Иако сме на средината на февруари и секако е рано да се прават детални проценки за претстојната туристичка сезона, сепак може да се каже дека во овој момент состојбата на резервации е добра и приближно на ниво од минатата година, изјави за Вељко Остојиќ, директор на Хрватската туристичка асоцијација (ХУТ) за Блумберг Адрија.
Истовремено, како што предупредува, треба да се имаат предвид сите актуелни предизвици кои го засегаат туризмот, од геополитиката до економската криза.
„Факт е дека Хрватска останува најбезбедна и најблиску до Медитеранот, но мораме да бидеме свесни и за сите предизвици што не опкружуваат, од геополитиката до економската криза на нашиот најважен пазар - Германија. Влегуваме во оваа туристичка година со оптимизам затоа што нашиот туристички сектор веќе многупати покажа дека е доволно одговорен, професионален и креативен за да постигне голем резултат во тешки услови. Пораката за претстојната сезона е дека треба да се грижиме за квалитетот и да размислуваме долгорочно, а не од сезона до сезона, а потоа најважно е гостите да дојдат и да си заминат задоволни“, истакнува Остојиќ.
Тој наедно предупредува на долгорочни проблеми кои го намалуваат квалитетот и реализацијата на туристичкиот потенцијал. Тоа се пред се недостигот од работна сила и прекумерниот туризам базиран на приватно сместување.
„Големите туристички компании веќе научија дека е клучно да се започне навреме да се бараат вработени и со значителни напори секоја година може да се каже дека успеваат да ги пополнат своите потреби. Ова, се разбира, станува се поголем предизвик, особено за средни и помали компании. Јавниот сектор со години прави одлична работа, пред се во делот на издавање работни дозволи и визи, за што сите во секторот им се заблагодаруваат, но секогаш има простор за подобрување. ХУТ, инсистираме локалната работна сила да остане носител на туристичката услуга, бидејќи туризмот не може да се базира на странци“, вели Остојиќ.
Тој додава дека веќе извесно време укажуваат дека се‘ уште не е искористен сиот домашен трудов потенцијал во туризмот.
„Треба да се фокусираме на тоа во иднина, пред се со натамошна флексибилизација на трудовото законодавство. Едноставно кажано, тоа треба да биде можно за секого кој сака да работи, макар и на еден час, тоа може да го направи со едноставни и брзи процедури, не работејќи на црно, туку легално.Што се однесува до странските работници, кои секако ќе ни требаат, мора да продолжиме да го забрзуваме и дигитализираме процесот на издавање дозволи и да се организира систем што ќе може што побрзо да ги обработува барањата за издавање работни дозволи и визи. Кога сме кај работниците, мора да ги модернизираме и интензивираме образовните процеси на сите нивоа и во сите можни форми“, вели Остојиќ.
Друг важен проблем е системот кој поттикнува изградба на имоти за потребите на краткорочните туристички изнајмувања, кои најчесто се регистрираат како семејно сместување и се наоѓаат во тесниот крајбрежен појас.
„Тие имоти се окупирани само околу 60 дена во годината и не придонесуваат значително за локалните заедници надвор од тој период. Продолжувањето со имплементација на ваков развоен модел на туризам значи брз пад на конкурентноста и атрактивноста на хрватскиот туризам на среден рок. “, предупредува Остојиќ.
Во оваа смисла, зголемувањето на кириите за државното земјиште на кое работат секако е еден вид ладен туш за хотелиерите бидејќи, како што напоменуваат од ХУТ, тоа ќе ги загрози инвестициските планови, а со тоа и можноста за посериозна промена на сместувачката структура во која со повеќе од 60 проценти доминира понудата во семејно приватно сместување.
Затоа туристичките бројки за 2023 година треба да се стават во контекст. Имено, во однос на 2022 година, бројот на туристи е поголем за 9,7 проценти, а бројот на ноќевањата пораснал за 2,6 проценти. Во првите девет месеци од минатата година приходите од странски туристи изнесуваат речиси 13 милијарди евра, што е годишен раст од 11,4 проценти.
Но, со оглед на недостигот од хотелски капацитет, логично е да се заклучи дека растот на бројот на гости и ноќевања е повеќе одраз на прекумерниот туризам отколку на подобрувањето на разновидноста и квалитетот на понудата.