.webp){kind=icon}
Надворешнотрговската размена на Македонија во третиот квартал од 2023 година изнесува 4,6 милијарди евра, односно 33,2 проценти од БДП, што во споредба со истиот квартал од претходната година претставува намалување за 7,6 проценти, покажуваат податоците објавени во новиот квартален извештај на Народната банка.
Годишниот пад во најголем дел произлегува од увозот на стоки, којшто и натаму засилено се намалува, при годишен пад и кај извозот на стоки, но поумерен.
МИА
Во третиот квартал од 2023 година, извозот на стоки забележа пад од 3,5 проценти на годишна основа. Ваквото остварување главно се должи на негативниот придонес на извозот на хемиските производи, што претставува значајна извозна категорија на дел од производствените капацитети во странска сопственост од автомобилската индустрија. Негативен придонес бележи и извозот на енергенти, заради понискиот извоз на нафта и нафтени деривати, како и понискиот извоз на електрична енергија, што во целост е резултат на надолните промени на цените на енергентите на светските берзи. Исто влијание имаше и намалениот извоз на руди, што се должи на послабите остварувања во рударскиот сектор неколку последователни квартали.
„Овој ефект во значителен дел е неутрализиран од повисокиот извоз на мебел, како и од извозот на опрема и машини и на возила, резултат на подобрите извозни остварувања на дел од странските компании од автомобилската индустрија.“, наведуваат од Народната банка.
Увезуваме помалку нафта и струја, а повеќе возила
Оттаму информираат дека увозот на стоки во третото тримесечје од 2023 година бележи пад од 10,3 проценти на годишна основа, повторно во поголем дел заради намалените притисоци кај енергијата.
„Имено, намалениот увоз на нафтени деривати и на електрична енергија и гас придонесува за околу 55 проценти од годишната промена на вкупната увозна компонента.“, посочуваат од Народната банка.
Од централната банка објаснуваат дека пониските увозни цени заради надолните промени на цените на енергентите на светските берзи, како и истовремено надолната корекција и кај увезените количини на нафтените деривати имаа најголемо влијание врз падот на увозот на енергенти во ова тримесечје. Остатокот од падот на увозната компонента произлегува од понискиот увоз на неоргански хемиски производи и обоени метали.
Од друга страна, во ова тримесечје е забележан зголемен увоз на возила, како и на опрема и машини, на годишна основа.
„Остварувањата кај двете компоненти на надворешнотрговската размена во вториот квартал од 2023 година доведоа до значително стеснување на трговскиот дефицит за 25 проценти на годишна основа, во услови на поголемо намалување на дефицитот во енергетското од намалувањето на дефицитот во неенергетското салдо.“, укажуваат од Народната банка.
Натамошен пад на надворешната трговија
Последните расположливи податоци за периодот октомври – ноември 2023 година укажуваат на натамошен пад и на извозната и на увозната компонента на надворешнотрговската размена во однос на истиот период од претходната година. Годишниот пад на извозот главно произлегува од понискиот извоз на дел од производствените капацитети во странска сопственост од автомобилската индустрија, како и од понискиот извоз на електрична енергија. Од друга страна, годишниот пад на извозната компонента е ублажен од растот на извозот на опрема и машини, како и од повисокиот извоз на возила и мебел.
„Падот на страната на увозот во овој период во најголем дел е предизвикан од понискиот енергетски увоз, како и понискиот увоз на дел од производствените капацитети во странска сопственост од автомобилската индустрија. Од друга страна, раст на увозот бележат останатиот увоз, возилата, како и увозот на опрема и машини.“, велат од Народната банка.
Според анализата на увозот на стоки од аспект на поделбата според Системот на национални сметки (System of national accounts – SNA), падот на увозот во третиот квартал од 2023 година произлегува од увозот на интермедијарни производи и од енергетскиот увоз.
„Увозот наменет за лична потрошувачка бележи умерен пораст, со највисок придонес на увозот на храна и пијалаци (преработени) главно за употреба во домаќинствата, како и увозот на стоки за широка потрошувачка.“, велат од НБМ.
Пад на извозот кон Германија, суфицит со Белгија
Анализата на надворешнотрговската размена според трговски партнери покажува дека и во третиот квартал од 2023 година Европската Унија е најзначајниот трговски партнер на домашната економија, со учество од 61,3 проценти во вкупната трговија со странство.
„Гледано динамички, на страната на извозот, намалувањето на годишна основа главно произлегува од извозот кон Германија, во услови на пад на извозот на разни производи на хемиската индустрија и возила кон оваа економија, како и од намалениот извоз на возила и железо и челик кон Италија и намалениот извоз на руди кон Бугарија.“, велат од Народната банка.
Раст на извозот кон Кина/Извор: Depositphotos
Оттаму додаваат дека ваквите остварувања беа ублажени од зголемениот извоз на возила кон Белгија, како и од растот на извозот на железо и челик кон Кина. На страна на увозот, анализата покажува дека најголем придонес во годишниот пад имаат понискиот увоз од Велика Британија, како резултат на падот на увозот на благородни метали и неоргански хемиски производи, како и понискиот увоз од Грција, како резултат на намалениот увоз на енергенти, што во најголем дел се должи на понискиот увоз на електрична енергија. Намалување бележи и увозот на железо и челик од Турција и увозот на електрична енергија од Бугарија.
„Во однос на салдата во надворешнотрговската размена по поодделните партнери, понискиот трговски дефицит на годишна основа во најголем дел се должи на пониското негативно салдо во размената со Грција и Кина, како и на остварениот суфицит со Белгија, наспроти остварениот дефицит во истиот период од претходната година.“, посочуваат од Народната банка.
