Здружувањето на винарниците од регионот е неопходно

Во регионот Адрија најзастапени се „малите“ винарници, кои претрпеа трансформација од семејно во комерцијално производство. Можам слободно да го дефинирам нашиот вински пазар како пазар на кој постојат голем број мали производители на вино што личат едни на други, а сите се посебни на свој начин. Уникатноста се рефлектира во технолошкиот процес на производство на ограничени количества вино од сопствени лозови насади, кои се наоѓаат во одредени географски области, што ја изразува нивната уникатност. Географската локација, квалитетот на почвата и климата се главните фактори што го разликуваат производот.

Не можеме да го исклучиме постоењето на големи индустриски производители на вино, меѓутоа таквите компании имаат широко портфолио на производи – вина со низок квалитет и со ниска цена наменети за масовна потрошувачка со недефинирана целна група на потрошувачи, потоа помал удел имаат вината што како финален производ по квалитетот и производствениот процес се слични како тие на „малите“ производители, а честопати се и големи купувачи на суровини од различни географски локации. Не е изненадување што големите производители на вино имаат и други производи од грозје (на пр. производство на ракија), со цел да се максимизира употребата на суровините.

„Малвазија“ од Истра, фрушкогорските вина, вината од Шумадија, македонските вина се само сигнали за квалитетот на виното и постоењето на разлика меѓу нив според географската припадност. Голем предизвик за „малите“ производители на вино е изворот на суровини – од една страна, вината на помалите производители го најдоа патот до купувачите, кои го препознаваат квалитетот и уникатност, но со растот на побарувачката, винарниците немаат можност да ја зголемат својата понуда на краток рок. Предизвикот со кој се соочуваат е дали, за сметка на уникатноста, е неопходно да набават суровини од друга географска област за да се задоволи побарувачката или да се постават така што со цената ќе можат да остварат доволни приходи од сопствени ресурси.

Поднебје (тероар), продажни канали и профитабилност

Тврдењето за „леснотијата“ на задоволување на побарувачката штом ќе се реши проблемот со изворот на суровини би важело во идеални околности за индивидуален производител. Сепак, пазарот е совршено конкурентен, составен од голем број независни мали учесници што немаат способност да влијаат на пазарните цени. Затоа, главни продажни канали се клучните клиенти (key accounts) и угостителскиот сектор (HoReCa), а пред секој производител е предизвикот како да се најде на винската листа во рестораните и во хотелите или да има подобра позиција во продавниците за малопродажба. А ако се тргне настрана квалитетот на виното, кој е неспорен, достапноста на пазарот, домашен и странски, прави разлика во финансиското работење на винарницата. Да заклучиме, полесно е да се зголеми производството отколку да се пробие и да се заземе позиција на висококонкурентен пазар.

Едно од решенијата што винарниците во последно време ги применуваат е здружување на производителите на вино според географската припадност, со цел полесно да ги пласираат своите производи. Општо кажано, здружението „Балкански вина“ има цел да го промовира балканското производство, кое треба да се натпреварува и да најде место на винската мапа на светот меѓу француските, италијанските или шпанските вина. Бидејќи регионалните производители се здружија, во секоја земја постојат подасоцијации – на пример „македонски вина“. Минатогодишниот договор меѓу Србија и Кина за слободна трговија, кој поддржува пониска царинска стапка за пласирање производи, донекаде им даде ветер во грб на српските винарници да ја отворат вратата на кинескиот пазар, кој е познат како масовно потрошувачко општество.

Според следнава анализа на производителите на вино, ги издвоив винарниците што се меѓу најпрепознатливите по регионите од кои доаѓаат. Србија, на пример, е поделена на 22 вински региони, Северна Македонија има три основни вински региони (Повардарие, Пелагонија – Полог и Пчиња – Осогово), кои се поделени на 16 области. Најпознат е тиквешкиот регион, за кој сомелиерите тврдат дека е дом на најдобрите македонски вина, но по квантитет оттаму доаѓа најголемиот обем на производство. Хрватска, како и Северна Македонија, има три основни региони, од кои секој има свои подрегиони и лозја.

Според продажната структура, анализираните компании бележат раст на продажбата од година на година. Кај српските производители, винарската визба „Александровиќ“ имаше највисока стапка на раст во 2022 година во споредба со претходната година – дури 46 проценти. Винарската визба „Ковачевиќ“ во последните две години бележи двоцифрени годишни стапки на раст (31 отсто во 2022 година и 13 отсто во 2023 година), додека визбата „Радовановиќ“ не направи пробив во 2023 година бидејќи нејзините приходи од продажба се речиси на ниво на претходната година. Најголемата хрватска винарница „Агролагуна“ бележи забрзување на годишниот раст од година на година – од 10 проценти во 2022 година достигна 14 проценти во 2023 година. „Малвазија“ од винарницата „Козловиќ“ дури лани достигна двоцифрена стапка на раст на приходите (21 отсто) по скромниот раст од седум отсто во претходната година. Ако се исклучи најголемиот играч од оваа групација, „Тиквеш“, годишниот раст на приходите од продажба е поголем за преостанатите играчи во 2022 година (19 отсто) во однос на 2023 година (11 отсто).

