Жените во Македонија очекуваат повисока инфлација од мажите

Очекувањата за инфлацијата стануваат подобри. Последната анкета на Народната банка за инфлациските очекувања спроведена во јуни годинава покажува дека се зголемува бројот на потрошувачи што очекуваат дека цените ќе се намалуваат во следните 12 месеци.

Оптимизмот кај потрошувачите расте иако ризиците за нов инфлациски притисок остануваат исто како и претходно. Тензиите во Украина и на Блискиот Исток и влијанието на климатските промени врз цените на суровините може да создадат проблеми, сметаат испитаниците.

На национално ниво, растот на платите, влошувањето во снабдувањето со енергија и растот на цените на регулираниот пазар исто така може да доведат до нови инфлациски притисоци.

Генерално, ваквите анкети доведуваат до заклучок дека очекувањата се разликуваат во зависност од полот, возраста, образованието и примањата. Во случајот со Македонија жените, послабо платените и повозрасните лица се поголеми песимисти кога станува збор за движењето на цените во следниот период.

Послабата писменост или искуството – што ги прави жените попесимисти?

Вообичаено е лицата со пониски приходи да имаат поголеми стравувања и да се поголеми песимисти за растот на цените. Но она што е потешко да се објасни е зошто жените главно имаат очекувања дека инфлацијата ќе биде повисока. Во објаснувањето на НБРМ за ова, во еден дел, се вели дека се должи на пониското ниво на писменост кај жените.

„Имено, лицата што имаат пониско ниво на финансиска писменост во просек имаат согледувања и очекувања за повисока инфлација, при што досегашните наоди упатуваат на малку пониска финансиска писменост кај жените“, пишува анализата на НБРМ.

Сепак, дали е финансиската писменост клучна? Студија објавена во списанието на американската академија на науки покажува дека кога станува збор за инфлацијата, жените постојано имаат повисоки очекувања од мажите поради различните економски сигнали на кои се изложени.

Жените се тие што почесто пазарат, поголемата изложеност на променливоста на цените ја менува нивната перцептивност, наведува студијата.

„Јазот во родовите очекувања е најголем во домаќинствата во кои само жените се одговорни за купување намирници, додека ваков јаз нема во домаќинствата што пазарат еднакво. Нашите резултати покажуваат дека родовите разлики во очекувањата за инфлацијата произлегуваат од социјалната условеност, а не од разликите во вродените способности, вештини или преференции“, се наведува во истражувањето.

Третина од Македонците се доволно финансиски писмени

За разлика од НБРМ која наведува дека „досегашните наоди упатуваат на малку пониска финансиска писменост кај жените“, друга студија покажува дека полот не е статистички значајна детерминанта во случајот со финансиската писменост.

Оваа студија меѓу 450 испитаници во 2021 година ја спроведе здружението на економисти, статистичари и економетричари „Сигма стат“, поддржана од програмата „Цивика мобилитас“.

„Помеѓу мажите и жените не постојат статистички значајни разлики во степенот на финансиска писменост. Лицата до 19 години покажуваат значително пониско финансиско знаење од лицата над 20 години. Помеѓу различни старосни групи на испитаници над 20 години не постојат статистички значајни разлики во степенот на финансиска писменост; Лицата со завршено високо образование во просек имаат повисок степен на финансиска писменост од оние со основно и средно образование“,

Генерално, оваа студија покажа дека повеќе од 70 отсто од испитаниците не се доволно финансиски писмени.

Студијата покажува дека граѓаните не ги читаат или не ги разбираат одредбите од договорите напишани со ситни букви, што често може да биде извор на злоупотреба и манипулација. Понатаму, голем дел испитаници не знаат каде да се обратат доколку им се нарушени правата како потрошувачи од страна на финансиските институции. Тие не знаат самостојно да ја пресметаат каматата за кредитот или за штедниот влог. Иако генерално знаат како електронски да ги платат своите сметки, имаат тешкотии при пополнување налози за пренос на средства во банка. Најголем недостиг од знаење се јавува во областа осигурување.

Оваа студија уште покажува дека населението во земјава генерално е свесно за своето финансиско (не)знаење.