„Тему“ во Македонија: 250 тони за еден месец, небезбедни производи и нелојална конкуренција

Само во текот на јуни годинава македонските граѓани нарачале близу 250 тони стока од „Тему“. Дури 95 тони од оваа стока се пратки со вредност до 22 евра и за нив не се платени никакви давачки. За остатокот, 153 тони, се платени давачки во износ од 678 илјади евра (41,7 милион денари), покажуваат податоците на Трговската комора при Сојузот на стопански комори.

Нарачките од „Тему“ ги живнаа поштенските услуги во земјава, но во исто време претставуваат вистински предизвик на малите компании, особено во сегментите на е-трговијата, малопродажбата и производството.

Како глобална платформа со огромна логистичка поддршка и агресивна ценовна политика, „Тему“ успева да понуди производи по цени што локалните бизниси тешко можат да ги следат. Тоа ја намалува конкурентноста на домашните компании, влијае на продажбата и го зголемува притисокот за брза дигитална трансформација, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Сашо Дукоски, претседател на Трговската комора.

„Експанзијата на ’Тему’ има значајно влијание врз домашниот пазар, со повеќеслојни ефекти. Навиките на потрошувачите се менуваат – сè повеќе купувачи се ориентираат кон онлајн понуди со бесплатна достава и широк асортиман, што може да резултира со губење на пазарниот удел на домашните брендови, ако тие не одговорат со иновација, подобрена услуга и диференцијација на производите“, вели тој.

Безбедноста на производите под прашање

Кинеската платформа има 92 милиони корисници во Европската Унија (ЕУ). Податоците на ЕУ покажуваат дека 12 милиони пратки со мала вредност дневно влегуваат во блокот, односно 4,6 милијарди пратки со вредност помала од 150 евра за цела 2024 година, двојно повеќе од 2023 година и тројно повеќе од 2022 година.

Ваквите бројки ја алармираа Европската комисија во текот на минатата година да спроведе тајна купувачка акција на производи што ги продаваат „Тему“ и „Шејн“, а прелиминарните резултати ги шокираа надлежните поради тоа што голем број производи се покажале како небезбедни.

Меѓу најлошите наведени примери се бебешките цуцли со мониста што лесно паѓале, што значи дека постои опасност од задушување. Откриени биле детски дождовни мантили со токсични хемикалии, очила за сонце без УВ-филтер и детски шорцеви со врвки подолги од пропишаната должина, кои претставуваат ризик од сопнување.

Биле пронајдени и козметички производи што содржат бутилфенил метилпропионал, познат и како лилиал, кој ЕУ го има ставено на листата на хемикалии од „многу висок ризик“ и е забранет од 2022 година поради загриженост дека влијае на плодноста и развојот на фетусот.

Преку системот „Сејфти гејт“, кој го користат националните органи за заштита на потрошувачите за да испраќаат предупредувања за небезбедна стока низ целата ЕУ, лани биле испратени 4.137 предупредувања. Третина од предупредувањата се однесуваат на козметика, следуваат играчките, електричните апарати, автомобилските и хемиските производи.

Државата треба да ги заштити домашните компании

Вакви контроли во земјава нема затоа што македонските институции немаат надлежност да ги контролираат увозните производи што се нарачани преку странските онлајн платформи. Увозните производи, пак, што се продаваат во трговските објекти подлежат на сите контроли, што создава нелојална конкуренција.

„Нашата држава може и треба да разгледа мерки за заштита на домашните компании, имајќи го предвид искуството на европските земји. Овие мерки треба да бидат балансирани, од една страна да не се нарушат правилата за слободна трговија, а од друга да се создаде фер конкурентна средина“, вели Дукоски.

Конкретните чекори би можеле да вклучат воведување регулативи за е-трговија што ќе обезбедат транспарентни информации за потеклото на производите, заштита на интелектуалната сопственост, стандардите за квалитет и безбедност, како и обврска за плаќање на сите релевантни даноци и давачки.

„Потребна е поддршка за дигитализација на МСП-секторот, па до промоција на домашното производство преку јавни кампањи и стимулации за граѓаните да купуваат локални производи. Најважно е сепак јакнење на инспекциските служби за да се спречи нелојална конкуренција, особено во делот на неконтролираниот увоз и продажба без соодветни сертификати“, објаснува тој.

Конкретни чекори

Трговската комора е подготвена да биде партнер со Владата за подготвување конкретни мерки за заштита на домашните компании. Првата работа за која треба да се разговара е приспособување на царинските прагови, велат оттаму. Во ЕУ веќе се дискутира за укинување на прагот за даночно и царинско ослободување (150 евра) што ќе им овозможува на европските компании заштита од нелојална конкуренција.

„Македонија може да го ревидира прагот (22 евра/90 евра), како што веќе е во подготовка, и да воведе стимулативни, но балансирани даночни политики, кои едновремено ќе ги штитат домашните компании и нема да ги оптоваруваат граѓаните, потоа регулативи за дигитални платформи и усогласување со правилата од Законот за дигитални услуги (DSA), вклучувајќи и контроли врз безбедноста и трасирањето на производителите, како што ЕУ веќе бара од ’Тему’. За заштита на купувачите, да се овозможат инспекција и надзор и над производи увезени преку онлајн платформи, дури и ако нема физички субјект регистриран во државата. Тоа би вклучувало и казнени мерки и повратни механизми за граѓаните“, наведува Дукоски.

„Тему“ може да биде и шанса

Сепак, на експанзијата на „Тему“ не мора да се гледа само како на предизвик туку и како на шанса за домашните компании да се модернизираат, да инвестираат во дигитализација и квалитет и да ја зголемат својата онлајн конкурентност. За сето тоа, домашните мали и средни претпријатија мора да добијат државна поддршка.

„Со ваков пристап земјата би можела да обезбеди домашните компании да не се ставаат во неповолна позиција и глобалната конкуренција да не го уништува локалниот економски потенцијал, туку да го поттикнува да се развива на одржлив и иновативен начин“, вели Дукоски.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар