.webp){kind=icon}
По бурниот период на многу нестабилни и високи цени на природниот гас, цената на гасот на холандската берза во последните месеци се стабилизира на просечно ниво од 40 евра за мегават-час. Иако цената на гасот е намалена, денешната цена е далеку над онаа на која беа навикнати Европејците, дури четири пати повисока отколку во 2019 година, што создаде притисок Европската Унија да се сврти повеќе кон обновливи извори на енергија, како и кон алтернативни патишта за снабдување со гас, најчесто преку ЛНГ-терминали.
Природниот гас учествува во 25 отсто во вкупната потрошувачка на енергенти во ЕУ, од кои 55 отсто се користат за греење станбени објекти, а остатокот за индустријата. Со оглед на тоа што 90 отсто од гасот се увезува, а 40 отсто од вкупниот увоз го обезбедува Русија, ЕУ позначајно се сврте кон увоз на ЛНГ од САД и Катар. Во моментов учеството на ЛНГ во вкупната потрошувачка на гас во ЕУ е 40 отсто, па затоа фокусот на овој коментар ќе биде на тој сегмент од природниот гас.
Јапонија е најголемиот увозник на ЛНГ во светот, но најголем пораст во последните две години забележа Западна Европа, чие учество во светски размери порасна од 18 отсто во 2021 година на 26 отсто во 2023 година поради претходно споменатите проблеми во снабдувањето со руски гас. Заради сигурноста на греењето и индустриската потрошувачка, земјите од ЕУ обезбедија доволни количества за претстојната зимска сезона, што може да се види од пополнетоста на резервите, кои се на историски максимум од 96 отсто исполнетост. Исто така изминатата топла зима и тековната многу топла есен придонесоа за големата исполнетост на капацитетите.
Bloomberg
За да ја прикажеме поврзаноста помеѓу цената на природниот гас и цените на транспортот, пресметавме дека постои позитивна корелација од 0,67 помеѓу движењето на фјучерсите и транспортната цена што ја наплаќаат испраќачите што превезуваат ЛНГ. Имајќи предвид дека увозните патишта од Русија беа прекинати, бродовите со ЛНГ станаа барана стока. Бројот на нарачани нови бродови со ЛНГ се зголеми за 150 отсто во 2022 година во споредба со 2021 година, што е повеќе од вкупните нарачки за три години. Исто така цените на превозот се удвоија - од 50.000 долари на ден пред руско-украинскиот конфликт на 100.000 долари денес. Со тоа, во текот на 2022 година просечната цена на превозот беше над 130.000 долари. Со падот на цената на гасот на берзите падна и цената на неговиот транспорт, како и бројот на нарачките за нови бродови во 2023 година.
Еден од недостатоците на ЛНГ е потребата тој да се втечнува по пумпањето, односно гасот да се претвори во течна агрегатна состојба за полесен транспорт и складирање. Со оглед на достапноста и ниската цена на рускиот гас до 2022 година, мал број нови терминали за ЛНГ беа во развој. По делумното напуштање на рускиот гас, ЕУ се сврте кон позначителен увоз на ЛНГ, што го поттикна растот на цените на самиот природен гас, како и на веќе споменатите транспортни трошоци за бродовите со ЛНГ. Имено, иако се воведени санкции кон Русија, земјата продолжува да извезува гас кон Јапонија, Кина и Европа преку долгорочни договори.
Bloomberg
Во текот на 2022 и 2023 година беа започнати голем број проекти за развој на терминали за ЛНГ, кои, според процените, во следните две години ќе донесат нови капацитети за втечнување за околу 100 милиони метрички тони, или 26 отсто од денешниот капацитет, што ќе фаворизира пад на цената на гасот на пазарите и намалување на зависноста на Европа од рускиот гас.
Оваа зима и следната година не очекувам значително поскапување на гасот на светските берзи, туку движење на цените околу денешните нивоа. Новите терминали за ЛНГ, зголемените инвестиции во обновливи извори и слабеењето на побарувачката предизвикано од слабеењето на европските економии вршат притисок врз пониските цени.
Bloomberg
Од друга страна, сè уште ќе има честа нестабилност на цената на гасот поврзана со светските настани, како што се неодамнешните штрајкови на работниците во Австралија или прекинот на гасоводите на Балтикот, што ја зголемува цената за краток временски период. Исто така земјите од ЕУ продолжија со енергетските субвенции за индустријата и домаќинствата, што оди во прилог за помирна и поевтина зима од ланската.
