Банката на Англија неделава се очекува да ја зголеми рефентната камата на највиско ниво во последните 27 години и да ја открие својата стратегија за поништување на некои од мерките за поттикнување вредни 895 милијарди фунти кои ги нудеше во последната деценија.
Мерките ќе го забрзаат историското затегање на монетарните политики во битката со највисоката инфлација во последните 40 години. Гувернерот Ендру Бејли предупреди дека цените може да скокнат 11 отсто годинава, а целта е два отсто.
Британската централна банка е загрижена дека заостанува зад другите банки, посебно зад ФЕД која во два наврати ги дигна каматите за вкупно 1,5 поени. Според Банката на Англија, зголемување на каматите исто така ќе ја поддржи фунтата, која годинава падна за 10 отсто во однос на доларот.
„Сликата за инфлацијата значително се влоши, а пораката на гувернерот за зголемување од 50 базни поени е на маса, што ни сугерира дека се подготвени за силно дејствување“, вели Лиз Мартинс, економистка во HSBC Bank Plc во Лондон.
Што велат економистите на Блумберг ...
„Банката на Англија сигнализираше во јуни дека можеби ќе „дејствува силно“ ако гледа знаци на постојан инфлаторен притисок. Сметаме дека низата податоци дотогаш ќе доведат до раст од 50 базни поени во август. Наше основно сценарио е дека банката по овој состанок ќе се врати на традиоционално зголемување од 25 базни поени, подигајќи ги стапките на 2,75 отсто до февруари. Ризично е ако брзото темпо на заострување продолжи наесен“, вели Ден Хансон, економист.
Инвеститорите прогнозираат дека шансите се 70 отсто за зголемување на стапката за половина поен или на 1,75 отсто, најмногу по финансиската криза во 2009 година. Иако поголем дел од економистите сметаат дека зголемувањето ќе биде за четвртина бод, меѓу нив се и Морган Стенли и Нат Вест, затоа што се зголемува ризикот од рецесија.
Тој потег сепак, се комплицира заради битката на кандидатите за насленик на Борис Џонсон. Министерката за надворешни работи Лиз Трус и поранешниот канцелар за финанснии Риши Сунак се обидуваат да ги придобијат членовите на Конзервативната партија со пакет мерки кои ќе им помогнат на луѓето да излезат на крај со високите сметки и цените на енергијата.
Зголемувањето на стапката ќе ги извлече парите од џебовите на луѓето преку зголемувањето на трошоците за кредитирање. Бројките кои централната банка ги објави во петокот покажуваат дека ефективната каматна стапка на новите хипотеки пораснала за 2,15 отсто во јуни, или на највисоко ниво од крајот на 2016 година. Стапката се зголеми за 65 базни поени од ноември.
Досега Банката на Англија ги зголеми стапките пет пати од декември, движејќи се не повеќе од четвртина поен. Активностите на ФЕД и бројките за инфлацијата над прокециите ги поттикнуваат креаторите на политиките во Обединетото Кралство да го преиспитаат својот постепен одговор и да ветат дека ќе делуваат агресивно ако биде потребно.
Последен пат Банката на Англија ги дигнала каматите за половина поен во февруари 1995. Состаноцит на Кенет Кларк, тогашниот кацелар и Еди Џорџ, тогашниот гувернер на Банката, станаа познати како „Шоуто на Кен и Еди“.
Во тоа време постоеше страв дека стопанството расте брзо и станува неодржжливо. БДП растеше со стапка од 4 отсто, а инфлацијата се зголеми, деловните анкети укажуваа раст на големопродажните цени.
Одлуката од оваа недела уште повеќе ќе ја оттргне Банката на Англија од лесните пари од минатата деценија кои служеа за поттикнување на стопанството низ финансиската криза, а потоа и низ пандемијата. Банката на Англија за тоа време купи државни и корпоративни обврзници во вредност од 895 милијарди фунти за не се дозвли раст на трошоците на кредитите на финасиксите пазари.
Бејли вели дека одлуката од неделава ќе вклучува и детали за тоа како Банката да продаде дел од портфолиото. Во февруари престана реинвестирањето на приходите од имотите кои доспеале. Сега се разгледува активна продажба која според Бејли, би можела да изнесува меѓу 50 и 100 милијарди фунти во првата година од програмата.
Заедно, зголемувањето на стапката и продажбата на имотот значи големо поместување од политиката за лесна заработуваачка која преовладуваше во претходната децнија и беше смислена за подигнување на трошоците за задолжување на нормално ниво. Инвеститорите се облложуваат дека сличната стапка ќе стигне до три отсто на почетокот на 2023 додека економистите се повнимателни. Сите се сложуваат дека стапките мора да се повисоки во случај Трус да стане премирка и да го исполни ветувањето за намалување на даноците за 30 милијарди фунти.
Исто така многу е необично банката да ги зголемува стапките додека економијата се соочува со ризик од рецесија. Обединетото Кралство би ложело догодина да го доживее најбавниот раст во Групата седум индустриски земји откако претходно се опорави најбрзо од пандемијата, проценува ММФ.
Компаниите се соочуваат со хроничен недостиг на работна сила иако има знаци дека притисокот попушта. Речиси 400.000 работоспособни луѓе излегоа од пазарот на труд од почетокот на ковид пандемијата што значи раст на долгоотрајните болести и предвремено пензионирање.
За тие што останаа да работат се нудат поголеми зголемуваања на платите иако освен оние еден отсто најбогати, другите работници не можат да држат чекор со инфлацијата.
Банката на Англија со внимание гледа на инфлацијата која е далеку на целните два отсто. Истражувањата покажуваат дека инфлацијата ќе трае со години и раководителите планираат агресивен раст на цените за да ги заштитат профитните маржи.
„Недостигот доведува до пад на произвдството“, вели Калум Пикеринг, економист во Беренберг. „Малопродажбата брзо расте, но во производствена смисла паѓа. Тој јаз е и инфлација и она што луѓето го сакаат и она што можат да си го дозволат“.