.webp){kind=icon}
Негативната нето финансиска позиција на домашната економија на крајот на третиот квартал од 2023 година изнесува 536 милијарди денари (8,7 милијарди евра), покажуваат новите податоци на Народната банка. Во однос на крајот на 2022 година НФП е влошена за 13,7 милијарди денари (222 милиони евра).
Во однос на релативните показатели, негативната нето-позиција во третиот квартал изнесува 61,6 проценти од БДП, што претставува минимално подобрување за 0,4 п.п. во однос на претходниот квартал и подобрување за 4,1 п.п. во однос на крајот на 2022 година.
„Анализирано од аспект на секторите, домаќинствата и секторот „странство“ целиот период се нето-кредитори и ги финансираат останатите сектори во националната економија (НФД и државата), коишто се нето-должници. Истовремено, финансискиот сектор има речиси избалансирана нето финансиска позиција.“, наведуваат од Народната банка.
Нето финансиската вредност (НФВ) е еднаква на разликата помеѓу вкупните финансиски средства и вкупните финансиски обврски на вкупната економија/поодделен сектор. Доколку националната економија/сектор има вишок финансиски средства, тогаш НФВ е позитивна, односно економијата/секторот е „нето-доверител“. Доколку националната економија/сектор има недостиг од финансиски средства, тогаш НФВ е негативна, односно економијата/секторот е „нето-должник“.
Од централната банка додаваат декаа негативната НФВ како проценти од БДП во третиот квартал бележи мало подобрување во однос на претходниот квартал.
„Во однос на крајот на претходната година, нето финансиската вредност на националната економија е подобрена за 4,1 п.п., поради подобрената НФВ на нефинансиските друштва, во услови на умерено намалување на позитивната НФВ на домаќинствата.“, велат од Народната банка.
Структурата на средствата на националната економија укажува на тоа дека нема значајни промени во третиот квартал, при што секторот НФД и финансиските друштва имаат најголемо (речиси подеднакво) учество, потоа следуваат домаќинствата, како и државата којашто е со најмало учество во вкупните средства на националната економија.
Во структурата на вкупните обврски по сектори, нефинансиските друштва имаат најголемо учество, по што следуваат финансиските друштва и државата. Домаќинствата имаат најмало учество во вкупните обврски на националната економија.
Каква е состојбата кај компаниите и кај домаќинствата?
Нето финансиската вредност на секторот нефинансиски друштва (НФД) во третиот квартал од 2023 година е негативна и изнесува 1.016 милијарди денари, што претставува квартално продлабочување на негативната позиција од 7,2 милијарди денари, или 0,7 проценти.
„Анализирано низ релативни показатели, негативната нето финансиска вредност изнесува 117 проценти од БДП, што претставува зголемување од 1 п.п. во однос на претходниот квартал.“, велат од Народната банка.
Кварталната промена на вкупните средства е позитивна и изнесува 11,5 милијарди денари, при што најголемо учество во порастот имаат кредитите (7,1 милијарда денари), готовите пари и депозитите (3,8 милијарди денари) и капиталот и акциите/уделите на инвестициските фондови (3,6 милијарди денари). Намалување има кај останатите побарувања од 3,1 милијарда денари. Во однос на крајот на 2022 година вкупните средства се зголемени за 42,1 милијарда денари.
Од друга страна, позитивната нето-позицијата на домаќинствата на крајот на третиот квартал изнесува 680,3 милијарди денари, или 78 проценти од БДП. На квартална основа е остварен раст од 8,3 милијарди денари, или 1,2 проценти.
„Подобрата позитивна нето-позиција произлегува од поголемиот раст на финансиските средства (12,7 милијарди денари) во споредба со растот на обврските (4,4 милијарди денари). Вупните средства на домаќинствата во третиот квартал се зголемени за 12,6 милијарди денари или 1,4 проценти, на квартална основа.“, велат од Народната банка.
Во споредба со крајот од 2022 година, средствата на домаќинствата се повисоки за 46,8 милијарди денари, со најголем придонес на капиталот и акциите/уделите на инвестициските фондови (15,8 милијарди денари), по што следат готовите пари и депозитите (13 милијарди денари) и техничките резерви на осигурувањето (10 милијарди денари).
Што покажуваат бројките за секторите „држава“ и „странство“?
Негативната нето финансиска вредност на државата во третиот квартал од 2023 година изнесува 200 милијарди денари и забележа квартално влошување од 1,2 милијарди денари. Во однос на крајот на 2022 година, негативната нето финансиска вредност е влошена за 17,1 милијарда денари (9,3 проценти).
„Анализирано по потсектори, негативната позиција во целост е резултат на потсекторот „централна власт“ (со негативна НФВ од 24,1 проценти од БДП), додека локалната самоуправа и социјалните фондови имаат позитивна нето финансиска позиција од 0,6 и 0,5 проценти од БДП, соодветно.“, укажуваат од Народната банка.
Нето финансиската вредност на финансиските друштва на крајот на третиот квартал е негативна и изнесува 298 милиони денари, што претставува подобрување за 3,4 милијарди денари во однос на претходниот квартал. Нето финансиската вредност е 0,03 проценти од БДП, што е квартално подобрување за 0.4 п.п.
„Анализирано по потсектори, подобрата нето финансиска позиција на финансиските друштва е резултат на подобрување на нето финансиската позиција на банките.“, велат од Народната банка.
Нето-позицијата на секторот „странство“ е позитивна и изнесува 536 милијарди денари, што претставува раст од 13,7 милијарди денари (2,6 проценти) во однос на крајот на минатата година, односно намалување од 3,3 милијарди денари во однос на претходниот квартал.
„Ова стеснување на позитивната нето-позиција на секторот „странство“ произлегува од поголемиот пад на финансиските средства во однос на намалувањето на обврските.“, објаснуваат од Народната банка.
Во однос на релативните показатели, позитивната нето-позиција изнесува 61,6 проценти од БДП, што претставува намалување од 4,1 п.п. во однос на крајот на 2022 година.
