клучно е да се задржи постојното ниво на стабилност, рече Карамујиќ. Неговите очекувања се дека инфлацијата ќе се движи во границите од два до три проценти.

Нешто помал оптимизам покажа Марко Ѓого, декан на Економскиот факултет во Источно Сараево.

„Мислам дека не можам да ги предвидам трендовите на инфлација во БиХ и во земјите од регионот во 2024 година со задоволителен степен на сигурност, но ако треба да се обложувам на нешто, тоа би биле стапки на инфлација меѓу три и 4,5 проценти“ вели тој.

Посебна сложеност доаѓа од специфичната организација на Босна и Херцеговина. Додека Федерацијата БиХ успеа да ја победи инфлацијата и на месечно и на годишно ниво, тоа не е случај со Република Српска, каде што цените на производите и услугите за лична потрошувачка стагнираат во октомври во однос на септември 2023 година, а инфлацијата на годишно ниво е 3,8 отсто.

Словенија: Целта од два отсто дури во 2025 година

Годишната стапка на инфлација ќе продолжи да паѓа во Словенија, доколку нема нови надворешни шокови, а мерките на монетарната политика треба да го намалат растот на цените на околу три отсто до крајот на 2024 година, предвидува Канцеларијата за макроекономски односи и развој (УМАР).

Просечната годишна инфлација годинава треба да биде 3,9 отсто, што е пониско од ноемвриските 4,9 отсто. Во 2025 година, инфлацијата треба да забави до два проценти, според Канцеларијата.

Инфлациските ризици вклучуваат побрз раст на цените на храната и поупорно високи цени на енергијата. Словенија, која беше погодена од поплави и суша, може да забележи нов скок на цените на храната во случај на нови екстремни временски услови, предупредува УМАР.

Според проекциите на централната банка, во следните две години ќе забави на 3,6 и 2,5 отсто.

Што велат аналитичарите на „Блумберг Адрија“

Аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ на почетокот на декември лани ја подготви својата последна квартална макроекономска анализа за оваа година. Според нивните проекции, највисока инфлација во 2024 година ќе има Србија, а најниска во Словенија.

Според тоа, растот на цените во Србија ќе изнесува во просек 4,7 отсто, што е во согласност со предвидувањата на економистите, иако аналитичкиот тим на ББА ја користи методологијата на ХИЦП, па резултатите донекаде се разликуваат поради тоа.

Во Словенија, според нив, годинава ќе има раст на трошоците за живот од 2,8 отсто, додека до крајот на годината нема да се врати на два отсто, што е целната инфлација на Европската централна банка.

Во Хрватска просечната инфлација ќе биде 3,6 отсто, додека Северна Македонија и Босна и Херцеговина ќе забележат просечна инфлација од по 3,1 отсто, предвидуваат аналитичарите.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар