.webp){kind=icon}
И Македонската берза вчера го заврши денот во црвено. Берзанскиот индекс МБИ 10 загуби 1,74 отсто од својата вредност. Во текот на тешкиот понеделник на македонскиот пазар беа реализирани 57 трансакции, беше реализиран промет од 14.276.971 денар (232 илјади евра).
Седум акции загубија од вредноста, три се добитници, а кај една хартија од вредноста нема промени, покажува берзанскиот извештај за вчерашниот ден. Најголеми губитници вчера беа банките.
Добитници во текот на вчерашниот ден беа акциите на „Македонија турист“ и обврзниците за денационализација.
Трендот продолжува и денеска и падот е послаб. До пладне МБИ 10 загуби дополнителни 0,53 отсто.
Потсетување на црниот понеделник од 1987 година
Денеска светските берзи се консолидираат по вчерашниот ден, кој е оквалификуван како еден од најлошите по финансиската криза од 2007 година. Индексот Dow Jones Industrial Average падна за 1.000 поени, или 2,5 отсто, за време на тргувањето, додека Nasdaq Composite се лизна за 3,6 отсто.
Преку Атлантикот, во моментот кога заѕвони ѕвоното на берзата во Њујорк, Nasdaq падна за 6 отсто. Во Токио, Nikkei падна за 12 отсто. Во Сеул, Kospi потона за 9 отсто.
За аналитичарите во светот, вчерашниот понеделник е дежа ви на 19 октомври 1987 година, исто така понеделник. Овој црн понеделник (во некои делови од светот е познат како црн вторник поради временските разлики) почна со тежок и неочекуван пад на берзите, на крајот загубите беа проценети на 1,71 трилион американски долари.
Во сегашно време, во период од три недели се збришани акции во вредност од 6,4 трилиони долари.
Пет причини за падот на берзите
Што е тоа што се случуваше во овие три недели што го создаде вчерашниот крах? Финансискиот аналитичар Горан Мартиноски за „Блумберг Адрија“ анализираше пет причини за падот на берзите од Токио до Њујорк.
Според него, првата причина е загриженоста за рецесија во САД што се наѕира во извештајот за работните места во САД. „Економските податоци забавуваат, а инвеститорите стравуваат од раните знаци на рецесија“, вели тој.
Следната причина е Јапонија. Односно ефектот на carry trading, т.е. стратегијата за позајмување средства по ниски каматни стапки и инвестирање во инструменти на пазарите на капитал.
„Со оглед на тоа што јапонската централна банка ги покачи каматните стапки и по подолго време клучната каматна стапка е над нула, некои од инвеститорите почнаа да ги продаваат акциите купени со оваа стратегија во САД и тоа предизвика поголема понуда на пазарот“, објаснува Мартиноски.
Горан Мартиноски
Тој вели дека причина е и одлуката на Фед да не ги намали каматните стапки во јули, што, според некои аналитичари, претставува доцнење со намалувањето на стапките и дополнителен фактор за страв од пад на економијата.
„Геополитиката е следна причина. Со претседателските избори во ноември и конфликтите што се случуваат во моментов, геополитичкото опкружување станува понеизвесно“, смета Мартиноски.
Објавените податоци за некои од најголемите компании се петтата причина.
„Беа јавно објавени новите податоци за портфолиото на компанијата што ја управува еден од најголемите инвеститори на денешницата Ворен Бафет, од кои може да се види дека ја намалил позицијата во компанијата ’Епл’ речиси за половина, ’Енвидија’ го одложува лансирањето на најавениот нов чип, ’Амазон’ објави дека се намалува растот на продажбата и дека потрошувачите се насочуваат кон поевтини опции“, набројува нашиот аналитичар Мартиноски.
Дали е сè така црно?
Според него, има и многу факти што одат во спротивна насока. На пример, кај најголем дел од компаниите што ги објавија податоците за резултатите за првата половина од годината тие беа повисоки од очекуваните.
„И покрај податоците од извештајот за работни места во САД, сепак невработеноста е на многу ниско ниво и потребата за нови вработени во светски рамки е на високо ниво. Случувањата во Јапонија ќе се смират наскоро. Сепак треба да бидеме умерени оптимисти и внимателно да ги следиме сите податоци и настани и да ги толкуваме на начин што е најдобар во конкретниот момент“, вели Мартиноски.
Тој за крај советува - диверзифицираното портфолио е најдобро во вакви периоди и особено е важно паниката на не го надвладее долгорочниот поглед на пазарите.
