Растот на минималната плата носи и ризик од инфлаторна спирала

Минималната плата низ годините е предмет на дебата меѓу економистите, работодавците, синдикатите и владејачката гарнитура од која било провиниенција. За едни главната идеја за воведување на минималната плата е подобрување на животниот стандард, да ја зголеми потрошувачката и да обезбеди достоинствена плата за работникот во тековниот месец. Но, за работодавците и за дел од економистите минималната плата треба да се мери со продуктивноста, бидејќи политичките одлуки за висината на минималецот носат и товар врз компаниите.

Уште пред стартот на 2024 година владините претставници се пофалија дека согласно нивните пресметки од март годинава минималната плата ќе изнесува 22.500 денари или ќе се биде зголемена за 2.325 денари.

Минималната плата остварува т.н ефект на светилник

Животниот стандард на најниско платените работници со самиот раст на минималната плата се подобрува, и нејзиниот раст служи како основа за зголемување на останатите плати. Сепак не се исклучува инфлаторниот ризик, кој може да се контролира со механизмите на монетарната политика, сметаат економските експерти.

„Минималната плата го создава т.н ефект на светилник (од англиски: lighthouse effect) бидејќи служи како репер за пораст на платите и во неформалниот сектор кој апсорбира значителен дел од работната сила. Една од опасностите што може да го има порастот на минималната плата е пораст на инфлацијата, односно потенцијално отворање на т.н. инфлациска спирала „плати-цени“. Сепак, доколку зголемувањето на платите е проследено со пораст на продуктивноста на трудот, тоа значително би го намалил инфлацискиот притисок што може да произлезе од порастот на номиналните плати. Евентуалниот инфлациски притисок би можел да се регулира преку водење претпазлива монетарна политика.“ вели универзитетскиот професор Димитар Николоски.

Приватна архива/Димитар Николоски

Растот на минималната плата треба да ја следни продуктивноста на работникот

Зголемувањето на продуктивноста е процес што трае со години и истиот треба да биде воден според одредени приоритети и цели. Растот на платите да бидат проследени со соодветни образовни и здравствени инвестиции и реформи, инвестиции во нови технологии, транспортна и патничка инфраструктура, како и инвестиции во енергетиката.

Приватна архива/Владанка Трајковска

„Сите да работиме на продуктивноста за да имаме поголема минимална плата, бидејќи таа не паѓа од небо. Сепак, со зголемување на минималната плата може да предизвикаме инфлација и раст на цените, бидејќи зголемувањето на платата, а неработењето на продуктивноста се одразува на крајниот корисник. Треба да бидеме многу внимателни со зголемувањето на минималната плата да не предизвикаме последици врз економијата, која многу ни е кревка“, Владанка Трајкоска од Организацијата на работодавци.

Минималната плата во Северна Македонија за прв пат беше утврдена во 2012 година на ниво од 8.050 денари. Низ годините таа се коригираше минимално, а најголем раст имаше во 2019 година кога од 12.500 порасна на 14.500 денари. Во моментов минималната плата изнесува 20.175 денари, а од март треба да биде 22.500 денари.