.webp){kind=icon}
Субвенциите значително влијаат на финансиските резултати на земјоделските компании во регионот, особено во Хрватска и во Словенија. Во 2022 година најголем износ на добиени субвенции забележале компаниите „Беље плус“ и „Жито“ од Хрватска, двете компании од 14 милиони евра. Кога ќе споредиме со компаниите од Словенија, со оглед на разликата во големината на компаниите и обемот на активности, разликата во субвенциите не нè изненади. Меѓутоа, во споредба со компании со слична големина од Србија, како што се „Делта аграр“, „МК група“ или „Алмекс“, гледаме дека субвенциите во Хрватска се многукратно повисоки, дури седум-осум пати, во споредба со Србија.
Како членки на Европската Унија, Хрватска и Словенија имаат пристап до европските фондови, што значи дека грантовите за земјоделството се значително повисоки отколку во другите земји. Соочени со високата цена на земјиштето, повисоките трошоци за работна сила, трговските бариери, високата нестабилност на цените (поради глобалната конкуренција како нето увозен регион) и други елементи, европските производители тешко можат да постигнат пазарни цени што ќе им овозможат да ги покријат оперативните трошоци, односно профитабилно работење. Тоа најдобро може да го покажат примерите на компаниите од Хрватска и од Словенија, како што се „Беље плус“, „Панвита“ и „Фарма Ихан“.
Кога ќе се спореди учеството на субвенциите во вкупните приходи по компаниите, се гледа и директната поврзаност што ја имаат добиените субвенции на остварувањето на профитабилноста. Кај компанијата „Беље плус“ одобрените субвенции во 2022 година изнесуваат 8 отсто од остварениот приход од продажба, кај „Панвита“ или „Фарма Ихан“ меѓу 4 и 5 отсто, додека кај фирмите од Србија одобрените субвенции учествуваат со близу 1 процент од остварениот приход. Причината за помалото учество на субвенциите во остварените приходи делумно се должи на високото учество на трговијата со трговска стока и ѓубрива со одредени компании. Меѓутоа, споредувајќи ги апсолутните износи, јасно е дека субвенциите во земјите надвор од Европската Унија се значително помали.
Прочитај повеќе
Дирекцијата за ТИРЗ доби средна оценка 4,4 од странските инвеститори
Во однос на брзината на постапување по доставено барање, корисниците на ТИРЗ даваат просечна средна оценка 4,2.
24.12.2023
Кога профитот е над здравјето: Колку чини пазарот на пестициди?
Цената и ефикасноста се главниот интерес на земјоделците при купувањето пестициди.
18.12.2023
„Тепачка“ за пари од ИПАРД: Понудени 30, побарани 100 милиони евра
Македонија е првата држава во регионот што ја почна ИПАРД 3 програмата, односно прва земја од регионот што ги почна повиците за мерките од таа програма.
25.11.2023
Во примерок од 10 најголеми земјоделски производствени компании од регионот Адрија (не земајќи ги предвид компаниите што доминантно се занимаваат со трговија), субвенциите ја зголемуваат ЕБИТ-маргината во просек за три процентни поени, до ниво на маргина од шест проценти. Во случајот на „Беље плус“ овој ефект е најизразен. Разликата во ЕБИТ-маргината изнесува 9 п.п. во 2021 година (без кои ЕБИТ би била негативна) и околу 7 п.п. во 2022 година. Кога станува збор за словенечките компании, без одобрените субвенции, во двете години ќе се генерираше негативна ЕБИТ-маргина. Сепак, и покрај одобрените субвенции и фактот дека 2021 и 2022 година беа плодни, просечната ЕБИТ-маргина на најголемите земјоделски компании во регионот Адрија од околу 6 проценти укажува на генерално ниската профитабилност на секторот.
Bloomberg Adria
Секоја година 40 отсто од вкупниот буџет на ЕУ, односно 50 милијарди евра се издвојуваат за поддршка на земјоделското производство, со цел да се обезбеди негова долгорочна одржливост. Според Заедничката земјоделска политика (на англиски CAP), европските земјоделски производители добиваат финансиска поддршка, како преку директни стимулации, така и преку проекти за рурален развој.
Досега компаниите во Србија најмногу имаа проблеми со исплатата на субвенциите, но сè почесто слушаме за земјоделци од развиените земји како Франција што се жалат на доцнење на исплатата. Како дел од зелената агенда, Германија планира да ги прекине субвенциите за дизелот за земјоделците, што предизвика протести за да ја принудат владата да ги повлече тие планови.
Имајќи ја предвид големата зависност на земјоделските компании од овие поволности, сметаме дека постојната земјоделска политика мора да се продолжи за долгорочна стабилност на производителите и поголема независност на регионот од увоз. На пример, во Србија за 2024 година се најавени приближно 30 отсто повеќе исплати за земјоделството (субвенции) во споредба со претходната година.