Приходите од продажба речиси кај сите винарници се зголемуваат, но важно е да се истакне дека винарниците имаат стабилен извор на приходи од странскиот пазар, а годишни варијации речиси нема. Шампион е „Тиквеш“, кој остварува повеќе приходи од продажба од странски пазари (57 отсто во 2022 година и 55 отсто во 2023 година од приходите). Во српските винарници тој процент од приходите од продажба е релативно стабилен од година на година – 8 отсто во винарницата „Радовановиќ“, околу 15 отсто во винарницата „Ковачевиќ“ и околу 14 отсто во винарницата „Александровиќ“. Мал исклучок за последните две винарници е 2022 година, кога тие остварија по 18 проценти од приходите од продажба од странски пазар, но тоа не е драстично отстапување од претходниот тренд. „Агролагуна“ во овој поглед не се издвојува од српските винарници, што значи дека тие се концентрирани на задоволување на побарувачката на хрватскиот пазар.

Српските винарници имаат најголеми флуктуации во однос на ЕБИТДА. Овие осцилации одат во негативна насока и се последица на промената на бруто-маржата, како главен фактор. Најголемо влијание на таа промена почувствува визбата „Радовановиќ“, која има најмала бруто-маржа споредено со двата други конкуренти од Србија (27 отсто во 2021 година, 24 отсто во 2022 година и 14 отсто во 2023 година) и резултат од тоа е малку негативна генерирана ЕБИТДА. Благодарение на многу високите генерирани бруто-маржи (паѓајќи од 75 проценти во 2021 година на 65 проценти во 2023 година), винарницата „Александровиќ“ одржува висока профитабилност, повисока од сите други анализирани винарници. Преостанатите винарници, причината за малото осцилирање на маржата ЕБИТДА треба да ја бараат во оперативните трошоци бидејќи бруто-маржите се на релативно стабилно ниво, без поголеми осцилации (околу 2 процентни поена разлика од година на година).

Сепак, би ја издвоил винарската визба „Козловиќ“, на чиј пример можеме да ја потврдиме тезата за промената на цената, односно промената на комерцијалната политика. „Козловиќ“ успеа да генерира годишна стапка на раст на приходите од продажба од 21 процент во 2023 година со постојните оперативни трошоци, со што ја зголеми својата бруто-маржа на 26 проценти (23 проценти беше претходната година). Резултатите се гледаат преку зголемување на ЕБИТДА за 4 процентни поени (14 проценти во 2023 година) и како конечен резултат – двојно ја зголеми стапката на нето-добивка во 2023 година во споредба со годината пред тоа (10 проценти е стапката на нето-добивка во 2023 година).

Забелешка: Бруто-маржата се пресметува како процент од збирот на трошоците за продадените производи и трошоците за материјали, гориво и енергија во приходите од продажба. Не постоеше можност да се издвојат трошоците за материјали, бидејќи трошоците за производство се вклучени во целата категорија за одредени винарници.

Изгледи за иднината

Ограничени со своите капацитети, и производствени и суровини, производителите на вино треба да ги здружат силите за да ги пласираат своите производи надвор од границите на нивната матична земја. Регионот Адрија зрачи со поволни климатски и географски услови, кои на микролокации им овозможуваат на винарниците да направат производи специфични за тој регион. Висококонкурентниот пазар е ограничувачки фактор за сите винарници, така што пласманот на производите е многу ограничен. Поагресивен маркетинг-пристап за промоција на националните можности во производството на вино на винската листа на Европа е првиот чекор во исполнувањето на потенцијалот на секоја „мала“ винарница. Затоа, „Малвазија“ од Истра е препознаена во Европа и во светот како комбинација на специфичен вид грозје што расте покрај Јадранскот Море со посебен производствен третман. Сепак, само производителите со силни продажни капацитети можат да го пласираат своето вино. Состојбата е многу слична и во македонските подрегиони, каде што преовладува различен тип на клима во однос на Истра, но проблемот со производителите е ист. Шумадија и регионот Три Морави со подрегионите Левча, Крњева, Опленац итн. се полни и со семејни и со „мали“ комерцијални винарници чии вина Европејците мора да ги пробаат.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар