Нова фискална стратегија на Владата: Розови прогнози и многу камати

Континуиран раст на бруто-домашниот производ, кој би требало да достигне високи 4,8 проценти во 2029 година, намалување на невработеноста и раст на просечната плата, предвидува фискалната стратегија на Македонија за периодот 2026-2030 година, која ја усвои Владата и веќе е влезена во собраниска процедура. Се прогнозира дека растот на македонската економија ќе забрза од 3,7 проценти во 2025 година на четири проценти во 2026 година и дека ќе има просечен раст од 4,7 проценти во периодот 2026-2030 година. 

Инвестициите главен двигател на растот

Бруто инвестициите се очекува да имаат главна улога во придвижувањето на економската активност во нејзиното постепено интезивирање на среден рок.  

„При ограничувачки фактори кои произлегуваат од глобалното опкружување, најголем придонес кон растот во 2025 година се очекува да имаат бруто инвестициите со раст од 8,6 проценти, пред се како резултат на интезивирањето на реализацијата на големите инфраструктурни проекти финансирани од државата (Коридор 8 и 10 и железничката инфраструктура), придружени со мерките за оптимизација на трошоците, динамиката и условите за градба. Во периодот 2026-2030 година инвестициите се очекува да растат со просечна стапка од 7,8 проценти“, пишува во стратегијата.

Во документот се додава дека покрај инвестициите во патната и железничката инфраструктура се очекува реализација на крупни инвестиции во енергетиката кои треба да придонесат кон енергетска трансформација, независност и одржливост, како и инвестиции во здравството, образованието и животната средина.

Раст на приватната и на јавната потрошувачка

Приватната потрошувачка се очекува да забележи реален раст од 2,6 проценти во 2025 година во услови на натамошен реален раст на платите и вработеноста, раст на кредитирањето и одржување на солидно ниво на приватните трансфери, како и растот на пензиите од март 2025 година со кој се заокружува предвиденото зголемување од 5.000 денари.

„Поволните движења кај приватната потрошувачка се очекува да продолжат во периодот 2026-2023 година со просечен годишен раст од 2,9 проценти, поткрепено од очекувањата за натамошно подобрување на пазарот на работа сила и раст на расположивиот доход на домаќинствата“, се наведува во стратегијата.

Растот на јавната потрошувачка во 2025 година е проектиран на 2,9 проценти, главно како резултат на зголемувањето на платите во одделни сектори на јавната администрација (пред се образование и здравство) и усогласување со минималната плата.

„Во периодот 2026-2030 година се очекува растот на јавната потрошувачка да биде значително поумерен и да изнесува во просек еден процент годишно, што е во линија со намалување на непродуктивните буџетски расходи, подобрено управување со јавните финансии и спроведување на процес на фискална консолидација“, пишува во стратегијата.

Помалку невработени, раст на платите

Зголемената економска активност во 2025 година се очекува позотивно да се одрази врз вработеноста со очекуван раст на бројот на вработени од 1,6 проценти, а во периодот 2026-20230 година вработеноста е предвидено да расте со побрзо темпо, односно е проектиран просечен годишен раст на 1,8 проценти.

„Ваквите движења на пазарот на трудот се предвидува да придонесат стапката на невработеност постепено да се намалува и во 2030 година да достигне 7,2 проценти. Истовремено, проектиран е раст на стапката на вработеност која во 2030 година ќе достигне 51,9 проценти“, се вели во стратегијата.

Просечната нето-плата во 2025 година се очекува да оствари раст од 7,6 проценти, додека во периодот 2026-2030 година се очекува да забележи раст со просечна стапка од пет проценти, поддржан од зголемувањето на продуктивноста. Според Владата, станува збор за солиден раст во услови на пониска инфлација, за која се прогнозира дека ќе изнесува два процента во просек за периодот 2026-2030 година.   

Буџетски приходи, расходи и дефицит

Вкупните приходи на буџетот на Македонија за периодот 2026-2030 година се планирани на ниво од околу 34,6 проценти од БДП.

„Проекциите на приходите во наредниот среднорочен период се изработени врз база на реализираните приходи во претходните години, остварените приходи во тековната година, проекциите на макроекономските индикатори и ефектите од планираните реформи во даночната сфера“, пишува во документот.

Просечното учество на вкупните раходи на буџетот во периодот 2026-2030 година се очекува да биде 37,7 проценти од БДП, а освен зконските обврски за исплата на плати и социјални придонеси земени се предвид расходите за големи капитални инвестиции во повеќе сектори.

Во однос на буџетскиот дефицит, се предвидува постепено намалување и тоа од четири проценти од БДП во 2025 година на 2,8 проценти од БДП во 2030 година. За буџетските дефицити во периодот 2026-2030 година, државата се очекува да се задолжува во странство со склучување заеми за буџетско финансирање, преку издавање хартии од вредност, како и преку финансирање на одделни проекти.

„Притоа, изборот на конкретен извор за надворешно финансирање ќе се темели на тековните и очекуваните состојби на меѓународните пазари на капитал“, се наведува во стратегијата.

Понатаму задолжувањето на домашниот пазар ќе се реализира преку издавање државни хартии од вредност или домашни заеми „со што ќе се обезбеди дополнително финансирање по поволни услови“.  

„Со цел оптимизирање на исплатите и намалување на ризикот од рефинансирање, Министерството за финансии ќе продолжи да издава државни обврзници со подолги рочности, при што ќе се намали ризикот од рефинансирање на долгот. Со цел ефикасно управување со јавниот долг, Министерството за финансии ќе ја следи и можноста за евентуална предвремена отплата на дел од долгот односно постигнување поповолна рочна, валутна и каматна структура на долгот“, пишува во стратегијата. 

Ризици

Основното макроекономско сценарио е придружено со ризици, коишто се оценуваат како надолни во однос на проектираниот економски раст.

„Конфликтите во Украина и на Блискиот Исток и понатаму опстојуваат и покрај заложбите за прекин на воените дејствија и предизвикуваат понатамошна неизвесност. Неодамнешните царини воведени од САД предизвикуваат значителна загриженост за разгорување на трговската војна која силно ќе погоди протокот на стоки, капитал и луѓе со неповолни ефекти врз синџирите за снабдување и надворешното опкружување“, пишува во стратегијата.

Од Владата нагласуваат дека иако директните ефекти од новите царини за македонската економија се ограничени, непосредните ефекти можат да бидат значителни ако се земе предвид дека со нив се опфатени и земјите од ЕУ кон кои е насочен 77 проценти од вкупниот извоз на земјата. Нарушената доверба на меѓународно ниво може да ги забави одлуките на компаниите за реализација на планираните инвестиции.

„Во однос на домашните фактори, забавената реализација на капиталните инвестиции и предвидените реформи може да го одложат очекуваното динамизирање на економската активност. Ризиците за проекциите за инфлацијата се поврзани со движењата на цените на примарните производи односно нивен раст поради геополитичките фактори и нарушувања во синџите за снабдување“, се наведува во стратегијата.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар